در ارتباط با پرسش مطرح شده باید گفت که در روایتی چنین آمده است: (عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْمُغِیرَةِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) الْقَوْمُ یَکُونُونَ فِی الْبَلَدِ یَقَعُ فِیهَا الْمَوْتُ أَ لَهُمْ أَنْ یَتَحَوَّلُوا عَنْهَا إِلَی غَیْرِهَا قَالَ نَعَمْ قُلْتُ بَلَغَنَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) عَابَ قَوْماً بِذَلِکَ فَقَالَ أُولَئِکَ کَانُوا رَتَبَةً بِإِزَاءِ الْعَدُوِّ فَأَمَرَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ یَثْبُتُوا فِی مَوَاضِعِهِمْ وَ لَا یَتَحَوَّلُوا مِنْهُ إِلَی غَیْرِهِ فَلَمَّا وَقَعَ فِیهِمُ الْمَوْتُ تَحَوَّلُوا مِنْ ذَلِکَ الْمَکَانِ إِلَی غَیْرِهِ فَکَانَ تَحْوِیلُهُمْ مِنْ ذَلِکَ الْمَکَانِ إِلَی غَیْرِهِ کَالْفِرَارِ مِنَ الزَّحْف)؛[1] راوی از علی بن مغیره نقل کرده است: محضر مبارک امام صادق(ع) عرض کردم: مردم در شهر بوده و مرگ در بینشان واقع میشود مثل این که مرض وباء در بین ایشان شایع می‌‌گردد و آنها را از پای در میآورد، آیا می‌‌توانند از آن شهر گریخته و جای دیگر بروند؟
حضرت فرمودند: آری!
گفتم: شنیده‌ایم که رسول خدا(ص) گروهی را به خاطر این کار ملامت و سرزنش کردند؟
حضرت فرمودند: آنها گروهی بودند در مقابل دشمن که رسول خدا(ص) مأمورشان کرده بودند در جای خود مانده و به جای دیگری نروند، وقتی مرگ و هلاکت در بینشان واقع شد از آن مکان به جای دیگری گریختند و این گریز به مثابه این بود که از صحنه جهاد گریخته بودند؛ از این‌رو مورد نهی و ملامت قرار گرفتند.
طبق این روایت اگر منظور از مرگ و کشتار، هجوم بی‌گانه و حمله به جان و مال مردم باشد، در این‌جا وظیفه افرادی که توانایی نبرد را دارند، ماندن و ایستادگی و دفاع است. اما اگر منظور مرگ و میر بر اثر حوادث و بلایای طبیعی باشد، می‌توان مهاجرت کرده و دیار خود را ترک گفت.
همچنین مهاجرت افرادی مانند خردسالان و کهنسالان که توانایی نبرد را ندارند ایرادی نخواهد داشت.
پی نوشت:
[1]. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج2، ص 521، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، 1385ش.
منبع: www.islamquest.net
