پرسش من در مورد بدیهیات عقلی است، طبق نظر بعضی از فلاسفه بدیهیات عقلی مربوط به ساختار ذهنی ما در این دنیا است و اگر ما مثلا در سیاره ای دیگر بودیم شاید این نظام عقلی را نداشتیم. جواب فلاسفه مسلمان به این شبهه چیست؟
این ادعا که علوم و ادراکات به طور کلی و بدیهیات به خصوص، مربوط به ساختار ذهنی ما است یا محصول این دنیا و شرایط محیط است، نظریه جدیدی نیست، بلکه برخی از متفکران که قرن ها قبل از میلاد مسیح در یونان می زیستند نیز چنین می اندیشیدند. آنچه در پاسخ این سخن به اختصار می توان اشاره کرد این است که: بدون تردید شرایط محیط در دانش و بینش انسان اثر می گذارد، ولی انسان دارای این توانایی است که فرا محیطی فکر کند، حتی تمام علوم، ادراکات و اعتقاداتی که یک عمر با آنها مأنوس بوده و زندگی می کرده رها کند و بر خلاف علوم و اعتقادات قبلی نظریه پردازی کند. علاوه بر این، اگر بدیهیات ارزش واقعی نداشته نباشند و نمایانگر واقعیت نباشند، تمام اندیشه بشری بی محتوا و تو خالی خواهد شد، به بیان دیگر، اگر کاشفیت از واقع، از علوم بشری گرفته شود، پایۀ همۀ دانش های بشری فرو می ریزد، بشریت در اعماق گرداب سوفسطی فرو می رود.
عنوان سوال:

پرسش من در مورد بدیهیات عقلی است، طبق نظر بعضی از فلاسفه بدیهیات عقلی مربوط به ساختار ذهنی ما در این دنیا است و اگر ما مثلا در سیاره ای دیگر بودیم شاید این نظام عقلی را نداشتیم. جواب فلاسفه مسلمان به این شبهه چیست؟


پاسخ:

این ادعا که علوم و ادراکات به طور کلی و بدیهیات به خصوص، مربوط به ساختار ذهنی ما است یا محصول این دنیا و شرایط محیط است، نظریه جدیدی نیست، بلکه برخی از متفکران که قرن ها قبل از میلاد مسیح در یونان می زیستند نیز چنین می اندیشیدند. آنچه در پاسخ این سخن به اختصار می توان اشاره کرد این است که: بدون تردید شرایط محیط در دانش و بینش انسان اثر می گذارد، ولی انسان دارای این توانایی است که فرا محیطی فکر کند، حتی تمام علوم، ادراکات و اعتقاداتی که یک عمر با آنها مأنوس بوده و زندگی می کرده رها کند و بر خلاف علوم و اعتقادات قبلی نظریه پردازی کند. علاوه بر این، اگر بدیهیات ارزش واقعی نداشته نباشند و نمایانگر واقعیت نباشند، تمام اندیشه بشری بی محتوا و تو خالی خواهد شد، به بیان دیگر، اگر کاشفیت از واقع، از علوم بشری گرفته شود، پایۀ همۀ دانش های بشری فرو می ریزد، بشریت در اعماق گرداب سوفسطی فرو می رود.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین