به سند موثق از امام صادق(ع) نقل شده است که ایشان فرمودند: ای سدیر! آیا قبر امام حسین(ع) را هر روز زیارت می‌کنی؟ گفتم خیر فدایت شوم! فرمود هر ماه چطور؟! عرض کردم آن هم نه! فرمود: هرسال؟! گفتم: گاهی اوقات! ....... سپس بهانه آوردم که فاصلۀ میان محل زندگی ما و کربلا بسیار زیاد است. امام فرمود: به پشت بام خانه‌ات برو. به چپ و راست نگاهی بینداز، سپس سرت را به سمت آسمان بگیر و بعد از آن رویت را به جانب کربلا کن و بگو .... با این کار برای تو زیارتی ثبت خواهد شد. سدیر می‌گوید بعد از شنیدن این توصیه، چه بسا در یک ماه بیش از بیست بار این نوع از زیارت را انجام می‌دادم. [1] در حدیث دیگری از امام صادق(ع) نقل شده است؛ ایشان در ارتباط با زیارت پیامبر اسلام(ص) فرمودند که اگر نزدیک قبر باشی ایشان صدایت را می‌شنود و اگر دور از او باشی نیز سلامت به او رسانده خواهد شد. اکنون اگر از جای دوری تصمیم گرفتی که سلامی به ایشان عرضه کنی، روبرویت چیزی شبیه قبر بساز و نام پیامبر(ص) را بر آن بنویس و در حالی‌که غسل زیارت انجام داده‌ای بپاخیز، گویا در خیالت روبروی پیامبر(ص) ایستاده­ای، سپس این زیارت را بخوان ... .[2] این‌که به پشت بام رفته رویمان را به سمت کربلا کرده زیارتی بخوانیم یا این‌که نمادی از قبر پیامبر(ص) روبرویمان قرار داده در خیال خویش خود را کنار مزار واقعیشان حاضر دیده و با ایشان به نجوا بپردازیم و ...، همه نشان از آن دارد که هر چه یاد محبوبمان را در دلمان تازه کند مطلوب است. بعید نیست عشق و شوری که مردم در ارتباط با این نمادها و این ضریح­ها نشان می­دهند را در همین راستا توجیه و تعبیر کنیم. زیارتی واقعی از دوردست که آرزو و خیال زیارت از نزدیک را نیز در بردارد! دلدادۀ شوریده حالی می‌سراید: أمر علی الدیار دیار لیلی * أقبل ذا الجدار و الجدارا و ما حب الدیار شغفن قلبی * و لکن حب من سکن الدیارا هرگاه به منزلگاه لیلی می‌روم، این دیوار و آن دیوار را می‌بوسم. آن منزلگاه، دلم را به تسخیر خودش درنیاورده، بلکه دلم در گرو آن شخصی است که ساکن آنجا است. تمام اینها نشان از آن دارد که فردی که عاشق محبوبی است، ناخودآگاه به هر آنچه نشانی از یار دارد عشق می‌ورزد و این محبت باطنی را نمی‌شود در دایرۀ بایدها و نبایدها محصور کرد، اما به این نکته نیز باید توجه داشت که در رفتار ظاهری باید از افراط و تفریط خودداری کرده و بهانه به دست بد اندیشان نداده و از سوء استفاده افرادی که تلاش می‌کنند از احساسات عاشقانه‌ی مردم به سود منافع شخصی خویش بهره گیرند جلوگیری نمود. [1] . شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 599، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1413 ق. [2] . سید بن طاووس، اقبال الأعمال، ج 2، ص 604، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1409 ق. (علامه مجلسی در ص 183 جلد 97 بحار الانوار، این حدیث را از شیخ مفید نیز نقل کرده است).
آیا متوسل شدن به ضریح ساخته شده امام حسین(ع) در قم جایز است یا خیر؟ سعی در رساندن خود به این ضریح، ثواب دارد؟ آیا قداست این ضریح با ضریحی که در کربلا وجود دارد متفاوت است؟
به سند موثق از امام صادق(ع) نقل شده است که ایشان فرمودند: ای سدیر! آیا قبر امام حسین(ع) را هر روز زیارت میکنی؟ گفتم خیر فدایت شوم! فرمود هر ماه چطور؟! عرض کردم آن هم نه! فرمود: هرسال؟! گفتم: گاهی اوقات! ....... سپس بهانه آوردم که فاصلۀ میان محل زندگی ما و کربلا بسیار زیاد است. امام فرمود: به پشت بام خانهات برو. به چپ و راست نگاهی بینداز، سپس سرت را به سمت آسمان بگیر و بعد از آن رویت را به جانب کربلا کن و بگو .... با این کار برای تو زیارتی ثبت خواهد شد. سدیر میگوید بعد از شنیدن این توصیه، چه بسا در یک ماه بیش از بیست بار این نوع از زیارت را انجام میدادم. [1]
در حدیث دیگری از امام صادق(ع) نقل شده است؛ ایشان در ارتباط با زیارت پیامبر اسلام(ص) فرمودند که اگر نزدیک قبر باشی ایشان صدایت را میشنود و اگر دور از او باشی نیز سلامت به او رسانده خواهد شد. اکنون اگر از جای دوری تصمیم گرفتی که سلامی به ایشان عرضه کنی، روبرویت چیزی شبیه قبر بساز و نام پیامبر(ص) را بر آن بنویس و در حالیکه غسل زیارت انجام دادهای بپاخیز، گویا در خیالت روبروی پیامبر(ص) ایستادهای، سپس این زیارت را بخوان ... .[2]
اینکه به پشت بام رفته رویمان را به سمت کربلا کرده زیارتی بخوانیم یا اینکه نمادی از قبر پیامبر(ص) روبرویمان قرار داده در خیال خویش خود را کنار مزار واقعیشان حاضر دیده و با ایشان به نجوا بپردازیم و ...، همه نشان از آن دارد که هر چه یاد محبوبمان را در دلمان تازه کند مطلوب است.
بعید نیست عشق و شوری که مردم در ارتباط با این نمادها و این ضریحها نشان میدهند را در همین راستا توجیه و تعبیر کنیم. زیارتی واقعی از دوردست که آرزو و خیال زیارت از نزدیک را نیز در بردارد!
دلدادۀ شوریده حالی میسراید:
أمر علی الدیار دیار لیلی * أقبل ذا الجدار و الجدارا
و ما حب الدیار شغفن قلبی * و لکن حب من سکن الدیارا
هرگاه به منزلگاه لیلی میروم، این دیوار و آن دیوار را میبوسم. آن منزلگاه، دلم را به تسخیر خودش درنیاورده، بلکه دلم در گرو آن شخصی است که ساکن آنجا است.
تمام اینها نشان از آن دارد که فردی که عاشق محبوبی است، ناخودآگاه به هر آنچه نشانی از یار دارد عشق میورزد و این محبت باطنی را نمیشود در دایرۀ بایدها و نبایدها محصور کرد، اما به این نکته نیز باید توجه داشت که در رفتار ظاهری باید از افراط و تفریط خودداری کرده و بهانه به دست بد اندیشان نداده و از سوء استفاده افرادی که تلاش میکنند از احساسات عاشقانهی مردم به سود منافع شخصی خویش بهره گیرند جلوگیری نمود. [1] . شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 599، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1413 ق. [2] . سید بن طاووس، اقبال الأعمال، ج 2، ص 604، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1409 ق. (علامه مجلسی در ص 183 جلد 97 بحار الانوار، این حدیث را از شیخ مفید نیز نقل کرده است).
- [سایر] دلیل فرمایش امام حسن عسگری (ع) که ثواب زیارت امام رضا (ع)بیشتر از زیارت امام حسین (ع) است، چیست؟
- [سایر] امام زمان (ع) به سید بحرالعلوم درباره ثواب گریه بر امام حسین (ع) چه فرمودند؟
- [سایر] شیعه معتقد است که ثواب زیارت کربلا (حسین بن علی(علیه السلام)) از ثواب زیارت بیت الله الحرام بیشتر است، چگونه میتوان این عقیده را پذیرفت؟
- [سایر] آیا درک ثواب، تنها فلسفه گریه بر امام حسین (علیه السلام) می باشد؟
- [سایر] آیا امام حسین(ع) خواهری به نام رقیه داشت؟ آیا او همراه امام حسین(ع) در کربلا بود؟ و آیا خواهران دیگر امام حسین؛ مثل ام کلثوم در کربلا حضور داشتند؟
- [سایر] چند دختر از امام حسین(ع) در واقعة کربلا حاضر بودند و بطور کلی امام حسین(ع) چند دختر داشتند؟
- [سایر] روایاتی که ثواب عزاداری و گریه بر امام حسین(ع) را بسیار زیاد و بیحد و مرز دانسته، چگونه قابل توجیه است؟
- [سایر] آیا به عنوان مثال امام جواد متوسّل به امام حسین(ع) یا حضرت محمد(ص) میشدند؟ یا حضرت محمد(ص) متوسّل به حضرت ابراهیم(ع) میشدند؟ لطفاً هر دو مورد را کامل توضیح دهید.
- [سایر] پیرترین یار امام حسین ع در کربلا که بود؟
- [سایر] آیا امام حسین (ع) برای کسب قدرت به کربلا رفتند؟
- [آیت الله سبحانی] کسی که اذان و اقامه دیگری را می شنود مستحب است هر قسمتی را که می شنود بگوید ولی از (حی علی الصلاة) تا (حی علی خیر العمل) را به امید ثواب بگوید.
- [امام خمینی] کسی که اذان و اقامه دیگری را می شنود، مستحب است هر قسمتی را که می شنود بگوید. ولی در حکایت اقامه که از دیگری بشنود از "حی علی الصلاة" تا "حی علی خیر العمل" را به امید ثواب بگوید.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که اذان شخص دیگری را میشنود، مستحب است هر قسمتی را که میشنود تکرار کند، ولی در بازگویی اقامهای که از دیگری میشنود، باید قصد ذکر مطلق نماید نه قصد اقامه و از (حَیَّ عَلَی الصَّلاةِ) تا (حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَلِ) را به امید ثواب بگوید.
- [آیت الله سبحانی] خوردن خاک و گِل حرام است، ولی خوردن کمی از تربت پاک حضرت سیّدالشهداء امام حسین(علیه السلام) که از قبر شریف اخذ شود (کمتر از یک نخود) به قصد شفاء اشکال ندارد و همچنین گل داغستان و گل ارمنی که برای معالجه می خورند در صورتی که علاج منحصر به آن باشد جایز است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خوردن خاک و گل حرام است، ولی خوردن کمی از تربت پاک حضرت سیدالشهداء امام حسین(علیه السلام) (کمتر از یک نخود) به قصد شفاء اشکال ندارد و همچنین گل داغستان و گل ارمنی که برای معالجه می خورند در صورتی که علاج منحصر به آن باشد جایز است.
- [آیت الله نوری همدانی] در قنوت نماز عید فطر و قربان هر دعا و ذکری بخوانند کافی است ولی بهتر است این دعا را به امید ثواب بخوانند : اللهم اهل الکبریاء والعظمهِ و اهلَ الجودِ و الجبوتِ و اهل العفوِ و الرحمهِ و اهل التقوی والمغفرهِ اسئلکَ بحق هذا الیوم ِ الذی جعلتهُ للمسلمین عیداً ولمحمدٍ صلی الله علیه و آله ذخراً و شرفاً و کرامهً و مزیداً ان تصلیّ علی محمدٍ و آل محمدٍ و ان تدخلنی فی کُل خیرٍ ادخلت َ فیه محمداً و آل محمدٍ و ان تُخرجنی من کُل سُوء اخرجتَ منهُ محمداً و آل محمدٍ صلواتک علیه و علیهم اللهُم انی اسئلکَ خیرما سئلک به عبادکَ الصالحونَ و اعوذُ بک مما استعاذ َ منهُ عبادکَ المخلصونَ .
- [آیت الله سبحانی] در قنوت نماز عید فطر و قربان هر دعا و ذکری بخوانند کافیست ولی بهتر است این دعا را به قصد امید ثواب بخوانند: (اَللَّهُمَّ اَهْلَ الْکِبْریاء وَالْعَظَمَةِ وَ اَهْلَ الْجُودِ والْجَبَروتِ وَ اَهْلَ الْعَفوِ وَالرَّحْمَةِ وَ اَهْلَ التَّقْوی وَالْمَغْفِرَةِ اَسْئَلُکَ بِحَقِّ هذَا الْیَوْمِ الَّذی جَعَلْتُهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً وَ لِمُحَمَّد صَّلی اللهُ عَلَیْهِ وَ آله ذُخْراً وَ شَرَفاً وَ کَرامَةً وَ مَزِیداً اَن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد و آل محمّد وَ اَنْ تُدْخِلَنِی فی کُلِّ خَیْر اَدْخَلْتَ فیه مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد وَ اَن تُخْرِجَنی مِنْ کُلِّ سُوء اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ اَللَّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ خَیْرَ ما سَئلکَ بِه عِبادُکَ الصّالِحُونَ وَ اَعُوذُبِکَ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُکَ الْمُخْلَصُونَ.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در قنوت این نماز هر دعایی کافی است، ولی مناسب است این دعا را به قصد ثواب بخواند: (اللهم اهْل الْکبْریاء و الْعظمة و اهْل الْجود و الْجبروت و اهْل الْعفْو و الرحْمة و اهْل التقْوی و الْمغْفرة اسْئلک بحق هذا الْیوْم الذی جعلْته للْمسْلمین عیداً و لمحمد صلی الله علیْه و آله ذخْراً و شرفاً و کرامةً و مزیداً انْ تصلی علی محمد و آل محمد و انْ تدْخلنی فی کل خیْر ادْخلْت فیه محمداً و آل محمد و انْ تخْرجنی منْ کل سوء اخْرجْت منْه محمداً و آل محمد صلواتک علیْه و علیْهمْ اللهم انی اسْئلک خیْر ما سئلک به عبادک الصالحون و اعوذ بک مما اسْتعاذ منْه عبادک الْمخْلصون).
- [آیت الله اردبیلی] مستحب است در شب اوّل قبر، دو رکعت نماز برای میّت بخوانند و ثواب آن را به وی هدیه کنند و دستور آن این است که در رکعت اوّل بعد از حمد یک مرتبه (آیةالکرسی) و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره (اِنّا أَنْزَلْناهُ) (قدر) بخوانند و بعد از سلام بگویند: (اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْ ثَوابَهَا إلَی قَبْرِ فُلانٍ) و به جای کلمه فلان، اسم میّت را بگویند و نیز میتواند پس از حمد در رکعت اول دو مرتبه (قُلْ هُوَ اللّهُ أحَدٌ) و در رکعت دوم ده بار (ألْهکُمُ التَّکَاثُرُ) (سوره تکاثر) را بخواند.
- [امام خمینی] در قنوت نماز عید قربان هر دعا و ذکری بخوانند کافی است ولی بهتر است این دعا را به قصد امید ثواب بخوانند: "اللهم اهل الکبریاء و العظمة و اهل الجود و الجبروت و اهل العفو و الرحمة و اهل التقوی و المغفرة اسالک بحق هذا الیوم الذی جعلته للمسلمین عیدا و لمحمد صلی الله علیه و آله ذخرا و شرفا و کرامة و مزیدا ان تصلی علی محمد و آل محمد و ان تدخلنی فی کل خیر ادخلت فیه محمدا و آل محمد و ان تخرجنی من کل سوء اخرجت منه محمدا و آل محمد صلواتک علیه و علیهم اللهم انی اسالک خیر ما سالک به عبادک الصالحون و اعوذ بک مما استعاذ منه عبادک المخلصون".