احکام تکلیفی بر پنج قسم است. واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح. البته این تقسیم بر اساس ملاک خاصی است که در هر حکمی وجود دارد؛ یعنی شدت و ضعفِ مصلحت یا مفسده ای که در انجام یا ترک عمل وجود دارد، موجب این تقسیمات گشته است. بدیهی است که برای دست یابی به استحباب یا میزان شدت و ضعف ملاک ها به حجتی معتبر مورد نیاز است، اما قاعده ای بین علما داریم که از آن با نام " تسامح در ادله سنن" تعبیر آورده می شود. این قاعده محصول اخبار صحیح و مشهوری است که در منابع روایی آمده است و از آن به "اخبار من بلغ" یاد می شود. بر اساس این اخبار اگر روایتی به ثواب داشتن عملی دلالت کند و دلیلی بر حرام بودن آن عمل وجود نداشته باشد و انسان به قصد و نیّت رسیدن به ثوابش، آن عمل را به جای آورد، آن ثواب را به او می دهند. گفتنی است که برخی از فقها به استحباب این عمل نیز نظر داده و گفته اند: اگر "اخبار من بلغ" ثواب داشتن عمل را اثبات نماید، استحباب عمل نیز ثابت می شود. این نظر مورد نقد برخی دیگر از فقها قرار گرفته است، با این استدلال که ظهور روایات در آن است که از ناحیه خداوند به بنده اش که به امید ثواب اقدام کرده است، تفضلا ثواب داده می شود، نه این که خود آن عمل ثواب داشته باشد و اگر خود عمل ثوابی نداشته باشد استحبابی نیز برای آن اثبات نمی گردد.
ملاک برای مستحب بودن یک عمل چیست؟ آیا صرف دیدن در کتب احادیث مجوز انجام آن به عنوان عمل مستحبی می شود؟
احکام تکلیفی بر پنج قسم است. واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح. البته این تقسیم بر اساس ملاک خاصی است که در هر حکمی وجود دارد؛ یعنی شدت و ضعفِ مصلحت یا مفسده ای که در انجام یا ترک عمل وجود دارد، موجب این تقسیمات گشته است. بدیهی است که برای دست یابی به استحباب یا میزان شدت و ضعف ملاک ها به حجتی معتبر مورد نیاز است، اما قاعده ای بین علما داریم که از آن با نام " تسامح در ادله سنن" تعبیر آورده می شود. این قاعده محصول اخبار صحیح و مشهوری است که در منابع روایی آمده است و از آن به "اخبار من بلغ" یاد می شود. بر اساس این اخبار اگر روایتی به ثواب داشتن عملی دلالت کند و دلیلی بر حرام بودن آن عمل وجود نداشته باشد و انسان به قصد و نیّت رسیدن به ثوابش، آن عمل را به جای آورد، آن ثواب را به او می دهند. گفتنی است که برخی از فقها به استحباب این عمل نیز نظر داده و گفته اند: اگر "اخبار من بلغ" ثواب داشتن عمل را اثبات نماید، استحباب عمل نیز ثابت می شود. این نظر مورد نقد برخی دیگر از فقها قرار گرفته است، با این استدلال که ظهور روایات در آن است که از ناحیه خداوند به بنده اش که به امید ثواب اقدام کرده است، تفضلا ثواب داده می شود، نه این که خود آن عمل ثواب داشته باشد و اگر خود عمل ثوابی نداشته باشد استحبابی نیز برای آن اثبات نمی گردد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مصادره اموال فراریان جایز است؟ و آیا صرف فرار به خارج، مجوّز مصادره می شود؟
- [سایر] شیخ آلبانی که اهل تسنن خیلی از او تعریف می کنند و می گویند مصحح حدیث بوده و احادیث مجعول را کشف کرده چه کسی بوده؟ و آیا کتب او مورد وثوق است؟ اهل تسنن چه ملاک کلی برای صحت احادیث دارند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا جایز است سهم سادات را به سیّد مستحقی داد، تا صرف امور مستحب، مانند زیارت و عمره و حجّ مستحبّی بنماید؟
- [آیت الله بهجت] آیا طلبه می تواند زکاتش را صرف خرید کتب دینی برای خود نماید؟
- [سایر] کتب اربعه (کافی، تهذیب، استبصار، و من لایحضره الفقیه) معتبرترین کتب احادیث شیعه است؛ علت این اعتبار در نزد علمای شیعه چیست؟
- [سایر] حدیث عربی امام صادق در مورد دیدن شیطان در خواب؟
- [سایر] چند نمونه از احادیث جعلی که در کتب روایی شیعه وارد شده را بنویسید؟
- [سایر] معروفترین و معتبرترین کتب حدیث شیعه که توسط نویسندگان ایرانی جمع آوری شده است کدامند؟
- [سایر] معروفترین ومعتبرترین کتب حدیث سنی، که توسط نویسندگان ایرانی جمع آوری شده است کدامند؟
- [سایر] حدیث عربی امام صادق در مورد دیدن شیطان در خواب؟
- [آیت الله سبحانی] روزه مستحبی اولاد اگر اسباب اذیّت پدر و مادر، یا جد شود جایز نیست، بلکه اگر اسباب اذیّت آنان نشود ولی او را از گرفتن روزه مستحبی جلوگیری کنند، احتیاط مستحب آن است که روزه نگیرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زن به واسطه گرفتن روزه مستحبّی حقّ شوهرش را از بین ببرد، روزه او حرام است و احتیاط مستحبّ آن است که اگر حقّ شوهرش هم از بین نرود، بدون اجازه او روزه مستحبّی نگیرد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر به واسطه گرفتن روزه مستحبی حق شوهر از بین برود، روزه بر زن حرام است. و احتیاط مستحب آن است که اگر حق شوهر هم از بین نرود، بدون اجازه او روزه مستحبی نگیرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زن به واسطه گرفتن روزه مستحبی حق شوهرش از بین برود نباید روزه بگیرد و بنابر احتیاط مستحب اگر حق شوهر هم از بین نرود بدون اجازه او روزه مستحبی نگیرد
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحبّ است در شوهر دادن دختری که بالغه است (یعنی مکلّف شده) و به سنی رسیده که حیض دیدن وی متعارف است، عجله کنند، از حضرت صادق علیهالسلام روایت شده که یکی از سعادتهای مرد آن است که دخترش در خانه او حیض نبیند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] تقلید فقط در واجبات و محرمات لازم است اما تقلید در مستحبات واجب نیست، مگر اینکه مستحبی باشد که در آن احتمال وجوب باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وصیت به واجب و مستحب بکند امور واجب مقدم می شود و اگر از ثلث باقی ماند صرف امور مستحبه می شود.
- [آیت الله خوئی] کسی که برای بهجا آوردن روزه میتی اجیر شده، اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد. ولی کسی که روزه قضا یا روزه واجب دیگری دارد، نمیتواند روزه مستحبی بگیرد و چنانچه فراموش کند و روزه مستحب بگیرد در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید، روزه مستحبی او به هم میخورد و میتواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر ملتفت شود، روزه او باطل است، و اگر بعداز مغرب یادش بیاید، روزهاش صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] اگر روزه مستحبی زن با حق استمتاع شوهر منافات داشته باشد حرام است ، و همچنین روزهای که واجب است ولی روز معینی ندارد مانند نذر غیر معین ، و در این صورت بنابر احتیاط واجب روزه باطل است و از نذر کفایت نمیکند ، و همچنین است بنابر احتیاط واجب اگر شوهر او را از گرفتن روزه مستحبی یا واجب غیر معین نهی نماید ، اگر چه با حق او منافات نداشته باشد و احتیاط مستحب آن است که بدون اجازه او روزه مستحبی نگیرد .
- [آیت الله بروجردی] کسی که برای به جا آوردن روزهی میتی اجیر شده، اگر روزهی مستحبی بگیرد اشکال ندارد، ولی کسی که روزهی قضا یا روزهی واجب دیگری دارد، نمیتواند روزهی مستحبی بگیرد و چنانچه فراموش کند و روزهی مستحب بگیرد، در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید روزهی مستحبی او به هم میخورد و میتواند نیت خود را به روزهی واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر ملتفت شود؛ روزهی او باطل است و اگر بعد از مغرب یادش بیاید، روزهاش صحیح است.