گمان
ظن از واژههاي نسبتاً پركاربرد در قرآن کریم است كه به جهت استفاده آن در موضوعات اعتقادي و اخلاقي، از اهميت بالايي در مباحث معرفتشناختي و اخلاقيِ قرآن برخوردار است.
اگر کسی که می‌داند یا گمان دارد که نمی‌تواند قرض خود را بدهد، و یا اینکه قرض حرجی باشد، قرض کردن واجب نیست.
عنوان مسئله:
اگر کسی که می‌داند یا گمان دارد که نمی‌تواند قرض خود را بدهد، و یا اینکه قرض حرجی باشد، قرض کردن واجب نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر شخصی وام در جهت خاصّ و ناظر به یک موضوعی از بانک و یا صندوق قرض الحسنه‌ای بگیرد آیا بعد از دریافت وجه می‌تواند این پول را به کسی قرض بدهد؟
- آیا سهم امام 7، سهم سادات، زکات، ردّ مظالم، کفّارات و سایر چیزهائی که باید بدست مجتهد برسد پس از رسیدن به دست او، می‌تواند قرض بدهد یا خیر؟
- آیا بانک می‌تواند وام گیرنده را موظّف به پرداخت حقّ بیمه کند تا در صورت مرگ، بیمه قرض او را بدهد؟
- آیا وجوب اداء مدّ طعام فوری است یا تأخیر آن تا آخر ماه رمضان و یا تقدیم آن بعنوان قرض دادن جایز است؟
- شخصی واسطه، پنجاه هزار تومان پول زکات را می‌گیرد تا در شهر دیگر به مستحقّ بدهد در بین راه پول با پول دیگر مخلوط شده و نمی‌تواند جدا کند تکلیف چیست؟
- کسی که اصلاحساب سال ندارد و می‌داند به اموال او خمس تعلّق گرفته است و الان می‌خواهد غسل کند و پول حمّامی را بدهد ولی یقین ندارد که به این پول پرداختی، خمس تعلّق گرفته است، غسل او چه صورتی دارد؟
- کسی که در میزان وجوب کفّاره شکّ دارد، چقدر باید بدهد تا برئ الذمّه شود؟
- اگر سخنران می‌داند که مردم به فتاوائی که در منبر نقل می‌کند عمل می‌کنند، آیا واجب است مشخص نماید که فتوای کیست تا مردم قبل از عمل به فتوای مجتهد خود توجّه نمایند و اگر کسی سئوالی را مطرح کند آیا باید بپرسد که فتوای چه مجتهدی را سئوال می‌کنید؟
- شرع مقدّس اسلام بعضی از عیوب را در زنان باعث فسخ نکاح می‌داند و از طرفی با پیشرفت علم پزشکی می‌شود با یک عمل جرّاحی سرپائی این عیب را رفع نمود آیا با توجّه به موقعیت فعلی، یک قاضی می‌تواند به درخواست شوهر بدون توجّه به نظریه پزشکی قانونی مبنی بر قابل درمان بودن بدون عسر و حرج این عیب حکم به فسخ نکاح بدهد؟
- اگر شخص بالغ غیر بالغی را کتک زد (عمدایا غیر عمد) دیه را در صورت وجوب به چه کسی باید بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است پدر از اموال طفل برای خودش به عنوان قرض بردارد و یا به دیگری قرض بدهد؟
- [آیت الله سیستانی] خانمی که 68 سال دارد خانه پدرش را فروخت تا برای اینکه قرض پسرش را بدهد ویک خانه کوچکتر برای خودش خرید مابقی از پول خودش را می خواهد به بچه های دیگرش بدهد چون قرض دارند الان می خواهد بداند که آیا با این شرط واجب الحج شده است یا نه ؟
- [سایر] آیا می‌توان در مسائلی که مرجع خودمان احتیاط واجب می‌داند، به مرجع متوفی رجوع کرد؟
- [آیت الله خوئی] اگر به شخصی که شرائط امام جماعت را دارا باشد اقتدا کند و در قرائت کلمه‌ای که در او مدّ واجب است، مدّ ندهد، و نمی‌دانم که او مدّ واجب را می‌داند ولی فعلاً فراموش کرده که مدّ بدهد، یا اینکه او مدّ واجب را نمی‌داند، آیا واجب است که به صورت فرادی نماز بخوانیم یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که به واسطه پیری نمی‌تواند روزه بگیرد و بعداً هم نمی‌تواند قضا کند، آیا لازم است کفاره بدهد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی پولی را قرض گرفته و سر سال خمسی قرض گیرنده مقداری از آن یا همه ی آن در دست قرض گیرنده موجود است، آیا خمس دارد و شخص مقروض باید خمس آن را بدهد؟
- [آیت الله بروجردی] بانک رهنی برای تعمیر خانه و خرید خانه به اشخاص قرض می‌دهدو ربح می‌گیرد، اگر قرض کننده آن زیادی را به قصد اجرت متصدّی قرض بدهد، یا به او هبه نماید فرار از ربا حاصل می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] کشاورزی از کشاورز دیگر، بیشتر از حد نصاب، گندم قرض می گیرد. آیا این کشاورز باید زکات گندم قرض گرفته را بدهد یا خیر؟ اگر فرد قرض دهنده، زکات آن ها را داده باشد، چه طور؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا قرض کردن در مواقع احتیاج واجب است؟
- [سایر] کسی که قرض می‌گیرد چنانچه سود آن را با رضایت کامل بدهد، آیا باز حرام است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر برای زیاد کردن مال، یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند، می‌تواند از منافع کسب، آن قرض را بدهد امّا باید خمس آن چیز را که خریده است بدهد، بلکه اگر مالی را که قرض کرده وچیزی را که از قرض خریده از بین برود وناچار شود که قرض خود را بدهد، نمی‌تواند از منافع کسب قرض را ادا نماید بنابر احتیاط واجب.
- اگر طلا ونقره یا چیز دیگری را که زکاْ آن واجب است قرض کند و یک سال نزد او بماند، باید زکاْ آن را بدهد وبر کسی که قرض داده چیزی واجب نیست.
- اگر زکاْ خرمای خشک یا کشمش بر او واجب باشد، نمی‌تواند زکاْ آن را خرمای تازه یا انگور بدهد و نیز اگر زکاْ خرمای تازه یا انگور بر او واجب باشد، نمی‌تواند زکاْ آن را خرمای خشک یا کشمش بدهد امّا اگر یکی از اینها یا چیز دیگری را به قصد قیمت زکاْ بدهد اگر به مقدار قیمت زکاْ باشد، مانعی ندارد.
- به سیّد فقیری که مخارجش بر دیگری واجب است و او نمی‌تواند مخارج آن سیّد را بدهد، می‌شود خمس داد.
- کسی که گمان به قبله دارد، اگر بتواند گمان قویتری پیدا کند نمی‌تواند به گمان خود عمل نماید، مثلاً اگر میهمان از گفته صاحب خانه گمان به قبله پیدا کند، ولی بتواند از راه دیگر گمان قویتری پیدا کند، نباید به حرف او عمل نماید.
- موقعی که انسان حواله می‌دهد باید بدهکار باشد، پس اگر بخواهد از کسی قرض کند، تا وقتی از او قرض نکرده نمی‌تواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض می‌دهد از آنکس بگیرد.
- ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و کسی که قرض ربایی گرفته مالک آن نمی‌شود و نمی‌تواند در آن تصرّف کند ولی اگر صاحب پول به گیرنده اذن بدهد که تصرّف در پولش بنماید اگرچه معامله او باطل باشد، قرض گیرنده می‌تواند در آن پول تصرّف بنماید.
- انسان نمی‌تواند بدون اذن حاکم شرع از مال کسی که می‌داند خمس نمی‌دهد، خمس را بردارد و به حاکم شرع برساند.
- اگر مالی را که قرض کرده از بین نرفته باشد وصاحب مال آن را مطالبه کند، واجب نیست که بدهکار همان مال را به او بدهد.
- انسان نمی‌تواند مخارج کسانی را که مثل اولاد خرجشان بر او واجب است از زکاْ بدهد، ولی اگر مخارج آنان را ندهد، دیگران می‌توانند به آنان زکاْ بدهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید ولی کسی که می‌داند یا گمان دارد که نمی‌تواند قرض خود را بدهد، واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله بروجردی] اگر ناچار شود که برای تهیه‌ی آب قرض کند، باید قرض نماید، ولی کسی که می‌داند یا گمان دارد که نمی‌تواند قرض خود را بدهد، واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله مظاهری] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید ولی کسی که‌می‌داند یا گمان دارد که نمی‌تواند قرض خود را بدهد واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید؛ ولی کسی که نمی‌تواند قرض خود را بدهد واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند؛ باید قرض نماید؛ ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد؛ واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند ، باید قرض نماید ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد ، واجب نیست قرض کند .
- [آیت الله سبحانی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد، واجب نیست قرض کند.
- [امام خمینی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند، باید قرض نماید. ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد، واجب نیست قرض کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر ناچار شود که برای تهیه آب قرض کند باید قرض نماید ولی کسی که می داند یا گمان دارد که نمی تواند قرض خود را بدهد واجب نیست قرض کند.