منظور ملاصدرا از این‌که می‌گوید انسان مثال الهی است چیست؟

حکیمان بر این باورند که بین مثل و مثال تفاوت وجود دارد و در بیان فرق این دو می‌گویند: مثل‏ شی‏ء آن است که با او در تمام ماهیّت، موافق و متحد باشد و اختلاف تنها در عوارض شخصی و فردی باشد؛ مانند زید که مثل‏ عمرو در ماهیّت انسانیت است و تفاوت آن دو در عوارض فردی و خارج از ماهیت است؛ به همین جهت خداوند هیچ مثل و مانند ندارد: «لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‏ءٌ».[1]
امّا مثال، نمونه و نشانه چیزی را گویند که با او در بعضی از جهات موافق است، نه در ماهیّت. البته مثال چند نوع است: گاهی بین مثال و شی‏ء ترتب وجود ندارد و در طول هم نیستند، چنان‌که زید در دلیری مثال‏ شیر است، اما بین وجود زید و وجود شیر ترتب وجود ندارد. گاهی بین مثال و شی‏ء ترتب وجود دارد؛ یعنی مثال ظلّ و سایه شی‏ء است که به حسب وجود در طول آن قرار می‌‏گیرد و قائم به او است؛ چنان‌که وقتی می‌گوییم موجود پایین(دانی) مثال‏ برای موجود عالی است، این‌گونه است که دانی قائم به عالی است.[2]
حال بر اساس این‌که انسان قابلیت مظهریت تام خداوند را دارد و انسان‏ کامل بالفعل، بالاترین مظهر خداوند است و به تعبیر قرآن کریم انسان خلیفه خداوند است،[3] می‌توان گفت انسان مثال خداوند نیز هست.   [1] . شوری، 11. [2] . ر. ک: حسن زاده آملی، حسن دروس معرفت نفس، ص 403، الف لام میم، قم، چاپ سوم، 1385ش. [3] . برای اطلاع بیشتر رجوع شود به: پاسخ  2058(انسان و مقام خلیفة اللهی).