اثر حقیقی قرائت قرآن وقتی نمایان می‌شود که «تدبر و تأمل» در مفاهیم قرآنی، با «عمل» به دستورات آن همراه شود. البته این بدان معنی نیست که قرائتِ به تنهاییِ آیات قرآن خالی از لطف باشد. در مورد خواندن سوره یوسف نیز اثراتی در روایات بیان شده است. از امام جعفر صادق(ع) نقل شده است که فرمودند: «هر کس سوره یوسف را [هر روز یا] هر شب یک بار تلاوت کند، خداوند متعال او را در قیامت برانگیزد با زیبایی و جمالی مانند جمال و زیبایی یوسف(ع)؛ و در روز قیامت هیچ وحشتی او را فرا نگیرد، و از جمله بندگان صالح خداوند باشد[1] . داشتن رویی زیبا در قیامت که آرامش و سکون نیز قلب مؤمن را فرا گیرد، حاصل یک ایمان و اعتقاد راسخ به همراه عمل شایسته و دوری از هرگونه فحشا و ناپاکی است؛ و نه تنها صِرف خواندن آیات سوره یوسف. در آخر باید به این نکته توجه داشت، که احادیثی که در مورد فضائل سوره‌های قرآن نقل شده است، نیازمند تحقیق و تفحص دقیق است؛ زیرا خطر «جعل حدیث» این دسته از احادیث را به شدت تهدید می‌کند. شهید مطهری در مورد این خطر جدی چنین گوشزد می‌کند: «در تاریخ رخ داده است، [فردی] برای اینکه مردم را هدایت و راهنمایی کند، می‌آید حدیثی از پیغمبر یا امام جعل می‌کند، در حالی که غرض شخصی ندارد بلکه غرضش هدایت مردم است، ولی فکر می‌کند که اگر چنین حدیثی را از پیغمبر یا امام برای مردم نقل کند، مردم بهتر می‌پذیرند. مثلاً [با خود می‌گوید] مردمی که این قدر غیبت می‌کنند و حرف لغو می‌ زنند، خوب است برای اینکه غیبت نکنند و حرف لغو نگویند من بیایم حدیثی جعل کنم در فضیلت فلان دعا که مردم این حدیث را بخوانند و به جای حرف لغو و بیهوده و غیبت بروند دعا بخوانند، یا در ثواب قرآن بگویم اگر فلان سوره قرآن را چهل بار پشت سر یکدیگر بخوانید فلان اثر را دارد». در تاریخ، خیلی‌ ها بوده‌ اند که چنین کاری کرده‌ اند. حدیثی است که در اغلب کتب تفسیر نوشته‌ اند، ظاهراً در مقدمه مجمع‌البیان هم هست و من مکرر در کتاب‌ها خوانده‌ ام. این حدیث را از ابَیّ بن کعب نقل می‌کنند در فضایل مخصوص قرائت سوره‌های قرآن، مثلاً برای خواندن سوره «سَبِّح اسْمَ» فضیلت خاصی ذکر می‌کنند، سوره «هَلْ اتیکَ حَدیثُ الغاشِیَة» فضیلت و ثواب دیگری، سوره «لَمْ یَکُنِ الَّذینَ کَفَروا» ثواب دیگری، سوره بقره ثواب دیگری، سوره آل عمران ثواب دیگری؛ برای هر کدام یک چیزی گفته‌ اند. همه هم از پیغمبر روایت شده. شخصی رفت از آن کسی که این حدیث را روایت می‌کرد پرسید: آخر چطور است که فقط تو این حدیث را روایت می‌کنی و یک نفر دیگر غیر از تو روایت نکرده؟ گفت: راستش را بخواهید من این حدیث را برای رضای خدا جعل کردم؛ دیدم مردم در مجالس که می‌نشینند شروع می‌کنند به افسانه‌ ها و تاریخ جاهلیت را نقل کردن و اشعار جاهلیت را خواندن. دیدم وقت مردم دارد بیهوده تلف می‌ شود. برای اینکه به جای این کار بیهوده مردم را وادار به تلاوت قرآن کنم، آمدم این حدیث را از زبان پیغمبر گفتم؛ اینکه عیبی ندارد!»[2] . [1] . ابن بابویه، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص106، دار الشریف الرضی للنشر، قم، 1406ق؛ عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تصحیح رسولی محلاتی، ج2، ص166، المطبعة العلمیة، تهران، 1380ق. [2] . مطهری، مرتضی، مجموعه ‏آثار استاد شهید مطهری، سیری در سیره نبوی، ج‏16، ص99، صدرا.
اثر حقیقی قرائت قرآن وقتی نمایان میشود که «تدبر و تأمل» در مفاهیم قرآنی، با «عمل» به دستورات آن همراه شود. البته این بدان معنی نیست که قرائتِ به تنهاییِ آیات قرآن خالی از لطف باشد. در مورد خواندن سوره یوسف نیز اثراتی در روایات بیان شده است. از امام جعفر صادق(ع) نقل شده است که فرمودند: «هر کس سوره یوسف را [هر روز یا] هر شب یک بار تلاوت کند، خداوند متعال او را در قیامت برانگیزد با زیبایی و جمالی مانند جمال و زیبایی یوسف(ع)؛ و در روز قیامت هیچ وحشتی او را فرا نگیرد، و از جمله بندگان صالح خداوند باشد[1] .
داشتن رویی زیبا در قیامت که آرامش و سکون نیز قلب مؤمن را فرا گیرد، حاصل یک ایمان و اعتقاد راسخ به همراه عمل شایسته و دوری از هرگونه فحشا و ناپاکی است؛ و نه تنها صِرف خواندن آیات سوره یوسف.
در آخر باید به این نکته توجه داشت، که احادیثی که در مورد فضائل سورههای قرآن نقل شده است، نیازمند تحقیق و تفحص دقیق است؛ زیرا خطر «جعل حدیث» این دسته از احادیث را به شدت تهدید میکند. شهید مطهری در مورد این خطر جدی چنین گوشزد میکند: «در تاریخ رخ داده است، [فردی] برای اینکه مردم را هدایت و راهنمایی کند، میآید حدیثی از پیغمبر یا امام جعل میکند، در حالی که غرض شخصی ندارد بلکه غرضش هدایت مردم است، ولی فکر میکند که اگر چنین حدیثی را از پیغمبر یا امام برای مردم نقل کند، مردم بهتر میپذیرند. مثلاً [با خود میگوید] مردمی که این قدر غیبت میکنند و حرف لغو می زنند، خوب است برای اینکه غیبت نکنند و حرف لغو نگویند من بیایم حدیثی جعل کنم در فضیلت فلان دعا که مردم این حدیث را بخوانند و به جای حرف لغو و بیهوده و غیبت بروند دعا بخوانند، یا در ثواب قرآن بگویم اگر فلان سوره قرآن را چهل بار پشت سر یکدیگر بخوانید فلان اثر را دارد».
در تاریخ، خیلی ها بوده اند که چنین کاری کرده اند. حدیثی است که در اغلب کتب تفسیر نوشته اند، ظاهراً در مقدمه مجمعالبیان هم هست و من مکرر در کتابها خوانده ام. این حدیث را از ابَیّ بن کعب نقل میکنند در فضایل مخصوص قرائت سورههای قرآن، مثلاً برای خواندن سوره «سَبِّح اسْمَ» فضیلت خاصی ذکر میکنند، سوره «هَلْ اتیکَ حَدیثُ الغاشِیَة» فضیلت و ثواب دیگری، سوره «لَمْ یَکُنِ الَّذینَ کَفَروا» ثواب دیگری، سوره بقره ثواب دیگری، سوره آل عمران ثواب دیگری؛ برای هر کدام یک چیزی گفته اند. همه هم از پیغمبر روایت شده. شخصی رفت از آن کسی که این حدیث را روایت میکرد پرسید: آخر چطور است که فقط تو این حدیث را روایت میکنی و یک نفر دیگر غیر از تو روایت نکرده؟ گفت: راستش را بخواهید من این حدیث را برای رضای خدا جعل کردم؛ دیدم مردم در مجالس که مینشینند شروع میکنند به افسانه ها و تاریخ جاهلیت را نقل کردن و اشعار جاهلیت را خواندن. دیدم وقت مردم دارد بیهوده تلف می شود. برای اینکه به جای این کار بیهوده مردم را وادار به تلاوت قرآن کنم، آمدم این حدیث را از زبان پیغمبر گفتم؛ اینکه عیبی ندارد!»[2] . [1] . ابن بابویه، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص106، دار الشریف الرضی للنشر، قم، 1406ق؛ عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تصحیح رسولی محلاتی، ج2، ص166، المطبعة العلمیة، تهران، 1380ق. [2] . مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، سیری در سیره نبوی، ج16، ص99، صدرا.
- [سایر] آیا خواندن سوره یوسف برای زنان اشکال دارد؟
- [سایر] چرا خواندن سوره یوسف برای خانمها نیکو نیست و سوره نور سفارش شده است؟
- [سایر] علت احسن القصص بودن سوره یوسف چیست؟
- [سایر] فواید سوره یوسف چیست؟
- [سایر] معرفی اجمالی از سوره یوسف ارایه نمایید.
- [سایر] معنی سوره یوسف را برایم بنویسید؟
- [سایر] مکر زنان در سوره یوسف یعنی چه؟
- [سایر] توسل و تبرک در سوره یوسف را توضیح دهید؟
- [سایر] با توجه به سوره یوسف تفاوت توسل و شرک چیست؟
- [سایر] سوره یوسف برای زایمان آسان چه اثری دارد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خواندن سوره توحید به یک نفس مکروه است.
- [آیت الله مظاهری] خواندن سوره توحید به یک نفس مکروه است.
- [آیت الله نوری همدانی] خواندن سوره قل هو الله به یک نفس مکروه است .
- [آیت الله مظاهری] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره توحید یا کافرون شود، نمیتواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خواندن سوره قل هوالله احد را به یک نفس، مکروه است. چنانکه خواندن حمد هم با یک نفس، مکروه است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر اشتباها مشغول خواندن سوره ای شود که سجده واجب دارد؛ چنانچه پیش از رسیدن به آیه سجده بفهمد؛ باید آن سوره را رها کند و سوره دیگر بخواند و اگر بعد از خواندن آیه سجده بفهمد؛ احتیاطا به سجده اشاره نموده و سوره را تمام کند و بعد از نماز باید سجده آن را به جا آورد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر اشتباهاً مشغول خواندن سوره ای شود که سجده واجب دارد چنانچه پیش از رسیدن به آیه سجده بفهمد باید آن سوره را رها کند و سوره دیگر بخواند و اگر بعد از خواندن آیه سجده بفهمد باید در بین نماز بنابر احتیاط با اشاره، سجده آن را بجا آورد و به همان سوره که خوانده می تواند اکتفا نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر اشتباهاً ، مشغول خواندن سوره ای شود که سجدة واجب دارد ، چنانچه پیش از رسیدن به آیة سجده بفهمد ، باید آن سوره را رها کند و سورة دیگر بخواند و اگر بعد از خواندن آیة سجده بفهمد ، به همان سوره که خواند ، اکتفا نماید و بعد از نماز ، سجدة آن را به جا آورد .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر عمدا سوره را پیش از حمد بخواند نمازش باطل است و اگر اشتباها سوره را پیش از حمد بخواند و در بین آن یادش بیاید؛ باید سوره را رها کندو بعد از خواندن حمد؛ سوره را از اول بخواند.
- [آیت الله بهجت] اگر عمداً سوره را پیش از حمد بخواند و قصد او این باشد که سوره جزء نماز باشد، نمازش باطل است، ولی اگر قصد او قرآن خواندن باشد، مانعی ندارد و بعد از حمد یک سوره بنابر احتیاطی که قبلاً ذکر شد میخواند، و اگر اشتباهاً سوره را پیش از حمد بخواند و در بین آن یادش بیاید، باید سوره را رها کند و بعد از خواندن حمد، سوره را از اول بخواند.