قضایای منطقی چه تقسیماتی دارند؟ لطفاً با مثال توضیح دهید.
تقسیم قضیه به حملیه و شرطیه به حسب رابطه است که اگر رابطه، اتحادی باشد قضیه حملیه است و اگر رابطه از نوع تلازم یا تعاند باشد شرطیه است. تقسیم قضیه به حسب رابطه به گونۀ دیگر هم هست و آن این که در هر قضیه یا این است که رابطه -اعم از اتحادی یا تلازمی یا تعاندی- اثبات می شود و یا رابطه نفی می شود. اولی را قضیه موجبه و دومی را قضیه سالبه می خوانند. قضایای حملیه به حسب موضوع نیز تقسیم می پذیرند؛ زیرا موضوع قضیه حملیه یا جزئی حقیقی است؛ یعنی یک فرد و یک شخص است و یا یک معنای کلی است. اگر موضوع قضیه یک شخص باشد آن قضیه را (قضیه شخصیه) می خوانند و اگر یک معنای کلی باشد سه حالت خواهید داشت (طبیعیه، مهمله و محصوره) ؛ چرا که یا این معنای کلی و طبیعت کلی از آن جهت که یک کلی است و در ذهن است، موضوع قرار داده شده که قضایای طبیعیه نامیده می شود. ولی اگر طبیعت کلی وسیله ای برای ارائه افراد باشد به نوبه خود بر دو قسم است اول اینکه اشاره ای به کمیّت افراد (اعم از قید همه یا قید بعض ) نشده باشد که مهمله خواهد بود ولی اگر کمیت (همه یا بعض بودن) بیان شود محصوره نامیده می شود.
عنوان سوال:

قضایای منطقی چه تقسیماتی دارند؟ لطفاً با مثال توضیح دهید.


پاسخ:

تقسیم قضیه به حملیه و شرطیه به حسب رابطه است که اگر رابطه، اتحادی باشد قضیه حملیه است و اگر رابطه از نوع تلازم یا تعاند باشد شرطیه است. تقسیم قضیه به حسب رابطه به گونۀ دیگر هم هست و آن این که در هر قضیه یا این است که رابطه -اعم از اتحادی یا تلازمی یا تعاندی- اثبات می شود و یا رابطه نفی می شود. اولی را قضیه موجبه و دومی را قضیه سالبه می خوانند. قضایای حملیه به حسب موضوع نیز تقسیم می پذیرند؛ زیرا موضوع قضیه حملیه یا جزئی حقیقی است؛ یعنی یک فرد و یک شخص است و یا یک معنای کلی است. اگر موضوع قضیه یک شخص باشد آن قضیه را (قضیه شخصیه) می خوانند و اگر یک معنای کلی باشد سه حالت خواهید داشت (طبیعیه، مهمله و محصوره) ؛ چرا که یا این معنای کلی و طبیعت کلی از آن جهت که یک کلی است و در ذهن است، موضوع قرار داده شده که قضایای طبیعیه نامیده می شود. ولی اگر طبیعت کلی وسیله ای برای ارائه افراد باشد به نوبه خود بر دو قسم است اول اینکه اشاره ای به کمیّت افراد (اعم از قید همه یا قید بعض ) نشده باشد که مهمله خواهد بود ولی اگر کمیت (همه یا بعض بودن) بیان شود محصوره نامیده می شود.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین