حضرت مریم
مریم بنت عمران که به عنوان زنی مطهّره در قرآن از ایشان یاد شده است، بانویی پاکدامن و انسان نمونه ای است که خداوند ایشان را به عنوان الگو و نمونه انسانها معرفی کرده است.
چرا در قرآن به حضرت مریم(س) (قانتین) گفته شده و معنای (محصنات) چیست؟
خدای متعال در قرآن مجید، درباره حضرت مریم(س) که الگویی برای افراد باایمان محسوب می‌شود، می‌فرماید: «وَ مَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرانَ الَّتی‏ أَحْصَنَتْ فَرْجَها فَنَفَخْنا فیهِ مِنْ رُوحِنا وَ صَدَّقَتْ بِکَلِماتِ رَبِّها وَ کُتُبِهِ وَ کانَتْ مِنَ الْقانِتین»؛[1] و همچنین مریم دختر عمران الگویی برای مؤمنان است که دامان خود را پاک نگه‌داشت، و ما از روح خود در او دمیدیم؛ او کلمات پروردگار و کتاب‌هایش را تصدیق کرد و از قانتان و مطیعان فرمان خدا بود. در این آیه، عبارت «الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَها ... »؛ بدان معنا است که حضرت مریم(س) دامنش را از پلیدی و آلودگی گناه و از حرام محفوظ داشت و عبارت «فَنَفَخْنا فیهِ مِنْ رُوحِنا» بدین نکته مهم اشاره می‌کند که همین عفّت، مایه پیشرفت و سعادتش تا آن اندازه شد که روح خدا در او دمیده شد و پیامبری بزرگ از دامن او پا به جهان گذاشت. خداوند در این آیه، حضرت مریم را به جهت عفت و پاک‌دامنی‌اش می‌ستاید، و همچنین در جای دیگری از قرآن می‌فرماید: «... ای مریم! خداوند تو را برگزیده و پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برتری داده است».[2] شاید این همه تأکید بر پاک‌دامنی مریم(س) به جهت رفتار ناپسندی باشد که یهودیان نسبت به وی روا داشته، و تهمتی باشد که به وی زدند.[3] حضرت مریم(س) موحدی پاک‌دامن بود که هم به پیامبران گذشته ایمان داشت و هم رفتار و کردار خود را بر اساس توصیه‌های موجود در کتب آسمانی تنظیم می‌کرد و قرآن کریم نیز به این واقعیت با عبارت «صَدَّقَتْ بِکَلِماتِ رَبِّها وَ کُتُبِهِ» اشاره کرده است. «وَ کانَتْ مِنَ الْقانِتِینَ» پروردگار در آخر این آیه، آن بانوی آسمانی را در شمار قنوت‌کنندگان اعلام می‌کند. این‌که قنوت چیست؟ در پاسخ 23941 بدان پرداخته شده است، اما خلاصه آن‌که حضرت مریم(س) از زمره مردمی بود که همیشه مطیع خدا و خاضع در برابر اویند، اما در پاسخ به این‌که مریم(س) با این‌که یک زن است؛ چرا در زمره مردان قانت(قانتین) قرار داده شده و نه زنان قانت(قانتات)؟، باید گفت که در زبان عربی، جمع مذکر دارای دو معنا است. یکی جمع مردان و دیگری جمع انسان‌ها و «قانتین» در این آیه به معنای دوم استعمال شده است. البته در برخی تفاسیر ذکر شده است که دلیل آن‌که جمع مذکر آورده شده، بدین جهت است که در میان افراد قانت، مردان اکثریت دارند.[4] اما پذیرش چنین تفسیری بسیار دشوار به نظر می‌رسد، همان‌گونه که بر اساس آیه‌ای دیگر، فرشتگان، مریم را ندا داده می‌گویند: «یا مَرْیَمُ اقْنُتِی لِرَبِّکِ وَ اسْجُدِی وَ ارْکَعِی مَعَ الرَّاکِعِینَ»؛[5] «ای مریم! به شکرانه این نعمت برای پروردگار خود، خضوع کن و سجده بجا آور؛ و با رکوع کنندگان، رکوع کن». که مراد از «راکعان» که جمع مذکر است، تنها مردان رکوع کننده نیست، بلکه تمام انسان‌های رکوع کننده مراد است که مریم نیز باید با آنان به رکوع بپردازد. به هر حال، حضرت مریم(س) از نظر ایمان در بالاترین درجه‌ها قرار داشت، و به تمام کتب آسمانی و اوامر الهی مؤمن بوده، و از نظر عمل پیوسته مطیع اوامر الهی بود، و بنده‌ای بود جان و دل بر کف، و چشم بر امر و گوش بر فرمان داشت؛[6] از این‌رو قرآن وی را در این آیه شریفه از زنان مؤمن، پاک‌دامن و قانت معرفی کرده و حضرتشان را به عنوان الگویی برای جامعه ایمانی اعلام فرمود. [1] . تحریم، 12. [2] . آل عمران، 42. [3] . طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏19، ص 345، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق. [4] . همان. [5] . آل عمران، 43. [6] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏24، ص 305، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
خدای متعال در قرآن مجید، درباره حضرت مریم(س) که الگویی برای افراد باایمان محسوب می‌شود، می‌فرماید: «وَ مَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرانَ الَّتی‏ أَحْصَنَتْ فَرْجَها فَنَفَخْنا فیهِ مِنْ رُوحِنا وَ صَدَّقَتْ بِکَلِماتِ رَبِّها وَ کُتُبِهِ وَ کانَتْ مِنَ الْقانِتین»؛[1] و همچنین مریم دختر عمران الگویی برای مؤمنان است که دامان خود را پاک نگه‌داشت، و ما از روح خود در او دمیدیم؛ او کلمات پروردگار و کتاب‌هایش را تصدیق کرد و از قانتان و مطیعان فرمان خدا بود. در این آیه، عبارت «الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَها ... »؛ بدان معنا است که حضرت مریم(س) دامنش را از پلیدی و آلودگی گناه و از حرام محفوظ داشت و عبارت «فَنَفَخْنا فیهِ مِنْ رُوحِنا» بدین نکته مهم اشاره می‌کند که همین عفّت، مایه پیشرفت و سعادتش تا آن اندازه شد که روح خدا در او دمیده شد و پیامبری بزرگ از دامن او پا به جهان گذاشت. خداوند در این آیه، حضرت مریم را به جهت عفت و پاک‌دامنی‌اش می‌ستاید، و همچنین در جای دیگری از قرآن می‌فرماید: «... ای مریم! خداوند تو را برگزیده و پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برتری داده است».[2] شاید این همه تأکید بر پاک‌دامنی مریم(س) به جهت رفتار ناپسندی باشد که یهودیان نسبت به وی روا داشته، و تهمتی باشد که به وی زدند.[3] حضرت مریم(س) موحدی پاک‌دامن بود که هم به پیامبران گذشته ایمان داشت و هم رفتار و کردار خود را بر اساس توصیه‌های موجود در کتب آسمانی تنظیم می‌کرد و قرآن کریم نیز به این واقعیت با عبارت «صَدَّقَتْ بِکَلِماتِ رَبِّها وَ کُتُبِهِ» اشاره کرده است. «وَ کانَتْ مِنَ الْقانِتِینَ» پروردگار در آخر این آیه، آن بانوی آسمانی را در شمار قنوت‌کنندگان اعلام می‌کند. این‌که قنوت چیست؟ در پاسخ 23941 بدان پرداخته شده است، اما خلاصه آن‌که حضرت مریم(س) از زمره مردمی بود که همیشه مطیع خدا و خاضع در برابر اویند، اما در پاسخ به این‌که مریم(س) با این‌که یک زن است؛ چرا در زمره مردان قانت(قانتین) قرار داده شده و نه زنان قانت(قانتات)؟، باید گفت که در زبان عربی، جمع مذکر دارای دو معنا است. یکی جمع مردان و دیگری جمع انسان‌ها و «قانتین» در این آیه به معنای دوم استعمال شده است. البته در برخی تفاسیر ذکر شده است که دلیل آن‌که جمع مذکر آورده شده، بدین جهت است که در میان افراد قانت، مردان اکثریت دارند.[4] اما پذیرش چنین تفسیری بسیار دشوار به نظر می‌رسد، همان‌گونه که بر اساس آیه‌ای دیگر، فرشتگان، مریم را ندا داده می‌گویند: «یا مَرْیَمُ اقْنُتِی لِرَبِّکِ وَ اسْجُدِی وَ ارْکَعِی مَعَ الرَّاکِعِینَ»؛[5] «ای مریم! به شکرانه این نعمت برای پروردگار خود، خضوع کن و سجده بجا آور؛ و با رکوع کنندگان، رکوع کن». که مراد از «راکعان» که جمع مذکر است، تنها مردان رکوع کننده نیست، بلکه تمام انسان‌های رکوع کننده مراد است که مریم نیز باید با آنان به رکوع بپردازد. به هر حال، حضرت مریم(س) از نظر ایمان در بالاترین درجه‌ها قرار داشت، و به تمام کتب آسمانی و اوامر الهی مؤمن بوده، و از نظر عمل پیوسته مطیع اوامر الهی بود، و بنده‌ای بود جان و دل بر کف، و چشم بر امر و گوش بر فرمان داشت؛[6] از این‌رو قرآن وی را در این آیه شریفه از زنان مؤمن، پاک‌دامن و قانت معرفی کرده و حضرتشان را به عنوان الگویی برای جامعه ایمانی اعلام فرمود. [1] . تحریم، 12. [2] . آل عمران، 42. [3] . طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏19، ص 345، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق. [4] . همان. [5] . آل عمران، 43. [6] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏24، ص 305، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
عنوان سوال:
چرا در قرآن به حضرت مریم(س) (قانتین) گفته شده و معنای (محصنات) چیست؟
پاسخ:
خدای متعال در قرآن مجید، درباره حضرت مریم(س) که الگویی برای افراد باایمان محسوب می‌شود، می‌فرماید:
«وَ مَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرانَ الَّتی أَحْصَنَتْ فَرْجَها فَنَفَخْنا فیهِ مِنْ رُوحِنا وَ صَدَّقَتْ بِکَلِماتِ رَبِّها وَ کُتُبِهِ وَ کانَتْ مِنَ الْقانِتین»؛[1] و همچنین مریم دختر عمران الگویی برای مؤمنان است که دامان خود را پاک نگه‌داشت، و ما از روح خود در او دمیدیم؛ او کلمات پروردگار و کتاب‌هایش را تصدیق کرد و از قانتان و مطیعان فرمان خدا بود.
در این آیه، عبارت «الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَها ... »؛ بدان معنا است که حضرت مریم(س) دامنش را از پلیدی و آلودگی گناه و از حرام محفوظ داشت و عبارت «فَنَفَخْنا فیهِ مِنْ رُوحِنا» بدین نکته مهم اشاره می‌کند که همین عفّت، مایه پیشرفت و سعادتش تا آن اندازه شد که روح خدا در او دمیده شد و پیامبری بزرگ از دامن او پا به جهان گذاشت. خداوند در این آیه، حضرت مریم را به جهت عفت و پاک‌دامنی‌اش می‌ستاید، و همچنین در جای دیگری از قرآن می‌فرماید: «... ای مریم! خداوند تو را برگزیده و پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برتری داده است».[2] شاید این همه تأکید بر پاک‌دامنی مریم(س) به جهت رفتار ناپسندی باشد که یهودیان نسبت به وی روا داشته، و تهمتی باشد که به وی زدند.[3]
حضرت مریم(س) موحدی پاکدامن بود که هم به پیامبران گذشته ایمان داشت و هم رفتار و کردار خود را بر اساس توصیه‌های موجود در کتب آسمانی تنظیم می‌کرد و قرآن کریم نیز به این واقعیت با عبارت «صَدَّقَتْ بِکَلِماتِ رَبِّها وَ کُتُبِهِ» اشاره کرده است.
«وَ کانَتْ مِنَ الْقانِتِینَ» پروردگار در آخر این آیه، آن بانوی آسمانی را در شمار قنوت‌کنندگان اعلام می‌کند. این‌که قنوت چیست؟ در پاسخ 23941 بدان پرداخته شده است، اما خلاصه آنکه حضرت مریم(س) از زمره مردمی بود که همیشه مطیع خدا و خاضع در برابر اویند، اما در پاسخ به این‌که مریم(س) با این‌که یک زن است؛ چرا در زمره مردان قانت(قانتین) قرار داده شده و نه زنان قانت(قانتات)؟، باید گفت که در زبان عربی، جمع مذکر دارای دو معنا است. یکی جمع مردان و دیگری جمع انسانها و «قانتین» در این آیه به معنای دوم استعمال شده است. البته در برخی تفاسیر ذکر شده است که دلیل آنکه جمع مذکر آورده شده، بدین جهت است که در میان افراد قانت، مردان اکثریت دارند.[4] اما پذیرش چنین تفسیری بسیار دشوار به نظر می‌رسد، همان‌گونه که بر اساس آیه‌ای دیگر، فرشتگان، مریم را ندا داده می‌گویند: «یا مَرْیَمُ اقْنُتِی لِرَبِّکِ وَ اسْجُدِی وَ ارْکَعِی مَعَ الرَّاکِعِینَ»؛[5] «ای مریم! به شکرانه این نعمت برای پروردگار خود، خضوع کن و سجده بجا آور؛ و با رکوع کنندگان، رکوع کن». که مراد از «راکعان» که جمع مذکر است، تنها مردان رکوع کننده نیست، بلکه تمام انسان‌های رکوع کننده مراد است که مریم نیز باید با آنان به رکوع بپردازد.
به هر حال، حضرت مریم(س) از نظر ایمان در بالاترین درجه‌ها قرار داشت، و به تمام کتب آسمانی و اوامر الهی مؤمن بوده، و از نظر عمل پیوسته مطیع اوامر الهی بود، و بنده‌ای بود جان و دل بر کف، و چشم بر امر و گوش بر فرمان داشت؛[6] از این‌رو قرآن وی را در این آیه شریفه از زنان مؤمن، پاکدامن و قانت معرفی کرده و حضرتشان را به عنوان الگویی برای جامعه ایمانی اعلام فرمود. [1] . تحریم، 12. [2] . آل عمران، 42. [3] . طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 19، ص 345، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق. [4] . همان. [5] . آل عمران، 43. [6] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 24، ص 305، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
- [سایر] تفاوت جایگاه حضرت مریم(س) در قرآن و کتاب مقدس در چیست؟
- [سایر] آیا حضرت فاطمه(س) از حضرت مریم(س) برتر هستند؟
- [سایر] مقام حضرت زینب(س) و مقام حضرت مریم(س) کدامیک بالاتر است؟
- [سایر] مقام حضرت زهرا(س) و حضرت مریم(س) کدام برتر هستند؟
- [سایر] چه دلایلی برای اثبات پاک بودن حضرت مریم(س) وجود دارد؟
- [سایر] چرا نام حضرت زینب(س) به عنوان یکی از چهار زن برتر عالم از زبان پیغمبر نمی باشد؟ آیا حضرت مریم برتر از حضرت زینب (س) می باشند؟
- [سایر] آسیه چه کرده بود که به آن مقام در ردیف فاطمه (س) و حضرت خدیجه (س) و مریم (س) قرار گرفت؟
- [سایر] حضرت مریم و آسیه (س) چگونه و در چه زمانی از دنیا رفتند و کجا به خاک سپرده شدند؟
- [سایر] ولایت تکوینی چیست ؟ حاضر شدن غذا نزد حضرت مریم (س) حاضر شدن تخت بلقیس و ... چگونه بوده است ؟
- [سایر] چرا نام حضرت مریم(علیها السلام) در قرآن آمده ولی نام حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در قرآن نیامده است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] ازدواج با زنانی که با انسان محرم هستند حرام است، مانند مادر، دختر، خواهر، عمه، خاله، دختر برادر، دختر خواهر، زن پدر، دختر زن و مادر زن (و شرح آن در مسائل آینده خواهد آمد).
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی بخواهد زن برادرش به او محرم شود میتواند دختر شیرخواری را برای خود عقد کند و زن برادرش آن دختر را شیر کامل بدهد. که در این صورت عقد دختر باطل و برای او حرام ابدی می‌شود (زیرا آن دختر، دختر رضاعی برادر آن مرد می‌شود) و زن برادرش بر او محرم می‌شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت فقط یکنفر از دسته اوّل باشد مثلاً پدر یا مادر یا یک پسر یا یک دختر باشد، همه مال میّت به او می‌رسد و اگر چند پسر یا چند دختر باشند همه مال بطور مساوی بین آنان قسمت می‌شود، و اگر یک پسر ویک دختر باشد مال را سه قسمت میکنند، دو قسمت را پسر ویک قسمت را دختر میبرد و اگر چند پسر وچند دختر باشند، مال را طوری قسمت میکنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر وارث میّت فقط پدر یا مادر و پسر و دختر باشند، 16 مال را پدر یا مادر میبرد و 56 باقیمانده را بین پسر و دختر به گونه‌ای تقسیم میکنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد، بنابراین اگر پدر و یک پسر و یک دختر باشند، سهم پدر 318 و سهم پسر 1018 و سهم دختر 518 خواهد بود و اگر پدر و دو پسر و سه دختر باشند، سهم پدر742، سهم هر یک از دو پسر 1042 (بر روی هم 2042) و سهم هر یک از سه دختر 542 (بر روی هم 1542) خواهد بود، مسائل مشابه هم به همین شکل محاسبه می‌گردد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زن پدر دختری بچه شوهر آن دختر را از شیر آن پدر شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می‌شود، چه بچه از همان دختر یا از زن دیگر شوهر او باشد.
- [آیت الله مظاهری] اگر وارث میّت یک پسر یا یک دختر باشد، همه مال میّت به او می‌رسد و اگر چند پسر یا چند دختر باشند مال به طوری بین آنان قسمت می‌شود که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] ازدواج با زنهایی که با انسان محرم هستند مثل مادر و خواهر و دختر و عمه و خاله و دختر برادر و دختر خواهر و مادر زن حرام است
- [آیت الله سبحانی] اگر زن پدر دختری، بچه شوهر آن دختر را از شیر آن پدر، شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می شود. چه بچه از همان دختر یا از زن دیگر شوهر او باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . ازدواج با زن هایی که با انسان محرم هستند مثل مادر و خواهر و دختر و عمه و خاله و دختر برادر و دختر خواهر و مادر زن حرام است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . ازدواج با زنهایی که با انسان محرم هستند، مثل مادر و خواهر و دختر و عمه و خاله و دختر برادر و دختر خواهر و مادر زن حرام است.