مجاز و مباح‌بودن هر چیز بدین معنا است که انجام و ترکش مساوی باشد، احیاناً اگر توصیه‌ای هم نسبت به برخی مباحات - و یا حتی مستحبات - صورت گرفته معنایش آن نیست که افراد در هر گروه اجتماعی که هستند باید بدان عمل کنند. علمای شیعه در مقام بیان احکام الهی به وظیفه خود در بیان حلال و حرام عمل می‌کنند. در شرع مقدس اسلام حلال‌های فراوانی وجود دارد که هر مسلمانی در خور وسع و توان خود و به تناسب شأن و مقام خویش به آنها عمل می‌کند. و این‌گونه نیست که هر حلالی الزاماً واجب هم باشد، تا اگر کسی به آن عمل نکرد مرتکب معصیت شده باشد. مسئله ازدواج موقت نیز از همین مقوله است. ازدواج موقت در بسیاری از موارد به صورت پنهانی انجام می‌شد و انگیزه‌ای هم برای ثبتِ‌نام افرادی که ازدواج‌های موقت می‌کردند نبود؛ از این‌رو در مورد بسیاری از آقایان و بانوان نمی‌توان نفیاً و یا اثباتاً اقدام به ازدواج موقتشان را اعلام کرد. براین اساس اگر از بستگان امامان(ع) - چه مرد و چه زن - کسی هم این عمل را انجام داده باشد گزارشی از آن وجود ندارد. به هرحال؛ در زمان خود ائمه اطهار(ع) نیز چنین پرسش‌هایی مطرح بوده و آن پیشوایان و یا بزرگان شیعی نیز پاسخ مناسبی داده‌اند که در پاسخ تفصیلی به دو مورد از آنها خواهیم پرداخت.
مجاز و مباحبودن هر چیز بدین معنا است که انجام و ترکش مساوی باشد، احیاناً اگر توصیهای هم نسبت به برخی مباحات - و یا حتی مستحبات - صورت گرفته معنایش آن نیست که افراد در هر گروه اجتماعی که هستند باید بدان عمل کنند.
علمای شیعه در مقام بیان احکام الهی به وظیفه خود در بیان حلال و حرام عمل میکنند. در شرع مقدس اسلام حلالهای فراوانی وجود دارد که هر مسلمانی در خور وسع و توان خود و به تناسب شأن و مقام خویش به آنها عمل میکند. و اینگونه نیست که هر حلالی الزاماً واجب هم باشد، تا اگر کسی به آن عمل نکرد مرتکب معصیت شده باشد. مسئله ازدواج موقت نیز از همین مقوله است.
ازدواج موقت در بسیاری از موارد به صورت پنهانی انجام میشد و انگیزهای هم برای ثبتِنام افرادی که ازدواجهای موقت میکردند نبود؛ از اینرو در مورد بسیاری از آقایان و بانوان نمیتوان نفیاً و یا اثباتاً اقدام به ازدواج موقتشان را اعلام کرد. براین اساس اگر از بستگان امامان(ع) - چه مرد و چه زن - کسی هم این عمل را انجام داده باشد گزارشی از آن وجود ندارد.
به هرحال؛ در زمان خود ائمه اطهار(ع) نیز چنین پرسشهایی مطرح بوده و آن پیشوایان و یا بزرگان شیعی نیز پاسخ مناسبی دادهاند که در پاسخ تفصیلی به دو مورد از آنها خواهیم پرداخت.
- [سایر] آیا ائمه اطهار (ع) متعه (ازدواج موقت) کرده اند؟ پسرانی که از متعه دارند چه کسانی هستند؟
- [سایر] ثواب نماز اول وقت را از نظر ائمه (ع) و علما بیان کنید؟
- [سایر] آیا ازدواج حضرت قاسم (ع) در کربلا واقعیت دارد؟ اگر آری، با کدام یک از دختران امام (ع) بوده است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا اذن پدر در ازدواج موقت با دختران اهل کتاب شرط است؟
- [سایر] راههای جلوگیری از انحراف جنسی پیش از ازدواج چیست؟ آیا میتوان ازدواج موقت را به دختران و پسران توصیه کرد؟
- [سایر] آیا ائمه معصومین علیهم السلام هم ازدواج موقت داشته اند؟
- [سایر] آیا دختران حضرت امام کاظم(ع) بویژه حضرت معصومه(س) ازدواج کرده اند؟ اگر نه چرا؟
- [سایر] دیدگاه ائمه و علما راجع به شعر چیست؟
- [سایر] چرا خداوند پیامبر را به ازدواج موقت امر نکرده است؟ آیا ائمه معصومین چنین ازدواجی داشتهاند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا عدم ازدواج فامیلی در اسلام تأکید شده و آیا ائمه(ع) در ازدواج فامیلی اجبار داشتند؟
- [آیت الله بهجت] بنابر اظهر، ترجمه صیغه عقد به فارسی یا زبان دیگر با وجود قدرت بر عربی کافی است، و احتیاط مستحب عربی بودن صیغه است، و برای کسی که آشنا به معنای عربی صیغه نیست و فقط میداند که صیغه عقد، به این لفظ جاری میشود، احتیاط مستحب این است که هم صیغه عربی و هم ترجمهاش را بخواند، و اکتفا کردن او به عربی خالی از تأمل نیست، و اگر نمیتوانند صیغه عربی را بخوانند و یا وکیل بگیرند، قطعاً ترجمه کافی است.
- [آیت الله خوئی] زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است نمیتوانند به یکدیگر نگاه محرمانه نمایند، و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمیکند، ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خواندهام کافی است.
- [آیت الله علوی گرگانی] زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است، نمیتوانند بیکدیگر نگاه محرمانه نمایند و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمیکند ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خواندهام کافیاست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنان صیغه را خوانده است نمیتوانند به یکدیگر نگاه محرمانه نمایند، و گمان به اینکه وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمیکند، ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خواندهام کافی است.
- [آیت الله اردبیلی] زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است، نمیتوانند به یکدیگر نگاه محرمانه نمایند و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است، کفایت نمیکند؛ ولی اگر وکیل بگوید: (صیغه را خواندهام) کافی است.
- [آیت الله بروجردی] زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است، نمیتوانند به یکدیگر رفتار محرمانه نمایند و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمیکند، ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خواندهام کافی است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در عقد ازدواج خواه دائم باشد یا موقت، خواندن صیغه لازم است و رضایت طرفین به تنهایی کافی نیست و صیغه عقد را طرفین یا وکیل آنها می توانند بخوانند.
- [آیت الله اردبیلی] در زناشویی، چه دائم و چه موقّت، باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست و صیغه عقد را یا خود زن و مرد میخوانند یا دیگری را وکیل میکنند که از طرف آنان بخواند و اگر زن و مرد نتوانند صیغه را صحیح بخوانند، باید وکیل بگیرند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] به واسطه عقد ازدواج زن و مرد به هم حلال می شوند و آن بر دو قسم است: ازدواج دائم که همیشگی است و زنی را که به این عقد در می آید (دائمه) گویند و ازدواج موقت که برای مدت معینی عقد زناشوئی می بندند، خواه این مدت کوتاه باشد یا طولانی و آن را (متعه) و (صیغه) نیز می نامند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] وکیل لازم نیست مرد باشد، زن هم میتواند برای خواندن صیغه عقد از طرف دیگری وکیل شود؛ بلکه بچه ممیّز نیز میتواند برای خواندن صیغه وکیل شود.