اصل استصحاب
استصحاب (استصحاب حال) به معنی حکم کردن به بقای متیقن سابق می باشد. از این عنوان در اصول فقه، مبحث اصول عملی بحث شده است.
موارد اجرای اصل استصحاب در طهارت و نجاست کدام است؟
جریان استصحاب مشروط به چند چیز است: 1. یقین سابق: چیزی را که تصمیم به استصحاب آن داریم، باید به وجود آن چیز (حکم یا موضوع) در زمان گذشته یقین داشته باشیم. 2. شک در بقای حالت سابق: چیزی را که یقین به وجود آن داشته ایم، اکنون مورد شک قرار گرفته باشد. 3. وحدت متعلّق یقین و شک: بدین معنا که یقین و شک به یک چیز تعلّق گرفته باشد؛ یقین نسبت به وجود و شک نسبت به بقای آن. البته، عالمان علم اصول و فقها شرایط دیگری را نیز برشمردند که بازگشت آنها به این سه شرط است.
جریان استصحاب مشروط به چند چیز است: 1. یقین سابق: چیزی را که تصمیم به استصحاب آن داریم، باید به وجود آن چیز (حکم یا موضوع) در زمان گذشته یقین داشته باشیم. 2. شک در بقای حالت سابق: چیزی را که یقین به وجود آن داشته ایم، اکنون مورد شک قرار گرفته باشد. 3. وحدت متعلّق یقین و شک: بدین معنا که یقین و شک به یک چیز تعلّق گرفته باشد؛ یقین نسبت به وجود و شک نسبت به بقای آن. البته، عالمان علم اصول و فقها شرایط دیگری را نیز برشمردند که بازگشت آنها به این سه شرط است.
پاسخ:
جریان استصحاب مشروط به چند چیز است: 1. یقین سابق: چیزی را که تصمیم به استصحاب آن داریم، باید به وجود آن چیز (حکم یا موضوع) در زمان گذشته یقین داشته باشیم. 2. شک در بقای حالت سابق: چیزی را که یقین به وجود آن داشته ایم، اکنون مورد شک قرار گرفته باشد. 3. وحدت متعلّق یقین و شک: بدین معنا که یقین و شک به یک چیز تعلّق گرفته باشد؛ یقین نسبت به وجود و شک نسبت به بقای آن. البته، عالمان علم اصول و فقها شرایط دیگری را نیز برشمردند که بازگشت آنها به این سه شرط است.
- [سایر] محل اجرای (قاعده اصالة الطهاره) در باب طهارت و نجاست اشیا، کجاست؟
- [آیت الله نوری همدانی] در موارد شک در ذبح شرعی وظیفه چیست؟ آیا اصل عدم تذکیه جریان دارد یا اصل حلیت و طهارت؟
- [سایر] استصحاب عدم ازلی چیست؟
- [سایر] به طور کلی حکم طهارت و نجاست انواع الکلها چیست؟
- [آیت الله مظاهری] آیا اهل کتاب ذاتاً محکوم به طهارت هستند یا نجاست؟
- [آیت الله مظاهری] آیا اهل کتاب ذاتاً محکوم به طهارت هستند یا نجاست؟
- [سایر] تحقیقی پیرامون طهارت و نجاست اهل کتاب دارم که نظر حضرت آیت الله هادوی تهرانی را پیرامون طهارت یا نجاست اهل کتاب می خواستم؛ لطفا ادله طهارت یا نجاست اهل کتاب را اگر ممکن هست بیان کنید. حال اگر اهل کتاب (خصوصا مسیحیان) قائل به تثلیث باشند آنگاه حکم آنان چیست؟ (تثلیث در الوهیت و ربوبیت). لطفاًً در صورتی که کتبی پیرامون دلالت طهارت یا نجاست اهل کتاب وجود دارد بیان نمائید.
- [آیت الله سیستانی] آیا ژلاتین، پاک است؟ و اگر شک کنیم که استحاله و دگرگونی تحقق یافته است یا نه بدین جهت که درگستردگی وضیقی مفهوم آن، تردید داریم (شبهه مفهومی )آیا استصحاب نجاست ثابق ، جاری می شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در مقام تعارض قرعه با استصحاب یا اصول دیگر کدام مقدّم است؟
- [آیت الله سیستانی] آیا ژلاتین، پاک است؟ و اگر شک کنیم که استحاله و دگرگونی تحقق یافته است یا نه بدین جهت که درگستردگی وضیقی مفهوم آن، تردید داریم (شبهه مفهومی )آیا استصحاب نجاست ثابق ، جاری می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] احتیاط زیاد از حد در مسأله طهارت و نجاست از نظر شرع کار پسندیده ای نیست، بلکه اگر سبب وسواس گردد اشکال دارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مرتدّ از لحاظ نجس و پاکی حکم گروهی را دارد که به دین آنها در آمده است بنابراین اگر مشرک شده باشد نجس و اگر به دین یهودی و نصرانی گرویده باشد محکوم به طهارت است.
- [آیت الله بهجت] سرکه ای که از انگور و کشمش وخرمای نجس درست کنند نجس است. و در طهارت آن بعد از انقلاب به شراب و انقلاب شراب به سرکه ، تأمل است .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری مانند ظرف و فرشی که در اختیار او است نجس شود و آن مسلمان غائب گردد اگر انسان احتمال بدهد که آن چیز را آب کشیده اجتناب از آن لازم نیست به شرط این که عالم به نجاست آن باشد و آن را در چیزی که می داند طهارت در آن شرط است استعمال کند و نیز بنا بر احتیاط واجب بالغ باشد و بی مبالات به طهارت و نجاست نباشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فروش وعاریه دادن چیز نجس که استفاده از آن مشروط به طهارت نیست مانعی ندارد ودر این فرض لازم نیست نجس بودن آن را به مشتری اطلاع دهد. امّا فروش و عاریه دادن چیز نجس که استفاده از آن مشروط به طهارت واقعیه است در صورتی صحیح است که امکان تطهیر آن باشد و به مشتری اطلاع دهد. وفروش وعاریه دادن چیزنجس که استفاده متعدد داردبدون اطلاع به مشتری اشکالی نداردوصحیح است ولی اگرمی داندمشتری ازآن استفاده هایی می کندکه مشروط به طهارت است بایدبه اواطلاع دهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بدن و لباس یا وسائل شخصی فرد مسلمانی نجس شود و او از ما جدا شود بعد از اینکه مجدّداً او را دیدیم لباس و بدن و وسائل او با شرایط زیر محکوم به طهارت است: 1 بداند که لباس یا بدن یا وسائل او نجس شده است. 2 استفاده از آن وسائل مشروط به طهارت باشد. 3 احتمال اینکه او بدن و لباس و وسائل را تطهیر کرده، وجود داشته باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر چیزی را که عاریه کرده نجس شود، چنان چه صاحبش آن چیز را در کاری که شرط آن پاکی و طهارت واقعی است استعمال می کند مثل وضو و غسل، احتیاط واجب آن است که نجس شدن آن را به او بگوید. و اگر در کاری که شرط آن طهارت ظاهری است استعمال می کند مثل لباس نمازگزار، گفتن به او واجب نیست اگر چه مطابق با احتیاط است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] افراد وسواسی نباید به علم و یقین خود در طهارت و نجاست توجه کنند، بلکه باید ببینند افراد معمولی درچه مورد یقین به طهارت یانجاست پیدا می کنند و به همان ترتیب عمل کنندوبرای ترک وسواس،بهترین راه، بی اعتنایی است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پوشال ریز انگور یا خرما داخل آنها باشد و سرکه بریزند ضرر ندارد. و این بنابر آن است که قائل به نجاست آن بوسیله جوش آمدن باشیم، و گذشت که اقوی طهارت است.
- [آیت الله اردبیلی] خروج منی مرد از زن موجب غسل نمی‌شود و اگر قبل از غسل یا بعد از آن رطوبتی از او خارج شود، در صورتی که بداند منی مرد است نجس است و اگر مشکوک باشد، محکوم به طهارت است.