ایات قران
آیا روایاتی داریم که بگوید آیات قرآن یکدیگر را تکذیب نمی‌کنند؟
علاوه بر این‌که در قرآن کریم تصریح شده است که در آیات آن، تنافی و اختلافی نیست؛[1] در روایات نیز آمده است؛ برخی از آیات قرآن برخی دیگر را تصدیق و تأیید می‌کند و همدیگر را تکذیب نمی‌کنند و با هم تنافی ندارند؛ در این‌جا به برخی از این روایات اشاره می‌شود: پیامبر بزرگوار اسلام(ص): «همانا قرآن نازل شده است تا این‌که، برخی [از آیاتش] برخی دیگر را تصدیق [و تأیید] ‌کند و بعضی از آیاتش بعض دیگر را تکذیب نکند».[2] امام علی(ع) می‌فرماید: «کتاب خدا؛ بخشی از آن، بخش‏ دیگر را تأیید می‌کند، و همدیگر را نقض و تکذیب نمی‌کنند».[3] و «بعض قرآن گواه بعض دیگر است، و اختلافی در آن نیست».[4] همچنین در روایاتی آمده است که برخی به طور مشخص شبهه نقض و تکذیب آیاتی را نزد امام علی(ع) مطرح کردند و آن‌حضرت با پاسخی که ارائه دادند، ثابت کردند که آیات قرآن همدیگر را تکذیب نمی‌کنند، بلکه بخشی از آن، بخش دیگر را تصدیق و تأیید و تفسیر می‌کنند.[5] [1] . نساء، 82: «أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فیهِ اخْتِلافاً کَثیراً»؛ آیا درباره قرآن نمی‌اندیشند؟! اگر از سوی غیر خدا بود، اختلاف فراوانی در آن می‌یافتند(معمولاً در نوع سخنان و نوشته‌های افراد بشر در دراز مدّت تغییر، تکامل و تضادّ پیش می‌آید. امّا این‌که قرآن در طول 23 سال نزول، در شرایط گوناگون جنگ و صلح، غربت و شهرت، قوّت و ضعف، و در فراز و نشیب‌های زمان آن هم از زبان شخصی درس نخوانده، بدون هیچ‌گونه اختلاف و تناقض بیان شده، دلیل آن است که کلام خداست، نه آموخته‏ بشر). [2] . «إِنَّمَا نَزَلَ کِتَابُ اللهِ یُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضًا وَلَا یُکَذَّبُ بَعْضُهُ بَعْضًا»؛أبو بکر بیهقی، أحمد بن حسین، شعب الإیمان، ج 3، ص 527، ریاض، مکتبة الرشد للنشر والتوزیع، چاپ اول، 1423ق. [3] . «کِتَابُ اللَّهِ یُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضاً وَ لَا یَنْقُضُ بَعْضُهُ بَعْضاً»؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج ‏1، ص 259، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق. [4] . «أَنَّ الْکِتَابَ یُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضاً وَ أَنَّهُ لَا اخْتِلَافَ فِیه»؛ ‏شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، صبحی صالح، ص 61، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق. [5] . ر.ک: شیخ صدوق، التوحید، محقق، مصحح، حسینی، هاشم‏، ص 255 – 269، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1398ق؛ الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج ‏1، ص 259 – 261.
علاوه بر این‌که در قرآن کریم تصریح شده است که در آیات آن، تنافی و اختلافی نیست؛[1] در روایات نیز آمده است؛ برخی از آیات قرآن برخی دیگر را تصدیق و تأیید می‌کند و همدیگر را تکذیب نمی‌کنند و با هم تنافی ندارند؛ در این‌جا به برخی از این روایات اشاره می‌شود: پیامبر بزرگوار اسلام(ص): «همانا قرآن نازل شده است تا این‌که، برخی [از آیاتش] برخی دیگر را تصدیق [و تأیید] ‌کند و بعضی از آیاتش بعض دیگر را تکذیب نکند».[2] امام علی(ع) می‌فرماید: «کتاب خدا؛ بخشی از آن، بخش‏ دیگر را تأیید می‌کند، و همدیگر را نقض و تکذیب نمی‌کنند».[3] و «بعض قرآن گواه بعض دیگر است، و اختلافی در آن نیست».[4] همچنین در روایاتی آمده است که برخی به طور مشخص شبهه نقض و تکذیب آیاتی را نزد امام علی(ع) مطرح کردند و آن‌حضرت با پاسخی که ارائه دادند، ثابت کردند که آیات قرآن همدیگر را تکذیب نمی‌کنند، بلکه بخشی از آن، بخش دیگر را تصدیق و تأیید و تفسیر می‌کنند.[5] [1] . نساء، 82: «أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فیهِ اخْتِلافاً کَثیراً»؛ آیا درباره قرآن نمی‌اندیشند؟! اگر از سوی غیر خدا بود، اختلاف فراوانی در آن می‌یافتند(معمولاً در نوع سخنان و نوشته‌های افراد بشر در دراز مدّت تغییر، تکامل و تضادّ پیش می‌آید. امّا این‌که قرآن در طول 23 سال نزول، در شرایط گوناگون جنگ و صلح، غربت و شهرت، قوّت و ضعف، و در فراز و نشیب‌های زمان آن هم از زبان شخصی درس نخوانده، بدون هیچ‌گونه اختلاف و تناقض بیان شده، دلیل آن است که کلام خداست، نه آموخته‏ بشر). [2] . «إِنَّمَا نَزَلَ کِتَابُ اللهِ یُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضًا وَلَا یُکَذَّبُ بَعْضُهُ بَعْضًا»؛أبو بکر بیهقی، أحمد بن حسین، شعب الإیمان، ج 3، ص 527، ریاض، مکتبة الرشد للنشر والتوزیع، چاپ اول، 1423ق. [3] . «کِتَابُ اللَّهِ یُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضاً وَ لَا یَنْقُضُ بَعْضُهُ بَعْضاً»؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج ‏1، ص 259، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق. [4] . «أَنَّ الْکِتَابَ یُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضاً وَ أَنَّهُ لَا اخْتِلَافَ فِیه»؛ ‏شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، صبحی صالح، ص 61، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق. [5] . ر.ک: شیخ صدوق، التوحید، محقق، مصحح، حسینی، هاشم‏، ص 255 – 269، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1398ق؛ الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج ‏1، ص 259 – 261.
پاسخ:
علاوه بر اینکه در قرآن کریم تصریح شده است که در آیات آن، تنافی و اختلافی نیست؛[1] در روایات نیز آمده است؛ برخی از آیات قرآن برخی دیگر را تصدیق و تأیید می‌کند و همدیگر را تکذیب نمی‌کنند و با هم تنافی ندارند؛ در این‌جا به برخی از این روایات اشاره می‌شود:
پیامبر بزرگوار اسلام(ص): «همانا قرآن نازل شده است تا اینکه، برخی [از آیاتش] برخی دیگر را تصدیق [و تأیید] کند و بعضی از آیاتش بعض دیگر را تکذیب نکند».[2]
امام علی(ع) می‌فرماید: «کتاب خدا؛ بخشی از آن، بخش دیگر را تأیید می‌کند، و همدیگر را نقض و تکذیب نمی‌کنند».[3] و «بعض قرآن گواه بعض دیگر است، و اختلافی در آن نیست».[4]
همچنین در روایاتی آمده است که برخی به طور مشخص شبهه نقض و تکذیب آیاتی را نزد امام علی(ع) مطرح کردند و آن‌حضرت با پاسخی که ارائه دادند، ثابت کردند که آیات قرآن همدیگر را تکذیب نمی‌کنند، بلکه بخشی از آن، بخش دیگر را تصدیق و تأیید و تفسیر می‌کنند.[5] [1] . نساء، 82: «أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فیهِ اخْتِلافاً کَثیراً»؛ آیا درباره قرآن نمی‌اندیشند؟! اگر از سوی غیر خدا بود، اختلاف فراوانی در آن می‌یافتند(معمولاً در نوع سخنان و نوشته‌های افراد بشر در دراز مدّت تغییر، تکامل و تضادّ پیش می‌آید. امّا اینکه قرآن در طول 23 سال نزول، در شرایط گوناگون جنگ و صلح، غربت و شهرت، قوّت و ضعف، و در فراز و نشیب‌های زمان آن هم از زبان شخصی درس نخوانده، بدون هیچ‌گونه اختلاف و تناقض بیان شده، دلیل آن است که کلام خداست، نه آموخته بشر). [2] . «إِنَّمَا نَزَلَ کِتَابُ اللهِ یُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضًا وَلَا یُکَذَّبُ بَعْضُهُ بَعْضًا»؛أبو بکر بیهقی، أحمد بن حسین، شعب الإیمان، ج 3، ص 527، ریاض، مکتبة الرشد للنشر والتوزیع، چاپ اول، 1423ق. [3] . «کِتَابُ اللَّهِ یُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضاً وَ لَا یَنْقُضُ بَعْضُهُ بَعْضاً»؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 1، ص 259، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق. [4] . «أَنَّ الْکِتَابَ یُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضاً وَ أَنَّهُ لَا اخْتِلَافَ فِیه»؛ شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، صبحی صالح، ص 61، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق. [5] . ر.ک: شیخ صدوق، التوحید، محقق، مصحح، حسینی، هاشم، ص 255 – 269، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1398ق؛ الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج 1، ص 259 – 261.
- [سایر] روایاتی که در تبیین مراد خداوند از آیات قرآن کریم رسیده است، به چند دسته قابل تقسیم است؟
- [سایر] چرا مشرکان، قرآن کریم را تکذیب می‌کنند؟
- [سایر] فرق بین وقار و سکینه چیست؟ آیات و روایاتی درباره هر کدام می خواهم.
- [سایر] فرق بین وقار و سکینه چیست؟ آیات و روایاتی درباره هر کدام می خواهم.
- [سایر] فرق بین وقار و سکینه چیست؟ آیات و روایاتی درباره هر کدام می خواهم.
- [سایر] آیات و روایاتی دربارة لعن بر دشمنان ائمّة اهل بیت علیهم السلام وجود دارد بیان بفرمایید؟
- [سایر] آیا روایاتی داریم که دلالت بر تحریف قرآن کنند؟
- [سایر] آیات و روایاتی درباره جایگاه عقل و اندیشه انسانی در مکتب نبی اکرم(ص) و ائمه(ع) بیان فرمایید.
- [سایر] تفسیر آیه (یا لَیتَنی کُنتُ تراباً) با توجه به روایاتی که درباره تفسیر این آیه نقل شده چیست؟
- [سایر] روایاتی درباره اینکه علم قرآن نزد اهل بیت علیهم السلام است بفرمایید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر از چیزهائی که نماز آیات برای آنها واجب است بیشتر از یکیاتّفاق بیفتد، انسان باید برای هر یک از آنها یک نماز آیات بخواند، مثلاً اگر خورشید بگیرد وزلزله هم بشود، باید دو نماز آیات بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر از چیزهایی که نماز آیات برای آنها واجب است بیشتر از یکی اتفاق بیفتد، انسان باید برای هر یک از آنها، یک نماز آیات بخواند؛ مثلاً اگر خورشید بگیرد و زلزله هم بشود، باید دو نماز آیات بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر از چیزهائی که نماز آیات برای آنها واجب است بیشتر از یکی اتفاق بیفتد؛ انسان باید برای هر یک از آنها یک نماز آیات بخواند؛ مثلا اگر خورشید بگیرد و زلزله هم بشود؛ باید دو نماز آیات بخواند.
- [آیت الله سیستانی] اگر از چیزهایی که نماز آیات برای آنها واجب است بیشتر از یکی اتفاق بیفتد، انسان باید برای هر یک از آنها یک نماز آیات بخواند، مثلاً اگر خورشید بگیرد، و زلزله هم بشود، باید دو نماز آیات بخواند.
- [آیت الله بروجردی] اگر از چیزهایی که نماز آیات برای آنها واجب است بیشتر از یکی اتّفاق بیفتد، انسان باید برای هر یک از آنها یک نماز آیات بخواند، مثلاً اگر خورشید بگیرد و زلزله هم بشود، باید دو نماز آیات بخواند.
- [آیت الله بهجت] اگر از چیزهایی که نماز آیات برای آنها واجب است بیشتر از یکی اتفاق بیفتد، انسان باید برای هر یک از آنها یک نماز آیات بخواند، مثلاً اگر خورشید بگیرد و زلزله هم بشود، باید دو نماز آیات بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در بین نماز یومیه بفهمد که وقت نماز آیات تنگ است یا نماز آیات فوری بر عهده اوست، چنانچه وقت نماز یومیه تنگ باشد، باید آن را تمام کند، بعد نماز آیات را بخواند؛ و الّا باید آن را بشکند و اول نماز آیات، بعد نماز یومیه را به جا آورد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه اموری که نماز آیات برای آنها واجب است مکرر اتفاق بیفتد واجب است برای هریک از آنها یک نماز آیات بخواند، مثل این که چند بار زلزله شود، یا گرفتن خورشید با زلزله همراه گردد، اما اگر در بین نماز آیات این امور واقع شود همان یک نماز آیات کافی است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] حملهدار، یعنی کسی که برای رساندن حاجیها به مکه مسافرت می‌کند، اگر بسیار مسافرت می‌کند باید نماز را تمام بخواند، ولی امروزه که معمولاً بسیار مسافرت نمی‌کنند نمازشان شکسته است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر از چیزهائی که نماز آیات برای آنها واجب است بیشتر از یکی اتفاق بیفتد ، انسان باید برای هر یک از آنها یک نماز آیات بخواند ، مثلاً اگر خورشید بگیرد و زلزله هم بشود ، بایددو نمناز آیات بخواند .