حدیثی
حدیث اصطلاحی در فرهنگ اسلامی و علوم دینی است که بیانگر سخنان نقل شده از زبان پیامبر(ص) و دیگر معصومین(ع) یا حاکی از رفتار و سلوک ایشان باشد.
آیا حدیثی از پیامبر(ص) به این مضمون نقل شده است که هر جا کشتار جمعی بود آنجا را ترک کنید؟
در ارتباط با پرسش مطرح شده باید گفت که در روایتی چنین آمده است: «عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْمُغِیرَةِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) الْقَوْمُ یَکُونُونَ فِی الْبَلَدِ یَقَعُ فِیهَا الْمَوْتُ أَ لَهُمْ أَنْ یَتَحَوَّلُوا عَنْهَا إِلَی غَیْرِهَا قَالَ نَعَمْ قُلْتُ بَلَغَنَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) عَابَ قَوْماً بِذَلِکَ فَقَالَ أُولَئِکَ کَانُوا رَتَبَةً بِإِزَاءِ الْعَدُوِّ فَأَمَرَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ‏ یَثْبُتُوا فِی مَوَاضِعِهِمْ وَ لَا یَتَحَوَّلُوا مِنْهُ إِلَی غَیْرِهِ فَلَمَّا وَقَعَ فِیهِمُ الْمَوْتُ تَحَوَّلُوا مِنْ ذَلِکَ الْمَکَانِ إِلَی غَیْرِهِ فَکَانَ تَحْوِیلُهُمْ مِنْ ذَلِکَ الْمَکَانِ إِلَی غَیْرِهِ کَالْفِرَارِ مِنَ الزَّحْف»؛[1] ‏ راوی از علی بن مغیره نقل کرده است: محضر مبارک امام صادق(ع) عرض کردم: مردم در شهر بوده و مرگ در بینشان واقع می‌‏شود مثل این که مرض وباء در بین ایشان شایع می‌‏گردد و آنها را از پای در می‌‏آورد، آیا می‌‏توانند از آن شهر گریخته و جای دیگر بروند؟ حضرت فرمودند: آری! گفتم: شنیده‌ایم که رسول خدا(ص) گروهی را به خاطر این کار ملامت و سرزنش کردند؟ حضرت فرمودند: آنها گروهی بودند در مقابل دشمن که رسول خدا(ص) مأمورشان کرده بودند در جای خود مانده و به جای دیگری نروند، وقتی مرگ و هلاکت در بینشان واقع شد از آن مکان به جای دیگری گریختند و این گریز به مثابه این بود که از صحنه جهاد گریخته بودند؛ از این‌رو مورد نهی و ملامت قرار گرفتند. طبق این روایت اگر منظور از مرگ و کشتار، هجوم بی‌گانه و حمله به جان و مال مردم باشد، در این‌جا وظیفه افرادی که توانایی نبرد را دارند، ماندن و ایستادگی و دفاع است. اما اگر منظور مرگ و میر بر اثر حوادث و بلایای طبیعی باشد، می‌توان مهاجرت کرده و دیار خود را ترک گفت. همچنین مهاجرت افرادی مانند خردسالان و کهنسالان که توانایی نبرد را ندارند ایرادی نخواهد داشت. [1] . شیخ صدوق، علل الشرائع، ج‏2، ص 521، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، 1385ش.
در ارتباط با پرسش مطرح شده باید گفت که در روایتی چنین آمده است: «عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْمُغِیرَةِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) الْقَوْمُ یَکُونُونَ فِی الْبَلَدِ یَقَعُ فِیهَا الْمَوْتُ أَ لَهُمْ أَنْ یَتَحَوَّلُوا عَنْهَا إِلَی غَیْرِهَا قَالَ نَعَمْ قُلْتُ بَلَغَنَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) عَابَ قَوْماً بِذَلِکَ فَقَالَ أُولَئِکَ کَانُوا رَتَبَةً بِإِزَاءِ الْعَدُوِّ فَأَمَرَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ‏ یَثْبُتُوا فِی مَوَاضِعِهِمْ وَ لَا یَتَحَوَّلُوا مِنْهُ إِلَی غَیْرِهِ فَلَمَّا وَقَعَ فِیهِمُ الْمَوْتُ تَحَوَّلُوا مِنْ ذَلِکَ الْمَکَانِ إِلَی غَیْرِهِ فَکَانَ تَحْوِیلُهُمْ مِنْ ذَلِکَ الْمَکَانِ إِلَی غَیْرِهِ کَالْفِرَارِ مِنَ الزَّحْف»؛[1] ‏ راوی از علی بن مغیره نقل کرده است: محضر مبارک امام صادق(ع) عرض کردم: مردم در شهر بوده و مرگ در بینشان واقع می‌‏شود مثل این که مرض وباء در بین ایشان شایع می‌‏گردد و آنها را از پای در می‌‏آورد، آیا می‌‏توانند از آن شهر گریخته و جای دیگر بروند؟ حضرت فرمودند: آری! گفتم: شنیده‌ایم که رسول خدا(ص) گروهی را به خاطر این کار ملامت و سرزنش کردند؟ حضرت فرمودند: آنها گروهی بودند در مقابل دشمن که رسول خدا(ص) مأمورشان کرده بودند در جای خود مانده و به جای دیگری نروند، وقتی مرگ و هلاکت در بینشان واقع شد از آن مکان به جای دیگری گریختند و این گریز به مثابه این بود که از صحنه جهاد گریخته بودند؛ از این‌رو مورد نهی و ملامت قرار گرفتند. طبق این روایت اگر منظور از مرگ و کشتار، هجوم بی‌گانه و حمله به جان و مال مردم باشد، در این‌جا وظیفه افرادی که توانایی نبرد را دارند، ماندن و ایستادگی و دفاع است. اما اگر منظور مرگ و میر بر اثر حوادث و بلایای طبیعی باشد، می‌توان مهاجرت کرده و دیار خود را ترک گفت. همچنین مهاجرت افرادی مانند خردسالان و کهنسالان که توانایی نبرد را ندارند ایرادی نخواهد داشت. [1] . شیخ صدوق، علل الشرائع، ج‏2، ص 521، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، 1385ش.
عنوان سوال:
آیا حدیثی از پیامبر(ص) به این مضمون نقل شده است که هر جا کشتار جمعی بود آنجا را ترک کنید؟
پاسخ:
در ارتباط با پرسش مطرح شده باید گفت که در روایتی چنین آمده است: «عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْمُغِیرَةِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) الْقَوْمُ یَکُونُونَ فِی الْبَلَدِ یَقَعُ فِیهَا الْمَوْتُ أَ لَهُمْ أَنْ یَتَحَوَّلُوا عَنْهَا إِلَی غَیْرِهَا قَالَ نَعَمْ قُلْتُ بَلَغَنَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) عَابَ قَوْماً بِذَلِکَ فَقَالَ أُولَئِکَ کَانُوا رَتَبَةً بِإِزَاءِ الْعَدُوِّ فَأَمَرَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ یَثْبُتُوا فِی مَوَاضِعِهِمْ وَ لَا یَتَحَوَّلُوا مِنْهُ إِلَی غَیْرِهِ فَلَمَّا وَقَعَ فِیهِمُ الْمَوْتُ تَحَوَّلُوا مِنْ ذَلِکَ الْمَکَانِ إِلَی غَیْرِهِ فَکَانَ تَحْوِیلُهُمْ مِنْ ذَلِکَ الْمَکَانِ إِلَی غَیْرِهِ کَالْفِرَارِ مِنَ الزَّحْف»؛[1] راوی از علی بن مغیره نقل کرده است: محضر مبارک امام صادق(ع) عرض کردم: مردم در شهر بوده و مرگ در بینشان واقع می‌شود مثل این که مرض وباء در بین ایشان شایع میگردد و آنها را از پای در می‌آورد، آیا میتوانند از آن شهر گریخته و جای دیگر بروند؟
حضرت فرمودند: آری!
گفتم: شنیده‌ایم که رسول خدا(ص) گروهی را به خاطر این کار ملامت و سرزنش کردند؟
حضرت فرمودند: آنها گروهی بودند در مقابل دشمن که رسول خدا(ص) مأمورشان کرده بودند در جای خود مانده و به جای دیگری نروند، وقتی مرگ و هلاکت در بینشان واقع شد از آن مکان به جای دیگری گریختند و این گریز به مثابه این بود که از صحنه جهاد گریخته بودند؛ از این‌رو مورد نهی و ملامت قرار گرفتند.
طبق این روایت اگر منظور از مرگ و کشتار، هجوم بی‌گانه و حمله به جان و مال مردم باشد، در این‌جا وظیفه افرادی که توانایی نبرد را دارند، ماندن و ایستادگی و دفاع است. اما اگر منظور مرگ و میر بر اثر حوادث و بلایای طبیعی باشد، می‌توان مهاجرت کرده و دیار خود را ترک گفت.
همچنین مهاجرت افرادی مانند خردسالان و کهنسالان که توانایی نبرد را ندارند ایرادی نخواهد داشت. [1] . شیخ صدوق، علل الشرائع، ج2، ص 521، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، 1385ش.
- [سایر] آیا از پیشوایان دین حدیثی به این مضمون نقل شده است که هر جا مرگ دستهجمعی بود آنجا را ترک کنید؟
- [سایر] آیا حدیثی از پیامبر ص در مورد اختلاف ات اسلام نقل شده است؟
- [سایر] حدیثی نقل شده که پیامبر(ص) شیطان را سر بریدند، این حدیث تا چه حد اعتبار دارد؟ پس مسئله وسوسه شیطان چیست؟
- [سایر] آیا پیامبر(ص) دستور کشتار عده ای از اقلیت های مذهبی به خصوص یهودیان را داده بود؟ چرا؟
- [سایر] با سلام؛ در قرآن آمده است که خداوند انسان خودپسند فخرفروش را دوست ندارد. اما در حدیثی نقل شده است پیامبر(ص) فرمودند کاری کنید که در قیامت بر تعداد یارانم بر بقیه انبیاء فخرفروشی کنم. لطفاً مرا راهنمایی کنید؟
- [سایر] حدیثی در رابطه با شباهت حضرت مهدی(عج) به پیامبر(ص) بیان کنید؟
- [سایر] نظر فقها و حاکم شرع دربارة داشتن و استفاده از سلاحهای اتمی و کشتار جمعی چیست؟
- [سایر] احادیث زیادی پیرامون محبت پیامبر (ص) نسبت به امام حسن و حسین (ع) بیان شده که بیانگر علاقه وافر پیامبر (ص) به ایشان است اما حدیثی شبیه به این در مورد محبت پیامبر(ص) به حضرت زینب (س) نشنیده ام چرا؟ آیا حضرت زینب (س) بعد از وفات حضرت پیامبر (ص) به دنیا آمده است؟
- [سایر] در منابع اهل سنت چه فضائلی از پیامبر ص در مورد حضرت علی ع نقل شده است؟
- [سایر] آیا حدیثی به این مضمون داریم که «هدیه، باعث کور شدن چشم قاضی می‌شود»؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بخواهد خبری را نقل کند که از راست یا دروغ بودن آن اطلاعی ندارد، باید از کسی که آن خبر را گفته، یا از کتابی که در آن نوشته شده نقل نماید، مثلاً بگوید: فلان راوی چنین می گوید و یا در فلان کتاب چنان نوشته شده است که پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود...
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بخواهد خبری را که نمیداند راست است یا دروغ، نقل کند، بنا بر احتیاط نباید به خداوند یا پیامبر صلی الله علیه و آله یا امام علیه‌السلام نسبت دهد، بلکه باید مثلاً چنین بگوید: چنین روایت شده است.
- [آیت الله اردبیلی] امانتداری از اموری است که در شریعت مقدّس اسلام مورد تأکید قرار گرفته است و خداوند متعال آن را از اسباب رستگاری و نشانههای مؤمن میداند و میفرماید: (مؤمنان کسانی هستند که امانتدار هستند و به عهد خویش وفا میکنند.)(1) و در حدیثی از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است که: (هیچ عذری برای هیچ کس در ترک سه امر نیست؛ ادای امانت به برّ و فاجر، وفای به عهد برای برّ و فاجر و نیکی به والدین، برّ باشند یا فاجر.)(2)
- [امام خمینی] جایز است خون بدن انسانی را به بدن دیگری با آلات دیگری منتقل کنند و وزن آن با مقیاسهایی که دارند تعیین کنند، و ثمن آن را بگیرند و با جهالت به وزن جایز است به طور مصالحه انتقال دهند. و احوط آن است که پول را در مقابل اجازه نقل بگیرند، و این احتیاط چنانچه گذشت حتی الامکان ترک نشود.
- [آیت الله جوادی آملی] .اقامه نماز در مکان خاص که مستلزم معصیت باشد , حرام است؛ ولی نماز باطل نیست; مثلاً اگر اقامه نماز جلوتر از قبر پیامبر(ص) و امام معصوم(ع) به فاصله کم , موجب هتک حرمت آن ذوات قدسی شود, حرام است؛ ولی نماز باطل نیست و اقامه نماز در مکان محاذی و همسطح با قبر معصوم(ع) حرام نیست.
- [آیت الله مظاهری] توبه کسی که رشوه داده است فقط پشیمانی از گذشته و تصمیم بر ترک و عذر از خدای متعال است؛ ولی توبه کسی که رشوه خورده است، چون حقّالنّاس است، علاوه بر آنچه گفته شد، رد کردن آنچه تا بهحال گرفته است می‌باشد، ولی اگر قدرت بر آن نداشته باشد، باید تحصیل رضایت از رشوه دهنده بنماید، و اگر این هم ممکن نباشد، باید تصمیم بگیرد هر وقت قدرت پیدا کرد رد نماید یا رضایت او را تحصیل نماید. [1]. بحار الانوار، ج 104، ص 274، باب 7، ح 12. [2]. بحار الانوار، ج 104، ص 274، باب 7، ح 9.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نمازجمعه دو رکعت است و در روز جمعه جانشین نماز ظهر می شود و در زمان حضور پیامبر(صلی الله علیه وآله) و امام معصوم(علیه السلام) و نایب خاص او واجب عینی است، اما در زمان غیبت کبری واجب تخییری است، یعنی میان نماز جمعه و نماز ظهر مخیر است، ولی در زمانی که حکومت عدل اسلامی باشد احتیاط آن است که ترک نشود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] الف: نمازجمعه دو رکعت است و در روز جمعه جانشین نماز ظهر می شود و در زمان حضور پیامبر(صلی الله علیه وآله) و امام معصوم(علیه السلام) و نایب خاصّ او واجب عینی است، امّا در زمان غیبت کبری واجب تخییری است، یعنی میان نماز جمعه و نماز ظهر مخیّر است، ولی در زمانی که حکومت عدل اسلامی باشد احتیاط آن است که ترک نشود.
- [آیت الله اردبیلی] طلاق در اسلام مورد نکوهش و مذمّت شدید واقع شده و در برخی روایات از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نقل شده است که: (هیچ چیزی نزد خداوند محبوبتر از خانهای نیست که با ازدواج آباد شود و هیچ چیزی در نزد خداوند مبغوضتر از خانهای نیست که با طلاق ویران گردد)(1) ولی اگر ادامه زندگی زناشویی به خاطر اختلافات شدید و غیر قابل اصلاح موجب سختی و حرج بشود، به گونهای که ترک زندگی زناشویی تنها راه خلاصی از مشقتها و اختلافات و فشارهای روانی بین زن و شوهر باشد، اسلام طلاق را راه نجاتی برای ادامه زندگی زن و شوهر دانسته است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اقامه نماز در مسجد فضیلت دارد. درجات فضایل آن به تفاوت مسجدهاست. بهترین مسجد روی زمین , مسجد دور کعبه یعنی مسجد حرام است، پس از آن, مسجد پیامبر(ص) در مدینه و بعد از آن, مسجد کوفه و مسجد اقصی که هر دو در یک حدّند و پس از آنها مسجد جامع هر شهر و بعد از آن , مسجد محل و سپس مسجد بازار . حرم انبیا و اوصیای معصوم (ع) فضیلت و استحباب دارد و نسبت به برخی مساجد , مانند مس جد محل و مسجد بازار, افضل است.