http://www.islamquest.net

هشام بن سالم از امام صادق(ع) روایت کرده، منظور از آیه شریفه این است که؛ (خداوند مانع می‌شود که کسی علم پیدا کند که باطل حق است). این روایت به چه معنا است؟
در متون حدیثی، روایاتی وجود دارد که ناظر به این معنا است که حتی اگر فردی تظاهر بدان کند که عقیده باطلی – مانند وجود نداشتن خدا - برایش یقینی است، اما هیچ‌گاه در اندرون خود، نمی‌تواند به چنین یقینی دست یابد؛ زیرا اگر چنین یقینی به وجود آید، او در ادامه مسیر باطلش معذور خواهد بود؛ چرا که او براساس علم و یقینش عمل کرده است: 1. «عن أبی عبدالله(ع) فی قول الله تعالی: «وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ»[1] فقال: یحول بینه وبین أن یعلم‏ أنّ‏ الباطل‏ حقّ‏»؛[2] امام صادق(ع) در تفسیری از این آیه شریفه که خدا میان مرد و دل او حائل و مانع می‌شود، فرمودند: حائل می‌شود در میان او و میان آن‌که باطلی را حق بداند‏. 2. «عن أبی عبدالله(ع) قال: «أبی الله أن یعرّف باطلًا حقّاً، أبی الله أن یجعل الحقّ فی قلب المؤمن باطلًا لا شکّ فیه، و أبی الله أن یجعل الباطل فی قلب الکافر المخالف حقّاً لا شکّ فیه، ولو لم یجعل هذا هکذا، ما عُرف حقّ من باطل»؛[3] حضرتشان فرمودند: خدای متعال ابا دارد از این‌که باطلی را حق معرفی کند؛ خداوند ابا دارد از این‌که حقی را در دل مؤمنی، باطلی یقینی جلوه داده و یا آن‌که در قلب کافری که با دین مخالف است، پنداری باطل را یقینی و تردیدناپذیر جلوه دهد؛ چرا که اگر چنین نکند حق از باطل برای خود افراد نیز قابل تشخیص نخواهد بود. [1] . انفال، 24. [2] . برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج 1، ص 237،‏ قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق. [3] . همان، ص 277.
عنوان سوال:

هشام بن سالم از امام صادق(ع) روایت کرده، منظور از آیه شریفه این است که؛ (خداوند مانع می‌شود که کسی علم پیدا کند که باطل حق است). این روایت به چه معنا است؟


پاسخ:

در متون حدیثی، روایاتی وجود دارد که ناظر به این معنا است که حتی اگر فردی تظاهر بدان کند که عقیده باطلی – مانند وجود نداشتن خدا - برایش یقینی است، اما هیچ‌گاه در اندرون خود، نمی‌تواند به چنین یقینی دست یابد؛ زیرا اگر چنین یقینی به وجود آید، او در ادامه مسیر باطلش معذور خواهد بود؛ چرا که او براساس علم و یقینش عمل کرده است:
1. «عن أبی عبدالله(ع) فی قول الله تعالی: «وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ»[1] فقال: یحول بینه وبین أن یعلم‏ أنّ‏ الباطل‏ حقّ‏»؛[2] امام صادق(ع) در تفسیری از این آیه شریفه که خدا میان مرد و دل او حائل و مانع می‌شود، فرمودند: حائل می‌شود در میان او و میان آن‌که باطلی را حق بداند‏.
2. «عن أبی عبدالله(ع) قال: «أبی الله أن یعرّف باطلًا حقّاً، أبی الله أن یجعل الحقّ فی قلب المؤمن باطلًا لا شکّ فیه، و أبی الله أن یجعل الباطل فی قلب الکافر المخالف حقّاً لا شکّ فیه، ولو لم یجعل هذا هکذا، ما عُرف حقّ من باطل»؛[3] حضرتشان فرمودند: خدای متعال ابا دارد از این‌که باطلی را حق معرفی کند؛ خداوند ابا دارد از این‌که حقی را در دل مؤمنی، باطلی یقینی جلوه داده و یا آن‌که در قلب کافری که با دین مخالف است، پنداری باطل را یقینی و تردیدناپذیر جلوه دهد؛ چرا که اگر چنین نکند حق از باطل برای خود افراد نیز قابل تشخیص نخواهد بود. [1] . انفال، 24. [2] . برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج 1، ص 237،‏ قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق. [3] . همان، ص 277.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین