یکی از عباداتی که در قرآن و روایات مورد تأکید زیادی قرار گرفته، دعا است. اهمیت دعا آن‌قدر زیاد است که خدای متعال در کتاب آسمانی خود خطاب به پیامبر(ص) می‌فرماید که به مردم بگوید: «اگر دعای شما نباشد، پروردگارم هیچ اعتنایی به شما نمی‌کند».[1] این عبادت با داشتن این مقدار اهمیت، طبیعتاً آثار معنوی و دنیوی زیادی دارد. برخی از آثار دنیوی آن به شرح زیر است: 1. دفع بلاها: یکی از خصوصیات عالم دنیا، وجود بلاها و مصیبت‌های متعدد و مختلفی است که گریبان‌گیر موجودات آن می‌شود. یکی از راه‌های دفع این بلاها، دعا کردن است. لذا امام صادق(ع) می‌فرماید: «هر کس که از بلایی ترسید، و سپس دعا کرد، خدا آن بلا را از او دور می‌کند».[2] 2. زیاد شدن روزی: یکی دیگر از آثار دعا، زیاد شدن روزی است. پیامبر اکرم(ص) در این‌باره می‌فرماید: «دعا، روزی را فراوان می‌کند».[3] 3. نجات از دشمن: در روایات مختلف آمده است؛ دعا مانند سلاحی بُرّنده و شمشیری کُشنده، انسان را از شرّ دشمن نگه داشته و او را از آسیب او نجات می‌دهد؛ مانند این‌که امام جعفر صادق(ع) به نقل از پدر بزرگوارش نقل می‌کند، رسول خدا فرمودند: «آیا شما را راهنمایی ننمایم به جنگ افزاری که شما را از دشمنانتان نجات داده و روزی‌هایتان را افزون گرداند؟» گفتند: بله. فرمود: «شب و روز پروردگارتان را بخوانید؛ زیرا به‌راستی که دعا، سلاح مؤمنان است».[4] 4. شفای دردها و بیماری‌ها: علاء بن کامل گوید: حضرت صادق(ع) به من فرمود: «بر تو باد به دعا؛ زیرا آن درمان هر دردی است».[5] [1] . فرقان، 77. [2] . سید ابن طاوس، علی بن موسی، فلاح السائل و نجاح المسائل، ص 29، بوستان کتاب، قم، چاپ اول، 1406ق. [3] . همان، ص 28. [4] . ر.ک: همان. [5] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏2، ص 470، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.
یکی از عباداتی که در قرآن و روایات مورد تأکید زیادی قرار گرفته، دعا است. اهمیت دعا آنقدر زیاد است که خدای متعال در کتاب آسمانی خود خطاب به پیامبر(ص) میفرماید که به مردم بگوید: «اگر دعای شما نباشد، پروردگارم هیچ اعتنایی به شما نمیکند».[1] این عبادت با داشتن این مقدار اهمیت، طبیعتاً آثار معنوی و دنیوی زیادی دارد. برخی از آثار دنیوی آن به شرح زیر است:
1. دفع بلاها: یکی از خصوصیات عالم دنیا، وجود بلاها و مصیبتهای متعدد و مختلفی است که گریبانگیر موجودات آن میشود. یکی از راههای دفع این بلاها، دعا کردن است. لذا امام صادق(ع) میفرماید: «هر کس که از بلایی ترسید، و سپس دعا کرد، خدا آن بلا را از او دور میکند».[2]
2. زیاد شدن روزی: یکی دیگر از آثار دعا، زیاد شدن روزی است. پیامبر اکرم(ص) در اینباره میفرماید: «دعا، روزی را فراوان میکند».[3]
3. نجات از دشمن: در روایات مختلف آمده است؛ دعا مانند سلاحی بُرّنده و شمشیری کُشنده، انسان را از شرّ دشمن نگه داشته و او را از آسیب او نجات میدهد؛ مانند اینکه امام جعفر صادق(ع) به نقل از پدر بزرگوارش نقل میکند، رسول خدا فرمودند: «آیا شما را راهنمایی ننمایم به جنگ افزاری که شما را از دشمنانتان نجات داده و روزیهایتان را افزون گرداند؟» گفتند: بله. فرمود: «شب و روز پروردگارتان را بخوانید؛ زیرا بهراستی که دعا، سلاح مؤمنان است».[4]
4. شفای دردها و بیماریها: علاء بن کامل گوید: حضرت صادق(ع) به من فرمود: «بر تو باد به دعا؛ زیرا آن درمان هر دردی است».[5] [1] . فرقان، 77. [2] . سید ابن طاوس، علی بن موسی، فلاح السائل و نجاح المسائل، ص 29، بوستان کتاب، قم، چاپ اول، 1406ق. [3] . همان، ص 28. [4] . ر.ک: همان. [5] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 470، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.
- [سایر] اگر کلام معصوم(ع) کلام واحدی است لزوم امامت سایر معصومان چه ضرورتی داشت؟
- [سایر] علم لدنی چیست و آیا مختص ائمه معصومین(ع) باشد یا انبیا هم دارا بودند؟
- [سایر] آیا پیرامون استحباب و فضیلت تکفل یتیم آیه و حدیثی از کلام معصومین وجود دارد؟
- [سایر] آیا لفظ ولی فقیه در کلام معصومین«علیهم السلام» آمده است؟
- [سایر] مقصود از عصمت پیامبر(ص) و ائمه معصومین (ع) چیست؟
- [سایر] آثار دنیوی دعا چیست؟
- [سایر] آیا مقام حضرت زهرا(س) از سایر ائمه معصومین(ع) بالاتر است؟
- [سایر] چطور ممکن است که ما بتوانیم همانند ائمه معصومین (ع) در عالم خلقت تصرّفی داشته باشیم؟
- [سایر] آیا تنها اعتقاد داشتن به ائمه و معصومان(ع) برای شفاعت و نجات انسان کافی است؟
- [سایر] چه کنیم که معرفت ما نسبت به خداوند و ائمه معصومین(ع) بیشتر شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی پناه بر خدا به خدا، یا پیامبر(صلی الله علیه وآله) یا یکی از ائمه معصومین(علیهم السلام) یا فاطمه زهرا(علیهم السلام) دشنام و ناسزا گوید یا عداوت داشته باشد، کافراست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر روزه دار دروغی را به خدا و پیغمبر صلی الله علیه واله وسلم و ایمه معصومین علیهم السلام عمدا نسبت دهد بنابر احتیاط کفاره جمع که تفصیل ان در مساله پیش گذشت بر او واجب می شود
- [آیت الله شبیری زنجانی] أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً وَلِیُّ اللَّه) جزء اذان و اقامه نیست؛ البته ولایت امیر المؤمنین و ائمه معصومین علیهمالسلام از ارکان ایمان است و اسلام بدون آن ظاهری بیش نیست و قالبی از معنی تهیست و خوب است که پس از (أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّه)، به قصد تیمن و تبرّک، شهادت به ولایت و امامت بلافصل حضرت امیر المؤمنین و سایر معصومین علیهمالسلام به گونهای که عرفاً از اجزاء اذان و اقامه به حساب نیاید؛ ذکر گردد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است نمازگزار بعد از نماز مشغول ذکر و دعا و قرآن شود و این را تعقیب می نامند و بهتر است پیش از آن که از جای خود حرکت کند و وضوی او باطل شود رو به قبله بنشیند و تعقیب را بخواند. در کتابهای دعا تعقیب های زیادی از ائمه معصومین(علیهم السلام) نقل شده که یکی از مهمترین آنها تسبیح حضرت زهراء(علیها السلام) است، به این ترتیب که 34 مرتبه (الله اکْبر)، سپس 33 مرتبه (الْحمْد لله) و بعد 33 مرتبه (سبْحان الله) بگوید و فضیلت و ثواب بسیار دارد.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه کسی به خدا یا پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم یا یکی از ائمّه معصومین علیهم السلام یا فاطمه زهرا علیها السلام ناسزا گوید یا با یکی از اینها دشمنی داشته باشد و یا یکی از ائمه علیهم السلام یا غیر آنها را خدا بداند کافر است.
- [آیت الله وحید خراسانی] پاک کردن مخرج غایط با چیزهایی که احترام انها لازم است مانند کاغذی که بر ان اسم خدا و پیغمبران و ایمه معصومین علیهم السلام و غیر اینها از انچه که واجب الاحترام در شریعت است حرام است ولی اگر کسی به انها استنجاء کند طهارت حاصل می شود و حصول طهارت در استنجاء با استخوان و سرگین محل اشکال است
- [آیت الله وحید خراسانی] پاک کردن مخرج غایط با چیزهایی که احترام انها لازم است مانند کاغذی که بر ان اسم خدا و پیغمبران و ایمه معصومین علیهم السلام و غیر اینها از انچه که واجب الاحترام در شریعت است حرام است ولی اگر کسی به انها استنجاء کند طهارت حاصل می شود و حصول طهارت در استنجاء با استخوان و سرگین محل اشکال است
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان میتواند بعضی از اعمال مستحبی؛ مانند زیارت مراقد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمّه معصومین علیهمالسلام را از طرف مردگان یا زندگان به جا آورد و نیز میتواند کار مستحبی را انجام دهد و ثواب آن را به آنها هدیه نماید و در این دو شکل فرقی نیست که تبرعی باشد یا با اجاره یا جعاله و مانند آن.
- [آیت الله اردبیلی] اگر چیزی را با اعتقاد به این که راست است از قول خدا یا معصومان علیهمالسلام نقل کند و بعد بفهمد دروغ بوده، روزهاش باطل نمیشود.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب هر یک از دو خطبه نماز جمعه باید مشتمل بر حمد و ثنای پروردگار، صلوات بر پیامبر اکرم و آل پیامبر علیهمالسلام ، دعوت مردم به پرهیزکاری و تقوا و نیز خواندن یک سوره کامل باشد و خطبه دوم باید علاوه بر آن مشتمل بر ذکر نام ائمه معصومین علیهمالسلام و طلب آمرزش برای مؤمنان باشد.