آیا در تاریخ شیعه، تعبیر به برادران اهل سنت آمده است؟ مگر اهل سنت، برادر ما شیعیان هستند؟

قرآن بعد از آن‌که به اختلاف میان ایمان‌آورندگان می‌پردازد، آن هم اختلافی که به جنگ و خونریزی انجامیده، مؤمنان دو طرف را برادر هم قلمداد می‌کند.[1]
در همین راستا، امیرالمؤمنین(ع) حتی از سپاهیان معاویه - که رودرروی آنان مشغول نبرد بودند - با عنوان برادران ما که بر ما ستم کردند یاد می‌کند: «هم إخواننا بغوا علینا». [2]
بر این اساس، چرا مجاز نباشیم از مسلمانان غیر شیعه‌ای که نبردی هم با ما نداشته، بلکه زندگی مسالمت‌آمیزی در کنارمان دارند، با عنوان «برادران اهل سنت» یاد کنیم؟!
رفتار برادرانه با دیگر مسلمانان با عبارات مختلف در روایات معصومان وارد شده است.
الف. رفتار برادرانه با شیعیان
در روایات بسیاری تأکید شده است که شخص مؤمن، برادر مؤمن بشمار آمده و آنان حق و حقوق بسیاری بر گردن هم دارند.[3] واژه «مؤمن» در بیشتر روایات به شیعیان انصراف دارد؛ بر این اساس، شاید نتوان این دسته از روایات را به رفتار برادرانه با اهل سنت تعمیم داد.
ب . رفتار برادرانه با عموم مسلمانان
در برخی روایات، هر مسلمانی برادر مسلمان دیگر محسوب شده است که این برادران ملزم به رعایت حق و حقوقی در مقابل یکدیگر هستند.
امام صادق(ع) فرمود: «راستی مسلمان برادر مسلمان است، همدیگر را خوار نسازید و از یاری کردن یکدیگر دریغ نورزید، و هم‌دیگر را با الفاظ و القاب زشت و ناپسند مخاطب نسازید و صدا نزنید».[4]
هم‌چنین حضرتشان خطاب به معلی بن خنیس می‌فرماید: «حق‏ مسلمان‏ بر مسلمان هفت حق واجب است که همه آنها بر عهده برادرش واجب است و اگر برخی از آنها را تباه و ضایع کند، از ولایت و اطاعت خدا بیرون رود، و خدا از او بهره (اطاعت و بندگی) ندارد. آن حقوق عبارت‌اند از:
1. آنچه برای خود دوست داری برای او هم دوست داشته باشی و آنچه برای خود نپسندی، بر او نیز نپسندی.
2. نسبت به کاری که او دوست ندارد دوری کنی و خوشنودی او را پیروی نموده و با او هم آهنگ شوی.
3. با جان و مال و زبان و دست و پای خویش او را یاری کنی.
4. چشم و راهنما و آئینه او باشی.
5. تو سیر نباشی و او گرسنه یا سیراب باشی و او تشنه یا پوشیده باشی و او برهنه.
6. اگر تو خدمت‌گذار داری و برادرت ندارد، واجب است خدمت‌گذارت را بفرستی که جامه‏هایش را بشوید و غذایش را درست کند و بسترش را مرتب نماید.
7. سوگندش را تصدیق کنی و دعوتش را بپذیری و در بیماریش از او عیادت کنی و بر جنازه‏اش حاضر شوی و چون بدانی حاجتی دارد، در انجام آن سبقت گیری و او را مجبور نسازی که از تو بخواهد، بلکه خودت پیش‌دستی کنی، چون چنین کردی دوستی خود را به دوستی او پیوند دادی و دوستی او را به دوستی خود».[5]
یعنی با رعایت این حقوق، موجب دوستی بین خود و او خواهی شد.
با مراجعه به کتاب‌های روایی و فقهی می‌توانیم به این نکته برسیم که واژه «مسلمان»، شامل هر دو فرقه اسلامی شیعه و اهل سنت می‌شود، مگر برخی ناصبی‌ها و تکفیری‌ها که با اهل بیت پیامبر(ع) و شیعیان دشمنی و بغض دارند که آنان نیز - حتی اگر به ظاهر، برادر دینی باشند - شاید مصداق این دسته از روایات نباشند.
ج . رفتار برادرانه با اهل سنت
امامان معصوم در مواردی به صورت ویژه، شیعیان را سفارش به رفتار برادرانه با اهل سنت می‌کردند:
امام صادق(ع): «مبادا رفتاری داشته باشید که ما را در معرض انتقاد قرار دهید ... زینت مجلس مردمی باشید که با آنان رفت و آمد دارید و مایه ننگ آنان نباشید! در میان گروه‌های آنان نماز بخوانید، به عیادت بیمارانشان بروید، و در تشییع جنازه‌هایشان شرکت کنید و نگذارید که آنان در هیچ‌کار خیری بر شما مقدم شوند ...».[6]
امام رضا(ع): «شما را به تقوای الهی، ترس از خدا و کوشش در راه دین و ادای امانت و راستی در گفتار و رفتار مناسب با همسایگان سفارش می‌کنم که تمام اینها سنت پیامبر(ص) است، با قوم و قبیله خود نماز بگذارید، با خویشاوندانتان رفت و آمد داشته باشید، به عیادت بیمارانشان رفته و در تشییع جنازه آنان شرکت نموده، برای ما زینت باشید و موجب سرافکندگی و شرمساری ما نباشید. محبت اهل سنت را به ما جلب کرده و موجبات دشمنی آنان با ما را فراهم نیاورید ... ».[7]
از این مجموعه روایات می‌توان نتیجه گرفت که تمام همت پیشوایان شیعی بر حفظ وحدت بین مسلمانان بوده از این رو بارها آنها را به رفتار برادرانه توصیه نموده‌اند و شیعیان را از انجام کارهایی که سبب دشمنی مردم با اهل بیت(ع) و خدشه‌دار شدن چهره واقعی آنان می‌شود بازداشته‌اند تا از تفرقه و جدایی بین این دو گروه جلوگیری شود و به اصل اسلام که بینشان مشترک است آسیبی وارد نشود. بنابراین چه نیکو است که پیروان اهل بیت(ع) نیز از این رهنمودها پیروی نموده و نسبت به تمام مسلمانان؛ برادروار رفتار نمایند و اجازه ندهند دشمنان اسلام با ایجاد تفرقه بین مذاهب اسلامی، اسلام را که کامل‌ترین ادیان الهی است به باد سخره گرفته و سعی در نابودی آن با استفاده از درگیری‌های داخلی نمایند.   [1] . حجرات، 9 - 10. [2] . حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، ص 94، مؤسسة‌ آل البیت، قم، 1413 ق. [3] . حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج 12، ص 204 - 207، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق. [4] . «إِنَّ الْمُسْلِمَ أَخُ الْمُسْلِمِ فَلَا تَخَاذَلُوا وَ لا تَنابَزُوا»؛ ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول،‏ محقق، مصحح: غفاری، علی اکبر، ص 203، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، 1404ق. [5] . وسائل الشیعة، ج ‏12، ص 205. [6] . کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 2، ص 219،‌ دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1407 ق. [7] . علی بن موسی (امام هشتم)، الفقه المنسوب للإمام الرضا(ع)، ص 356، مشهد، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول، 1406ق.