تعیین
تعیین یعنی متمایز کردن چیزى از غیر آن بوسیله خصوصیتی که در او است.
آیا ضرورت انجام کارها به‌وسیله خداوند به معنای تعیین تکلیف برای او نیست؟!
وجوب؛ به معنای طلب و درخواست انجام کاری، همراه با عدم رضایت نسبت به ترک آن کار، درباره خداوند به‌کار برده نمی‌شود، ولی وجوب؛ به معنای ضرورت در قبال امتناع و امکان، معنایی صحیح است؛ یعنی از خداوندی که کمال محض و خیر محض است محال است که این کار انجام نگیرد. در حقیقت، عقل ما با ملاحظه‌‌ چنین ذاتی، درک می‌کند که به طور قطع از او چنین عملی صادر می‌شود، نه این‌که عقل حکم ‌کند که او باید چنین کند یا چنان نکند، تا گمان شود وجود خداوند، تابع و مقهور قوانینِ از پیش تعیین شده‌ قرار گرفته است.
وجوب؛ به معنای طلب و درخواست انجام کاری، همراه با عدم رضایت نسبت به ترک آن کار، درباره خداوند به‌کار برده نمی‌شود، ولی وجوب؛ به معنای ضرورت در قبال امتناع و امکان، معنایی صحیح است؛ یعنی از خداوندی که کمال محض و خیر محض است محال است که این کار انجام نگیرد. در حقیقت، عقل ما با ملاحظه‌‌ چنین ذاتی، درک می‌کند که به طور قطع از او چنین عملی صادر می‌شود، نه این‌که عقل حکم ‌کند که او باید چنین کند یا چنان نکند، تا گمان شود وجود خداوند، تابع و مقهور قوانینِ از پیش تعیین شده‌ قرار گرفته است.
پاسخ:
وجوب؛ به معنای طلب و درخواست انجام کاری، همراه با عدم رضایت نسبت به ترک آن کار، درباره خداوند به‌کار برده نمی‌شود، ولی وجوب؛ به معنای ضرورت در قبال امتناع و امکان، معنایی صحیح است؛ یعنی از خداوندی که کمال محض و خیر محض است محال است که این کار انجام نگیرد. در حقیقت، عقل ما با ملاحظه چنین ذاتی، درک می‌کند که به طور قطع از او چنین عملی صادر می‌شود، نه این‌که عقل حکم کند که او باید چنین کند یا چنان نکند، تا گمان شود وجود خداوند، تابع و مقهور قوانینِ از پیش تعیین شده قرار گرفته است.
- [سایر] تأیید ضرورت ارجاع کار اضافی اجباری به کارگران و تعیین مدت آن با چه مرجعی است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا تعیین ضرورت به عهده عرف است یا شخص مکلف و یا افراد صاحب نظر؟
- [سایر] آیا بعثت انبیاء بر خداوند ضرورت دارد؟
- [سایر] شیعه به وجوب عقلی تعیین امام بر خداوند قائل هستند، ولی اهل سنت این وجوب عقلی را منکر شده و آنرا تعیین تکلیف بر خداوند میدانند، در حالیکه از خداوند سؤال و بازخواست نمی‌شود. به این شبهه چگونه میتوان جواب داد؟
- [سایر] در داستان حضرت موسی و هارون(ع)؛ چرا در مورد تعیین وزیر، موسی برای خدا تعیین تکلیف می‌کند که حتماً هارون وزیر من باشد؟! در صورتی که بهتر بود میگفت: خدایا برای من وزیر قرار ده؟ یعنی نعوذ بالله خدا نمیدانست چه کسی برای وزارت موسی بهتر است؟ مثل اشتباه یوسف(ع) در وقتی که با مکر زنان روبرو شد، از خدا زندان را خواست؟
- [سایر] یاد خدا در همه کارها ، به چه معناست و این همه سفارش به آن برای چیست ؟
- [آیت الله بروجردی] زیدی وصیت به خمس نموده و تعیین مقدار آن را نکرده، تکلیف وصی و ورثه چیست؟
- [سایر] چرا امام امت اسلامی را خدا باید تعیین کند؟
- [سایر] این حدیث از کیست: منتظر فرج باشید و از رحمت خدا ناامید نگردید، محبوب ترین کارها در نزد خدا همانا انتظار فرج است؟
- [سایر] با چه دلایلی می توان به کسی که فقط به خدا اعتقاد دارد ضرورت پیامبر را قبولاند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] این کارها در موقع تخلی مکروه است: 1 نشستن زیر درختان میوه، 2 نشستن در جایی که محل عبور و مرور مردم است، هرچند کسی او را نبیند. 3 نشستن اطراف خانه ها، 4 نشستن مقابل خورشید و ماه، ولی اگر عورت خود را بپوشاند، مکروه نیست. 5 توقف زیاد، 6 سخن گفتن مگر به هنگام ضرورت، ولی ذکر خدا در همه حال خوب است. 7 ایستاده بول کردن، 8 بول کردن در آب، مخصوصاً آبهای ایستاده، 9 بول کردن در سوراخ جانوران، 10 بول کردن در زمینهای سفت که از آن ترشح می شود و در مقابل باد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر پیش از تمام شدن ذکر واجب رکوع، عمداً سر از رکوع بردارد, نماز او باطل است و اگر سهواً یا روی ضرورت سر بردارد، چنانچه پیش از خروج از حدّ رکوع یادش بیاید, یا ضرورت برطرف شود, باید ذکر رکوع را تمام نماید و اگر پس از خروج از حدّ رکوع یادش بیاید یا ضرورت برطرف شود نماز او صحیح است.
- [آیت الله بهجت] مرد میتواند در غیر حال ضرورت دختربچهای را که سن او از سه سال بیشتر نیست غسل دهد، زن هم میتواند در غیر حال ضرورت پسربچهای را که سه سال بیشتر ندارد، غسل دهد.
- [آیت الله اردبیلی] معامله دارویی که عین آن نجس است، در صورت ضرورت و انحصار، اشکال ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر میّت برای غسل و کفن و دفن و نماز خود غیر از ولیّ، کسی دیگر را معیّن کند تعیین او نافذ است و لازم نیست کسی که میّت، او را برای انجام این کارها معیّن کرده، این وصیّت را قبول کند در صورتی که در حال حیات میّت این وصیّت را رد کرده باشد و خبر آن به موصی رسیده باشد. ولی اگر قبول کرد یا رد وصیّت بموصی نرسیده باشد باید به آن عمل نماید.
- [آیت الله اردبیلی] در بیمه علاوه بر شرایطی از قبیل بلوغ و عقل و اختیار و غیر آنها که در سایر عقود لازم است، چند شرط معتبر است: اوّل: تعیین موضوع بیمه که شخص، مغازه، کشتی، اتومبیل یا هواپیما است. دوم: تعیین دو طرف عقد که اشخاص یا مؤسسات یا شرکتها یا دولت هستند. سوم: تعیین مبلغی که باید بپردازند.چهارم: تعیین اقساطی که باید آن را بپردازند و تعیین زمان اقساط.پنجم: تعیین زمان شروع و پایان بیمه که مثلاً از اوّل فلان ماه یا سال تا چند ماه یا چند سال است.ششم: تعیین خطرهایی که موجب خسارت میشوند مثل حریق، غرق، سرقت، وفات یا بیماری و میتوان کلّیّه آفاتی را که موجب خسارت میشوند، قرارداد کرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خوردن ماهی های کوچک زنده اشکال دارد، مگر برای درمان در مقام ضرورت.
- [آیت الله خوئی] لازم است در قرارداد بیمه تعیین آنچه که بیمه می‌شود و تعیین خطرهای احتمالی که آن چیز به خاطر آن خطرات بیمه می‌شود و همین طور لازم است اقساط بیمه و ابتداء و انتها و مدت بیمه تعیین گردد.
- [آیت الله مظاهری] در ازدواج موقّت باید وقت و مقدار آن تعیین شود و اگر وقت یا مقدار آن تعیین نشود عقد باطل است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه انسان کسی را برای انجام تمام کارهای خودش یا قسمت معینی از کارها (مثلاً آنچه مربوط به اموال اوست) وکیل کند جایز است، ولی اگر برای یکی از کارها بدون این که آن کار را معین نماید، وکیل کند صحیح نیست.