شأن نزول و تفسیر آیه 105 سوره نساء چیست؟

شخصی از قبیله‌ای‏ معروف، مرتکب سرقتی شد. چون موضوع به اطلاع پیامبر(ص) رسید، آن سارق، گناه را به گردن شخص دیگری انداخت که در خانه‌اش زندگی می‌کرد.
متّهم دوم، با شمشیر به متهم اول حمله کرد و خواستار اثبات این ادّعا شد. سارقان واقعی او را آرام کرده و یکی از سخنوران قبیله را برای تبرئه‏ خود خدمت پیامبر فرستادند. پیامبر نیز طبق ظاهر و بر اساس گواهی آنان، سارق واقعی را تبرئه کرد و گواه‏ سرقت واقعی را(به نام قتاده) سرزنش نمود، ولی قتاده که می‌‏دانست گواهی طرف مقابل دروغ و ساختگی است به شدّت اندوهگین شد.
آیه 105 سوره نساء برای اثبات حقّانیت قتاده و صحنه ‏سازی و گواهی دروغ طرف مقابل نازل شد.
پیامبر اسلام(ص) وظیفه داشت طبق مجاری عادی قضاوت کند و به همین دلیل خواست آن شخص را تبرئه کند و کسی که زره در خانه او پیدا شده بود را محکوم نماید، اما خداوند با نزول این آیه، واقعیت را برای همگان آشکار نمود و به پیامبرش فرمود که بعد از کشف واقعیت، دیگر به نفع خیانتکار حکم ندهد.
محتوای این آیه، توبیخ پیامبر نیست بلکه نشانگر آن است که در مواقع حساس، خدا به کمک او آمده و او را به حقیقت راهنمایی می‌کند تا مبادا رسولش ناخواسته و بر اساس ضوابط قانونی، حکم ناحقی را صادر کند؛ وگرنه روشن است پیامبر(ص) با آن نفس قدسی، هرگز آگاهانه و با تعمّد برای خوشنودی دیگران حکم بناحق نمی‌کند.