1. همان طور که کارهای نیک و اعمال صالح انسان دارای درجات متفاوتی از ارزش و ثواب هستند، گناهان انسان نیز از نظر فساد و عقوبت در یک سطح نیستند. این‌گونه احادیث، بیانگر بزرگی گناه غیبت و شدت فساد آن است؛ زیرا غیبت با بزرگترین سرمایه مردم یعنی با آبروی آنان سرو کار دارد. از این‌رو، اسلام عزیز آن را مذموم شمرده و با تعبیرات بسیار شدید از آن یاد کرده تا همگان را متوجه مضرات و آثار سوء آن کرده و از ارتکاب چنین گناهی باز دارد.[1] 2. از روایات ائمه معصومین(ع)، این‌گونه بر می‌آید که روزه‌داری؛ دارای مراتبی است و مرتبه ظاهری آن، همان است‌که در منابع فقهی به آن اشاره شده و برای آن شرایط و مبطلاتی ذکر نموده‌اند، اما مرتبه‌ی بالاتر و باطنی روزه، آن است که شخص روزه‌دار، تمام اعضای بدن او روزه باشد؛ یعنی بتواند چشم، گوش، زبان و سایر اعضایش را از حرام دور نگه دارد.[2] باید توجه داشت که چنین روزه‌ای است که مورد قبول حق تعالی قرار می‌گیرد و آن آثار کامل خود را به همراه خواهد داشت. البته در مرحله‌ی نخست، هر مکلفی مأمور به انجام واجبات -به همان شکلی که در منابع فقهی بیان شده است- می‌باشد، چرا‌که ترک واجب، به بهانه‌ی عدم قبولی آن، خودش جُرم بوده و دارای عقوبت الاهی است. در نتیجه، روزه با ترک سایر واجبات یا همراه با انجام محرمات و گناهانی همچون «غیبت»، نتیجه مطلوب خود را نخواهد داشت، اما از آنجا که هر کدام از این اعمال دارای حکمی مستقل هستند که به تنهایی نیز آثار و نتایجی دارند، غیبت کردن، موجب بطلان روزه نخواهد شد، بلکه از ارزش و اثر واقعی آن می‌کاهد.[3] [1] . برگرفته از نمایه «غیبت و اهمیت توبه از آن»، سؤال 4166. [2] . ر.ک: ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعائم الإسلام، محقق، فیضی، آصف، ج 1،ص 268، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم، چاپ دوم، 1385ق. [3] . ر.ک: نمایه «مبطلات روزه»، سؤال 5859.
