http://www.islamquest.net

در افواه مردم داستانی در باره شخصی به نام نصوح است که آیه توبه نصوح را به او نسبت می دهند! آیا این داستان سندیت دارد؟ اگر مستند است سند آن چیست؟
کلمه نصوح از ماده "نصح" به معنای خالص است.[1] اصطلاح توبه نصوح در سوره تحریم آیه 8 آمده و احادیث بسیاری نیز در بیان توبه نصوح وجود دارد. از امام صادق (ع) در مورد توبه نصوح سوال شد. آن حضرت فرمودند: توبه کردن بنده از گناه و برگشت نکردن به آن است.[2] در بعضی از روایات روزه گرفتن در روز چهار شنبه، پنج شنبه و جمعه را مصداق توبه نصوح دانسته اند[3] که به نظر می رسد در بیان یکی از مصادیق برای توبه نصوح هستند. مفسران نیز بنابر همین روایات، توبه نصوح را به معنای توبه خالص و واقعی گرفته اند.[4] البته در شرایط این توبه، بیانات بسیاری وجود دارد که برای اطلاع، به کتاب های اخلاقی رجوع کنید. البته تعدادی از مفسران متأخر،[5] در ذیل این آیه داستان شخصی به نام نصوح را به نقل از کتاب مثنوی معنوی مطرح کرده اند: بود مردی پیش ازین نامش نصوح بد زدلاکئ زن او را فتوح‏ بود روی او چو رخسار زنان مردئ خود را همی کرد او نهان[6] کتاب مثنوی معنوی اگر چه تلاش دارد احادیث و داستان های اسلامی را از طریق هنر شعر به مخاطب برساند، اما به صرف وجود داستانی در این کتاب نمی توان آن را پذیرفت و واقعی دانست. در نهایت داستان نصوح بر فرض واقعیت داشتن، تنها نمونه و مصداقی از این آیه بوده و آیه تفسیر و معنای دیگری دارد.   [1] . قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج ‏7، ص 71، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ ششم، 1371 ش. [2] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج‏ 2، ص 432، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق. [3] . ابن بابویه، محمد بن علی‏، معانی الأخبار، ص 174، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، جامعه مدرسین، قم‏، 1403 ق‏. [4] . طبرسی، فضل بن حسن‏، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏ 10، ص 477، با مقدمۀ بلاغی، محمد جواد، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372 ش؛ طوسی، محمد بن حسن‏، التبیان فی تفسیر القرآن‏، ج ‏10، ص 51، مقدمه: تهرانی، آقابزرگ، تحقیق: عاملی، احمد قصیر، ‏دار احیاء التراث العربی‏، بیروت‏، بی تا. [5] . حقی، بروسوی اسماعیل، ‏تفسیر روح البیان‏، ج 10، ص63، دارالفکر، بیروت‏، بی تا. [6] . مثنوی معنوی، دفتر پنجم.  
عنوان سوال:

در افواه مردم داستانی در باره شخصی به نام نصوح است که آیه توبه نصوح را به او نسبت می دهند! آیا این داستان سندیت دارد؟ اگر مستند است سند آن چیست؟


پاسخ:

کلمه نصوح از ماده "نصح" به معنای خالص است.[1] اصطلاح توبه نصوح در سوره تحریم آیه 8 آمده و احادیث بسیاری نیز در بیان توبه نصوح وجود دارد. از امام صادق (ع) در مورد توبه نصوح سوال شد. آن حضرت فرمودند: توبه کردن بنده از گناه و برگشت نکردن به آن است.[2] در بعضی از روایات روزه گرفتن در روز چهار شنبه، پنج شنبه و جمعه را مصداق توبه نصوح دانسته اند[3] که به نظر می رسد در بیان یکی از مصادیق برای توبه نصوح هستند. مفسران نیز بنابر همین روایات، توبه نصوح را به معنای توبه خالص و واقعی گرفته اند.[4] البته در شرایط این توبه، بیانات بسیاری وجود دارد که برای اطلاع، به کتاب های اخلاقی رجوع کنید. البته تعدادی از مفسران متأخر،[5] در ذیل این آیه داستان شخصی به نام نصوح را به نقل از کتاب مثنوی معنوی مطرح کرده اند: بود مردی پیش ازین نامش نصوح بد زدلاکئ زن او را فتوح‏ بود روی او چو رخسار زنان مردئ خود را همی کرد او نهان[6] کتاب مثنوی معنوی اگر چه تلاش دارد احادیث و داستان های اسلامی را از طریق هنر شعر به مخاطب برساند، اما به صرف وجود داستانی در این کتاب نمی توان آن را پذیرفت و واقعی دانست. در نهایت داستان نصوح بر فرض واقعیت داشتن، تنها نمونه و مصداقی از این آیه بوده و آیه تفسیر و معنای دیگری دارد.   [1] . قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج ‏7، ص 71، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ ششم، 1371 ش. [2] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج‏ 2، ص 432، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق. [3] . ابن بابویه، محمد بن علی‏، معانی الأخبار، ص 174، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، جامعه مدرسین، قم‏، 1403 ق‏. [4] . طبرسی، فضل بن حسن‏، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏ 10، ص 477، با مقدمۀ بلاغی، محمد جواد، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372 ش؛ طوسی، محمد بن حسن‏، التبیان فی تفسیر القرآن‏، ج ‏10، ص 51، مقدمه: تهرانی، آقابزرگ، تحقیق: عاملی، احمد قصیر، ‏دار احیاء التراث العربی‏، بیروت‏، بی تا. [5] . حقی، بروسوی اسماعیل، ‏تفسیر روح البیان‏، ج 10، ص63، دارالفکر، بیروت‏، بی تا. [6] . مثنوی معنوی، دفتر پنجم.  





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین