آیا اسلام محدوده‌ی انتخابات ما را محدود می‌کند؟!
هر نظام و حکومتی حتی حکومت‌هایی که ادعای آزادی محض و دموکراسی دارند، برای انتخاب شوندگان و انتخاب کنندگان شرایط و محدودیت‌هایی را تعیین می‌کنند. و در هیج جای دنیا نمی‌توان انتخاباتی را بدون حد و مرز تصور کرد. طبیعی است اسلام نیز برای رعایت بهتر قوانین، شرایط و محدودیت‌هایی را هم برای انتخاب شوندگان و هم برای انتخاب کنندگان در نظر گرفته است. هنگامی که قرآن برای وصیت در امور فردی، انتخاب دو شاهد عادل را لازم می‌داند،![1] برای انتخابی که به امور اجتماعی او مربوط است نمی‌تواند بی‌تفاوت باشد بلکه معتقد است، امانت‌ها و مسئولیت‌های اجتماعی باید به اهلش سپرده شود: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلی‏ أَهْلِها وَ إِذا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا یَعِظُکُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ کانَ سَمیعاً بَصیراً»،[2] خدا به شما فرمان می‌‏دهد که امانت‌‌ها را به صاحبانشان بازگردانید. و چون در میان مردم به داوری نشینید به عدل داوری کنید. خدا شما را چه نیکو پند می‌‌‏دهد. هر آینه او شنوا و بینا است. یکی از مصادیق امانت در بعد اجتماعی از نظر قرآن، مسئولیت‌ها و پست‌های اجتماعی است که این مسئولیت‌ها باید به هرکس که لیاقت، شایستگی و استعداد کار و مقامی را دارند سپرده شود. در نظام اسلامی این اهمیت تا جایی است که حتی بالاترین مسئول اجتماعی نیز باید دارای شرایطی باشد که در قانون اساسی برای انتخاب او در نظر گرفته شده است؛ مانند عدالت، مدیریت، مدبریت و... .   [1] . مائده، 106، «ای کسانی که ایمان آورده‏‌اید، چون مرگتان فرا رسد به هنگام وصیت دو عادل را از میان خودتان به شهادت گیرید، یا از غیر خودتان، هر گاه که در سفر بودید و مرگتان فرارسید. اگر از آن دو در شک بودید نگاهشان دارید تا بعد از نماز، آن‌گاه به خدا سوگند خورند که این شهادت را به هیچ قیمتی دگرگون نکنیم هر چند به سود خویشاوندمان باشد و آن‌را کتمان نکنیم، اگر جز این باشد از گناه‌کارانیم». [2] . نساء، 58.
عنوان سوال:

آیا اسلام محدوده‌ی انتخابات ما را محدود می‌کند؟!


پاسخ:

هر نظام و حکومتی حتی حکومت‌هایی که ادعای آزادی محض و دموکراسی دارند، برای انتخاب شوندگان و انتخاب کنندگان شرایط و محدودیت‌هایی را تعیین می‌کنند. و در هیج جای دنیا نمی‌توان انتخاباتی را بدون حد و مرز تصور کرد. طبیعی است اسلام نیز برای رعایت بهتر قوانین، شرایط و محدودیت‌هایی را هم برای انتخاب شوندگان و هم برای انتخاب کنندگان در نظر گرفته است.
هنگامی که قرآن برای وصیت در امور فردی، انتخاب دو شاهد عادل را لازم می‌داند،![1] برای انتخابی که به امور اجتماعی او مربوط است نمی‌تواند بی‌تفاوت باشد بلکه معتقد است، امانت‌ها و مسئولیت‌های اجتماعی باید به اهلش سپرده شود: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلی‏ أَهْلِها وَ إِذا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا یَعِظُکُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ کانَ سَمیعاً بَصیراً»،[2] خدا به شما فرمان می‌‏دهد که امانت‌‌ها را به صاحبانشان بازگردانید. و چون در میان مردم به داوری نشینید به عدل داوری کنید. خدا شما را چه نیکو پند می‌‌‏دهد. هر آینه او شنوا و بینا است.
یکی از مصادیق امانت در بعد اجتماعی از نظر قرآن، مسئولیت‌ها و پست‌های اجتماعی است که این مسئولیت‌ها باید به هرکس که لیاقت، شایستگی و استعداد کار و مقامی را دارند سپرده شود.
در نظام اسلامی این اهمیت تا جایی است که حتی بالاترین مسئول اجتماعی نیز باید دارای شرایطی باشد که در قانون اساسی برای انتخاب او در نظر گرفته شده است؛ مانند عدالت، مدیریت، مدبریت و... .   [1] . مائده، 106، «ای کسانی که ایمان آورده‏‌اید، چون مرگتان فرا رسد به هنگام وصیت دو عادل را از میان خودتان به شهادت گیرید، یا از غیر خودتان، هر گاه که در سفر بودید و مرگتان فرارسید. اگر از آن دو در شک بودید نگاهشان دارید تا بعد از نماز، آن‌گاه به خدا سوگند خورند که این شهادت را به هیچ قیمتی دگرگون نکنیم هر چند به سود خویشاوندمان باشد و آن‌را کتمان نکنیم، اگر جز این باشد از گناه‌کارانیم». [2] . نساء، 58.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین