http://www.islamquest.net

در کتاب مفاتیح الحیاة حدیثی از رسول خدا(ص) بدین ترتیب نقل شده است: (ای علی! نُه چیز مایه فراموشی است: خوردن سیب ترش، گشنیز، پنیر،... زنده انداختن جانور،...)؛ زنده انداختن جانور به چه معنا است؟ اگر به این معنا است که جانوری که روی لباس ما آمده و حرکت می‌کند را نباید کاری داشت، پس چه باید کرد؟
روایت مورد نظر چنین است: پیامبر اکرم(ص) فرمود: «ای علی! نُه چیز موجب فراموشی است: خوردن سیب ترش، خوردن گشنیز، پنیر، نیم‌خورده موش، خواندن سنگ نوشته قبور، راه رفتن در میان دو زن، زنده رها کردن شپش، حجامت در نزدیکی مخچه، و ادرار کردن در آب راکد».[1] برخی از این موارد، اثری جسمانی داشته و می‌توان از طریق پزشکی آنها را مورد بررسی قرار داد که چه مواردی موجب آلزایمر و فراموشی می‌گردد؟ برخی از اینها نیز اثر معنوی داشته که بررسی آنها فراتر از علم پزشکی است. اما در مورد سؤال مذکور؛ «الْقَمْلَةِ» به معنای شپش است[2] و عبارت «طَرْحُ الْقَمْلَةِ» به معنای رها کردن شپش است و از آن چنین استفاده می‌شود که مراد زنده رها کردن آن می‌باشد و این معنا از فحوای برخی روایات دیگر نیز به دست می‌آید؛ مانند این روایت: «...اما شپش پس او را به خارج مسجد بیندازید و یا این‌که بکشید».[3]   [1] . «یَا عَلِیُّ تِسْعَةُ أَشْیَاءَ تُورِثُ النِّسْیَانَ‏ أَکْلُ‏ التُّفَّاحِ الْحَامِضِ وَ أَکْلُ الْکُزْبُرَةِ وَ الْجُبُنِّ وَ سُؤْرِ الْفَأْرِ وَ قِرَاءَةُ کِتَابَةِ الْقُبُورِ وَ الْمَشْیُ بَیْنَ امْرَأَتَیْنِ وَ طَرْحُ الْقَمْلَةِ وَ الْحِجَامَةُ فِی النُّقْرَةِ وَ الْبَوْلُ فِی الْمَاءِ الرَّاکِدِ»؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج ‏4، ص 361، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق. فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج ‏2، ص 311، قم، انتشارات رضی، چاپ اول، 1375ش. [2] . قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج 7، ص 40، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، 1371ش. [3] . «... أَمَّا الْقَمْلَةُ ... وَ لَکِنْ یَرْمِی بِهَا خَارِجاً مِنَ الْمَسْجِدِ، أَوْ یَدْفِنُهَا تَحْتَ رِجْلَیْه‏»؛ حمیری، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، ص 209، قم، مؤسسه آل البیت(علیهم السلام)، چاپ اول، 1413ق؛ عریضی، علی بن جعفر، مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، ص 243، قم، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام)، چاپ اول، 1409ق.
عنوان سوال:

در کتاب مفاتیح الحیاة حدیثی از رسول خدا(ص) بدین ترتیب نقل شده است: (ای علی! نُه چیز مایه فراموشی است: خوردن سیب ترش، گشنیز، پنیر،... زنده انداختن جانور،...)؛ زنده انداختن جانور به چه معنا است؟ اگر به این معنا است که جانوری که روی لباس ما آمده و حرکت می‌کند را نباید کاری داشت، پس چه باید کرد؟


پاسخ:

روایت مورد نظر چنین است: پیامبر اکرم(ص) فرمود: «ای علی! نُه چیز موجب فراموشی است: خوردن سیب ترش، خوردن گشنیز، پنیر، نیم‌خورده موش، خواندن سنگ نوشته قبور، راه رفتن در میان دو زن، زنده رها کردن شپش، حجامت در نزدیکی مخچه، و ادرار کردن در آب راکد».[1]
برخی از این موارد، اثری جسمانی داشته و می‌توان از طریق پزشکی آنها را مورد بررسی قرار داد که چه مواردی موجب آلزایمر و فراموشی می‌گردد؟
برخی از اینها نیز اثر معنوی داشته که بررسی آنها فراتر از علم پزشکی است.
اما در مورد سؤال مذکور؛ «الْقَمْلَةِ» به معنای شپش است[2] و عبارت «طَرْحُ الْقَمْلَةِ» به معنای رها کردن شپش است و از آن چنین استفاده می‌شود که مراد زنده رها کردن آن می‌باشد و این معنا از فحوای برخی روایات دیگر نیز به دست می‌آید؛ مانند این روایت: «...اما شپش پس او را به خارج مسجد بیندازید و یا این‌که بکشید».[3]   [1] . «یَا عَلِیُّ تِسْعَةُ أَشْیَاءَ تُورِثُ النِّسْیَانَ‏ أَکْلُ‏ التُّفَّاحِ الْحَامِضِ وَ أَکْلُ الْکُزْبُرَةِ وَ الْجُبُنِّ وَ سُؤْرِ الْفَأْرِ وَ قِرَاءَةُ کِتَابَةِ الْقُبُورِ وَ الْمَشْیُ بَیْنَ امْرَأَتَیْنِ وَ طَرْحُ الْقَمْلَةِ وَ الْحِجَامَةُ فِی النُّقْرَةِ وَ الْبَوْلُ فِی الْمَاءِ الرَّاکِدِ»؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج ‏4، ص 361، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق. فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج ‏2، ص 311، قم، انتشارات رضی، چاپ اول، 1375ش. [2] . قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج 7، ص 40، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، 1371ش. [3] . «... أَمَّا الْقَمْلَةُ ... وَ لَکِنْ یَرْمِی بِهَا خَارِجاً مِنَ الْمَسْجِدِ، أَوْ یَدْفِنُهَا تَحْتَ رِجْلَیْه‏»؛ حمیری، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، ص 209، قم، مؤسسه آل البیت(علیهم السلام)، چاپ اول، 1413ق؛ عریضی، علی بن جعفر، مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، ص 243، قم، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام)، چاپ اول، 1409ق.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین