1. لازم به ذکر است که «وهن دین» و یا «وهن مذهب» یک قاعده‌ی فقهی نیست تا تحت عنوان قواعد فقهیه از آن بحث شود. 2. وهن در لغت؛ به معنای تضعیف و سست نمودن کسی یا چیزی است.[1] و در اصطلاح فقهی؛ وهن دین و یا مذهب به معنای سبک جلوه دادن دین و مذهب در انظار عمومی دیگر ادیان و یا مذاهب است. 3. در واقع؛ عنوان وهن دین یا مذهب، یک عنوان ثانوی است؛ و فقها پیرامون برخی از احکام به وهن دین و یا مذهب استناد می‌کنند و می‌گویند: هرکاری که باعث وهن دین و مذهب گردد حرام است و باید از آن اجتناب شود.[2] 4. بنابراین، اگر عمل مستحبی یک مسلمان باعث بدبینی جامعه و مردم دیگر ادیان نسبت به دین و یا مذهب شود، این کار را باید ترک کرد؛ زیرا از باب قاعده‌ی اهم و مهم،[3] خدشه­دار نشدن و تضعیف نشدن دین و مذهب مهم‌تر از انجام یک عمل مباح و یا مستحب است؛ مانند قمه زدن در عزای امام حسین(ع)[4] -با صرف نظر از اضرار به نفس- حتی اگر آن را عمل مباح و یا مستحبی بدانیم، یکی از آسیب‌های آن در حال حاضر، وهن دین و مذهب است.[5] امروزه، این عمل، باعث نوعی دلزدگی نسبت به دین اسلام و مذهب شیعه شده و سبب می‌شود شیعه در میان مذاهب اسلامی متّهم به غلوّ شود. و به جای این­که موجب علاقه‌ی مردم به امام حسین(ع) و قیام عاشورا شود، در چشم جهانیان موجب وهن مذهب شیعه می­شود. پس، اجتناب از آن مهم­تر از انجام آن است. [1] . فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، محقق و مصحح: دکتر مخزومی، مهدی، دکتر سامرائی، ابراهیم، ج 4، ص 92، واژه‌ی «وهن»، ‌نشر هجرت، قم، چاپ دوم، 1410ق. [2] . حسینی خامنه‌ای، سید علی بن جواد، أجوبة الاستفتاءات، ص 326، دفتر معظم له، قم، چاپ اول، 1424ق؛ فاضل لنکرانی، محمد، احکام عمره مفرده، محقق و مصحح: عطایی، محمد، ص 199، م 434، انتشارات امیر قلم، قم، چاپ یازدهم، 1426ق؛ مکارم شیرازی، ناصر، مناسک جامع حج، محقق و مصحح: علیان نژاد دامغانی‌، ابو القاسم، ص 404، انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب علیه السلام، قم، چاپ اول، 1426ق. [3] . ر.ک: نمایه «دفع افسد به فاسد»، سؤال 2040. [4] . ر.ک: نمایه «حکم قمه زدن در زمان حاضر»، سؤال 728. [5] . أجوبة الاستفتاءات، ص 326.
1. لازم به ذکر است که «وهن دین» و یا «وهن مذهب» یک قاعدهی فقهی نیست تا تحت عنوان قواعد فقهیه از آن بحث شود. 2. وهن در لغت؛ به معنای تضعیف و سست نمودن کسی یا چیزی است.[1] و در اصطلاح فقهی؛ وهن دین و یا مذهب به معنای سبک جلوه دادن دین و مذهب در انظار عمومی دیگر ادیان و یا مذاهب است. 3. در واقع؛ عنوان وهن دین یا مذهب، یک عنوان ثانوی است؛ و فقها پیرامون برخی از احکام به وهن دین و یا مذهب استناد میکنند و میگویند: هرکاری که باعث وهن دین و مذهب گردد حرام است و باید از آن اجتناب شود.[2] 4. بنابراین، اگر عمل مستحبی یک مسلمان باعث بدبینی جامعه و مردم دیگر ادیان نسبت به دین و یا مذهب شود، این کار را باید ترک کرد؛ زیرا از باب قاعدهی اهم و مهم،[3] خدشهدار نشدن و تضعیف نشدن دین و مذهب مهمتر از انجام یک عمل مباح و یا مستحب است؛ مانند قمه زدن در عزای امام حسین(ع)[4] -با صرف نظر از اضرار به نفس- حتی اگر آن را عمل مباح و یا مستحبی بدانیم، یکی از آسیبهای آن در حال حاضر، وهن دین و مذهب است.[5] امروزه، این عمل، باعث نوعی دلزدگی نسبت به دین اسلام و مذهب شیعه شده و سبب میشود شیعه در میان مذاهب اسلامی متّهم به غلوّ شود. و به جای اینکه موجب علاقهی مردم به امام حسین(ع) و قیام عاشورا شود، در چشم جهانیان موجب وهن مذهب شیعه میشود. پس، اجتناب از آن مهمتر از انجام آن است. [1] . فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، محقق و مصحح: دکتر مخزومی، مهدی، دکتر سامرائی، ابراهیم، ج 4، ص 92، واژهی «وهن»، نشر هجرت، قم، چاپ دوم، 1410ق. [2] . حسینی خامنهای، سید علی بن جواد، أجوبة الاستفتاءات، ص 326، دفتر معظم له، قم، چاپ اول، 1424ق؛ فاضل لنکرانی، محمد، احکام عمره مفرده، محقق و مصحح: عطایی، محمد، ص 199، م 434، انتشارات امیر قلم، قم، چاپ یازدهم، 1426ق؛ مکارم شیرازی، ناصر، مناسک جامع حج، محقق و مصحح: علیان نژاد دامغانی، ابو القاسم، ص 404، انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب علیه السلام، قم، چاپ اول، 1426ق. [3] . ر.ک: نمایه «دفع افسد به فاسد»، سؤال 2040. [4] . ر.ک: نمایه «حکم قمه زدن در زمان حاضر»، سؤال 728. [5] . أجوبة الاستفتاءات، ص 326.
- [سایر] فرق بین مذهب ارتدکس و کاتولیک در دین مسیح چیست؟ آیا در دین مسیح (ع) مذهب دیگری وجود دارد؟
- [سایر] تعریف دین ، مذهب ، ملت و شریعت چیست؟
- [سایر] آیا دین و مذهب زاده جبر و جغرافیا نیست؟
- [سایر] چرا باید به جای دین، به مذهب ملتزم شویم؟
- [سایر] دین و نژاد و اساس تغییر مذهب یهودی چگونه است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا انکار ضروری دین یا ضروری مذهب، به جهت این که ضروری دین یا ضروری مذهب است، موجب ارتداد میشود یا به جهت این که موجب تکذیب پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآله است؟
- [سایر] کلمه مذهب یعنی چه و برای تداوم دین خود باید چه کرد؟
- [سایر] اصول دین با اصول مذهب چه تفاوتی دارد و ترتیب صحیح آن کدام است؟
- [سایر] دین، شرع، مذهب چه تفاوتی به لحاظ لغت و اصطلاح دارند؟
- [سایر] در کتاب های کوئیلو آمده است که دین و مذهب ساخته دست بشرند .آیا این گفته را تایید می کنید؟
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مردی از عامه قسم یاد کند که کاری انجام ندهد و اگر ان کار را انجام داد زنش مطلقه شود و ان کار را انجام داد بر مذهب خودش زن او مطلقه می شود و بر مذهب امامیه قسم به طلاق منعقد نمی شود بنا به قاعده الزام جایز است مرد شیعی بعد از ایام عده با ان زن ازدواج کند و همچنین بر مذهب عامه به کتابت طلاق جایز است و بر مذهب امامیه طلاق به کتابت واقع نمی شود بنا به قاعده الزام مرد شیعی می تواند با زنی که به نوشته طلاق داده شده پس از ایام عده ازدواج کند
- [آیت الله وحید خراسانی] بنا به نقل ابن قدامه در المغنی در مذهب ابی حنیفه و مذهب شافعی اگر کسی در معامله مغبون شود خیار غبن ندارد بنابراین اگر شیعه از شافعی یا حنفی مذهب چیزی خرید و بعد معلوم شد که فروشنده مغبون می باشد بنا به قاعده الزام خریدار شیعی می تواند فروشنده را به وفای به عقد ملزم کند
- [آیت الله وحید خراسانی] در مذهب عامه زن میت از تمام انچه از میت مانده از نقود و متاع و اراضی و بساتین و غیر اینها ارث می برد ولی در مذهب امامیه زن از زمین نه از عین ان و نه از قیمت ان ارث نمی برد بنابراین اگر میت از عامه وزن او شیعه باشد بنا به قاعده الزام زن شیعه از زمین ارث می برد انچه گذشت قسمتی از مسایلی است که بر مبنای قاعده الزام ذکر شده است موارد دیگری مانند وصیت برای وارث و عقد در حال احرام و شفعه به جوار و خیار شرط و خیار تصریه و غیر اینها مورد جریان قاعده الزام است
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شخصی از عامه بمیرد و از او یک دختر عامی مذهب بماند و برادری داشته باشد اگر برادر شیعه باشد و یا پس از مرگ برادرش شیعه شود بنا به قاعده الزام برادر شیعه می تواند انچه از ترکه میت زیاد می اید از باب تعصیب بگیرد هر چند تعصیب در مذهب شیعه باطل است و همچنین اگر شخصی از عامه یک خواهر عامی مذهب وارث داشته باشد و عموی ابوینی داشته باشد چنانچه عموی او شیعه باشد و یا بعد از مرگ پسر برادرش شیعه شود بنا به قاعده الزام می تواند انچه از باب تعصیب به او می رسد بگیرد و همچنین است حکم در سایر موارد تعصیب
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مردی از عامه بدون حضور دو شاهد عادل زن خود را طلاق دهد و یا مقداری از بدن زن خود را مثلا یک انگشت زنش را طلاق دهد بر مذهب او این طلاق صحیح است ولی بر مذهب امامیه این طلاق باطل است بنابراین مرد شیعه به قاعده الزام می تواند با ان زن مطلقه پس از تمام شدن ایام عده ازدواج کند
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مردی از عامه زن خود را که در حال عادت است طلاق دهد و یا در حال پاکی که با او مقاربت کرده است طلاق دهد این طلاق بر مذهب او صحیح است ولی در مذهب امامیه این طلاق باطل است بنابراین مرد شیعی بنا به قاعده الزام می تواند با ان زن بعد از تمام شدن ایام عده ازدواج کند
- [آیت الله وحید خراسانی] به مذهب ابی حنیفه و بعض دیگر از فقهای عامه کسی که به اجبار و اکراه زنش را طلاق دهد ان طلاق صحیح است ولی به مذهب امامیه باطل است بنابراین شخص شیعی بنا به قاعده الزام می تواند با زنی که با جبر و اکراه شوهرش او را طلاق داده در صورتی که پیرو مذهب ابی حنیفه یا هم رایان او باشد ازدواج کند
- [آیت الله مظاهری] اگر ماندن در بلاد کفر موجب وهن مملکت اسلامی شود حرام است، گرچه موجب مفسده دینی و اخلاقی نشود، بلکه اگر مملکت اسلامی احتیاج به او داشته باشد، ماندن در آنجا حرام است، گرچه موجب وهن برای مملکت اسلامی نباشد.
- [آیت الله سیستانی] از نظر حنفی مذهبان صحت عقد سَلَم مشروط به و جود مبیع هنگام عقد است، حال آنکه از نظر امامیه چنین شرطی معتبر نیست. پس اگر مذهب حنفی بر مذهب امامیه نافذ باشد، به این صورت اگر مشتری حنفی باشد فروشنده را ملزم به باطل دانستن عقد نماید، برای مشتری امامیمذهب نیز جایز است که به مقتضای قاعده مقاصّه نوعی فروشنده حنفی را ملزم به باطل دانستن این عقد نماید. و در صورتی که پس از آن مشتری امامی مذهب شود، نیز همین حکم جاری است.
- [آیت الله وحید خراسانی] در مذهب ابی حنیفه در صحت عقد سلم فروش چیزی به نحو کلی مدت دار به ثمن نقد حاضر شرط است که ان چیز هنگام عقد در خارج موجود باشد ولی در مذهب شیعه این شرط در صحت معامله سلم معتبر نیست بنابراین اگر شیعه با حنفی مذهب معامله سلم انجام دهد و مورد معامله موجود نباشد بنا به قاعده الزام می تواند فروشنده حنفی را به بطلان معامله ملزم کند و همچنین است اگر حین انجام معامله خریدار حنفی بوده و بعد شیعه شده باشد