قرآن کریم در ارتباط با بزرگ‌نمایی یا غلوّ در مورد آنچه به خود مربوط است، همچنین در موضوع کوچک نشان دادن اعمال و کارهای دیگران از سوی گروهی تنگ‌نظر چنین می‌فرماید: 1. نهی از بزرگ‌نمایی: «قُلْ‏ یا أَهْلَ‏ الْکِتابِ‏ لا تَغْلُوا فِی‏ دِینِکُمْ‏ غَیْرَ الْحَقِ‏»؛[1] بگو: «ای اهل کتاب! در دین خود، غلوّ (و زیاده‌روی) نکنید! و غیر از حق نگویید! این آیه در ارتباط با مشرکانی است که در مورد حضرت عیسی(ع) غلوّ و زیاده‌روی کردند؛ در این آیه به پیامبر(ص) دستور می‌دهد که به دنبال روشن شدن اشتباه اهل کتاب در زمینه غلو درباره پیامبران الهی با استدلالات روشن از آنها دعوت کند که از این راه رسماً باز گردند.[2] 2. نهی از کوچک‌نمایی: «الَّذینَ یَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعینَ مِنَ الْمُؤْمِنینَ فِی الصَّدَقاتِ وَ الَّذینَ لا یَجِدُونَ إِلاَّ جُهْدَهُمْ فَیَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیم»؛‏[3] آنان‌که در رابطه با صدقات از مؤمنانی ‏که [افزون بر صدقه واجبشان از روی رضا و رغبت‏] صدقه [مستحبی‏] می‌پردازند، عیب‌جویی می‌کنند، و کسانی که جز به ‏اندازه قدرتشان [مال دیگری برای انفاق‏] نمی‌یابند را مسخره ‏می‌کنند؛ خدا هم‏ آنان را به سخره خواهد گرفت (کیفر مسخره ‏آنان را خواهد داد) و برای آنان عذابی ‏دردناک خواهد بود. [1] . مائده، 77. [2] . ر.ک: طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏6، ص 76 ، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏5، ص 40 – 41، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش. [3] . توبه، 79.
آیا در قرآن راجع به بزرگنمایی و کوچکنمایی مسائل، مطلبی وجود دارد؟
قرآن کریم در ارتباط با بزرگنمایی یا غلوّ در مورد آنچه به خود مربوط است، همچنین در موضوع کوچک نشان دادن اعمال و کارهای دیگران از سوی گروهی تنگنظر چنین میفرماید:
1. نهی از بزرگنمایی: «قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ لا تَغْلُوا فِی دِینِکُمْ غَیْرَ الْحَقِ»؛[1] بگو: «ای اهل کتاب! در دین خود، غلوّ (و زیادهروی) نکنید! و غیر از حق نگویید!
این آیه در ارتباط با مشرکانی است که در مورد حضرت عیسی(ع) غلوّ و زیادهروی کردند؛ در این آیه به پیامبر(ص) دستور میدهد که به دنبال روشن شدن اشتباه اهل کتاب در زمینه غلو درباره پیامبران الهی با استدلالات روشن از آنها دعوت کند که از این راه رسماً باز گردند.[2]
2. نهی از کوچکنمایی: «الَّذینَ یَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعینَ مِنَ الْمُؤْمِنینَ فِی الصَّدَقاتِ وَ الَّذینَ لا یَجِدُونَ إِلاَّ جُهْدَهُمْ فَیَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیم»؛[3] آنانکه در رابطه با صدقات از مؤمنانی که [افزون بر صدقه واجبشان از روی رضا و رغبت] صدقه [مستحبی] میپردازند، عیبجویی میکنند، و کسانی که جز به اندازه قدرتشان [مال دیگری برای انفاق] نمییابند را مسخره میکنند؛ خدا هم آنان را به سخره خواهد گرفت (کیفر مسخره آنان را خواهد داد) و برای آنان عذابی دردناک خواهد بود. [1] . مائده، 77. [2] . ر.ک: طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 6، ص 76 ، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 5، ص 40 – 41، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش. [3] . توبه، 79.
- [سایر] آیا در قرآن مطلبی راجع به انتظار ظهور امام زمان و خصوصیات منتظران واقعی آمده است؟
- [سایر] آیا درباره حقوق فرزندان در قرآن مطلبی داریم؟
- [سایر] آیا درباره بهشت «شداد»، در قرآن مجید مطلبی ذکر شده است؟
- [سایر] آیا در تفسیر کشف الاسرار خواجه عبد الله انصاری، مطلبی در مورد تحریف قرآن نوشته شده است؟
- [سایر] آیا در تفسیر کشف الاسرار خواجه عبد الله انصاری، مطلبی در مورد تحریف قرآن نوشته شده است؟
- [سایر] آیا در قرآن از اختراعات امروزی مانند برق و... مطلبی آمده است؟
- [سایر] آیا در باره علت دفن انسان پس از مرگ مطلبی در قرآن آمده است؟
- [سایر] آیا در قرآن کریم دربارة شادی و نشاط مطلبی آمده است؟
- [سایر] آیا در قرآن مطلبی در رابطه با احترام به فرزند داریم؟
- [سایر] راجع به خواص صدقه در قرآن با توجه به تفسیر نور یا نمونه توضیح دهید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسانی که برای اثبات مطلبی قسم می خورند اگر حرف آنها راست باشد قسم خوردن مکروه است و اگر دروغ باشد حرام و از گناهان کبیره است، ولی اگر مجبور شود که برای نجات خود یا مسلمانان دیگری از شر ظالمی قسم دروغ بخورد اشکال ندارد، بلکه گاه واجب می شود و این نوع قسم خوردن که برای اثبات مطلبی است غیر از قسمی است که در مسائل پیش گفته شد که برای انجام کار یا ترک کاری بود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر از روزهدار بپرسند که آیا پیغمبر چنین مطلبی فرمودهاند و او جایی که در جواب باید بگوید نه، عمداً بگوید بلی، یا جایی که باید بگوید بلی، عمداً بگوید نه، روزهاش باطل میشود.
- [آیت الله مظاهری] کسی که اسباب قتل خود را فراهم کرده است مثلاً عمداً سمّی خورده است اگر بعد از آن راجع به اموالش وصیّت کند صحیح نیست ولی اگر قبل از خودکشی وصیّت کرده صحیح است چنانکه راجع به غیر اموالش چه قبل از آن عمل و چه بعد از آن اگر وصیّت کند صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر از روزهدار بپرسند که آیا پیغمبر یا امام چنین مطلبی فرمودهاند؟ و او جایی که در جواب باید بگوید: نه، عمداً بگوید: بله؛ یا جایی که باید بگوید: بلی، عمداً بگوید: نه، روزهاش باطل میشود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر از روزهدار بپرسند که آیا پیغمبر صلی الله علیه و آله چنین مطلبی فرمودهاند و او جایی که در جواب باید بگوید نه، عمداً بگوید بلی، یا جایی که باید بگوید بلی عمداً بگوید نه، روزهاش باطل میشود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر از روزه دار بپرسند که آیا پیغمبر (ص) چنین مطلبی فرموده اند و او جائی که در جواب باید بگوید نه؛ عمدا بگوید بلی؛ یا جائی که باید بگوید بلی عمدا بگوید نه؛ روزه اش باطل می شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر از روزهدار بپرسند: (آیا پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم چنین مطلبی فرمودهاند؟) و او جایی که در جواب باید بگوید: (نه)، عمدا بگوید: (بلی)، یا جایی که باید بگوید: (بلی)، عمدا بگوید: (نه)، بنابر احتیاط روزه او باطل میشود.
- [آیت الله بروجردی] اگر از روزهدار بپرسند که آیا پیغمبر صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم چنین مطلبی فرمودهاند؟ و او جایی که در جواب باید بگوید:نه، عمداً بگوید:بلی، یا جایی که باید بگوید:بلی، عمداً بگوید:نه، روزهاش باطل میشود.
- [امام خمینی] نباشد و تفصیل اینها در مسائل آینده گفته میشود.
- [امام خمینی] احکام قرض - قرض دادن از کارهای مستحبی است که در آیات قرآن و اخبار راجع به آن زیاد سفارش شده است، از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده که هر کس به برادر مسلمان خود قرض بدهد مال او زیاد میشود و ملائکه بر او رحمت میفرستند و اگر با بدهکار خود مدارا کند، بدون حساب و به سرعت از صراط میگذرد و کسی که برادر مسلمانش از او قرض بخواهد و ندهد، بهشت بر او حرام میشود.