«وَ الَّذِی قَدَّرَ فَهَدی»؛[1] و آن کس که اندازهگیری کرد و هدایت نمود.
در این آیه خداوند در بیان «هدایت تکوینی» است. منظور از «هدایت» در این آیه همان هدایت تکوینی است که به صورت انگیزهها و قوانین بر هر موجود حاکم است، اعم از انگیزههای درونی و برونی. به عنوان نمونه از یک سو پستان مادر و شیر آن‌را برای تغذیه طفل آفریده و به مادر عاطفه شدید مادری داده، و از سوی دیگر در طفل انگیزهای آفریده که او را به سوی پستان مادر میکشاند، و این آمادگی و جاذبه دو جانبه در مسیر هدف، در همه موجودات دیده می‌شود.
دقت در ساختمان هر موجود و مسیری را که در طول عمر خود طی می‌کند، به وضوح این حقیقت را نشان می‌دهد که برنامه ریزی دقیقی برای او وجود داشته، و دست هدایت نیرومندی پشت سر آن است.
البته، در مورد انسان غیر از برنامه هدایت تکوینی، نوعی هدایت دیگر وجود دارد که از طریق وحی و ارسال پیامبران(ع) صورت گرفته و هدایت تشریعی نام دارد. نکته جالب توجه این است که هدایت تشریعی انسان نیز در تمام زمینهها مکمل هدایت تکوینی او است.[2] [1] . اعلی، 3. [2] . ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج20، ص 265، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1417ق؛ مکارم، شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 26، ص 385- 386، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1374ش.
