رزق و روزی
رزق به معنای روزی و عطای دائمی می‌باشد، حال چه دنیوی و چه اخروی و چه مادی و چه معنوی باشد رزق می‌گویند. در قرآن شریف به نبوت و معرفت نیز رزق گفته شده است.
در قرآن آمده است که رزق و روزی انسان علاوه بر حلال بودن، طیب هم باید باشد. میان حلال و طیب چه فرقی است؟
واژه "طیب" بنابر نقل صحاح اللغه،[1] به چیزهای پاکیزه گفته می شود. ابن منظور ضمن پذیرش این معنا، معتقد است، طیب در معنای وسیعی کار برد دارد و در موارد گوناگون معنایی متناسب با آن مورد نظر است. وقتی گفته می شود زمین پاک، مراد زمینی است که صلاحیت برای کاشت گیاهان را دارد، و نسیم پاک، مقصود باد ملایمی است که شدت ندارد، طعام طیب یعنی غذای حلال، و زن پاک؛ یعنی پاک دامن و عفیف. در قرآن "الطَّیِّباتُ لِلطَّیِّبینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبات‌"، به همین معنا آمده است.[2] نویسنده کتاب قاموس قرآن، کلمه طیب را به معنای دل چسبی و طبع پسندی معنا کرده، و به نقل از راغب اصفهانی می گوید: اصل طیّب آن است که حواسّ و نفس انسان از آن لذّت می برد و پاک کردن را استطابه گویند؛ زیرا پاک کردن چیزی سبب دلچسبی آن است. وی با بیان آیاتی از قرآن این معنا را توضیح می دهد، از جمله این آیه: "یا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلالًا طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ"؛ ای مردم! از آنچه در روی زمین از حلال و پاکیزه است تناول کنید و از وسوسه‌های شیطان پیروی ننمایید؛ زیرا که او دشمن آشکار شما است.[3] صاحب قاموس می گوید؛ جواز خوردن دو شرط دارد: یکی حلال بودن که حق دیگران در آن نباشد و دیگری دلچسب و طبع پسند بودن که مورد نفرت نباشد؛ مانند قاذورات و ... . اگر حلال را حلال شرعی با جمیع شرایط آن بدانیم، لازم است از آیات دیگر و روایات استفاده کنیم و گرنه ظهور حلال در آن است که حق دیگران در آن نباشد و مزاحمت با حقوق دیگران نداشته باشد و تابع وساوس شیطان بودن ظاهراً تجاوز از حلال و طیّب است. از این آیه استفاده می شود که مطلق آنچه دلچسب است و دیگران را در آن حقی نیست، خوردن آن جایز است. مراد از طیّبات و خبائث در آیه، طیّبات و خبائث واقعی است و ملاک آن تنها نظر مردم نیست؛ از این رو آنچه در شرع حرام شده به علت خبث واقعی آن می باشد، گر چه در عرف از خبائث شمرده نشود؛ مانند زنا و بی عفتی که از نظر ظاهری ممکن است برخی آن را از خبائث ندانند. همچنین ذبیحه‌ای که شرایط اسلامی در آن مراعات نشده و گوشت حشرات و درندگان و ... که به عقیده بسیاری از مردم از خبائث نیست؛ ولی چون همه اینها از لحاظ واقع از خبائث‌اند؛ از این جهت حرام‌اند و محرّماتی که در شرع بیان شده، در واقع مصادیق خبائث واقعی‌اند که بشر به خبث برخی از آنها راه ندارد.[4] پی نوشتها: [1] جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج 1 ص 173، دار العلم، بیروت، 1410 ق. [2]ابن منظور، لسان العرب، ج 1 ص 563، دار صادر، بیروت، 1414 ق. [3] بقره، 168. [4] ر.ک: قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج 4، ص 257- ص 261، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1371 ش. منبع: www.islamquest.net
واژه "طیب" بنابر نقل صحاح اللغه،[1] به چیزهای پاکیزه گفته می شود. ابن منظور ضمن پذیرش این معنا، معتقد است، طیب در معنای وسیعی کار برد دارد و در موارد گوناگون معنایی متناسب با آن مورد نظر است. وقتی گفته می شود زمین پاک، مراد زمینی است که صلاحیت برای کاشت گیاهان را دارد، و نسیم پاک، مقصود باد ملایمی است که شدت ندارد، طعام طیب یعنی غذای حلال، و زن پاک؛ یعنی پاک دامن و عفیف. در قرآن "الطَّیِّباتُ لِلطَّیِّبینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبات‌"، به همین معنا آمده است.[2] نویسنده کتاب قاموس قرآن، کلمه طیب را به معنای دل چسبی و طبع پسندی معنا کرده، و به نقل از راغب اصفهانی می گوید: اصل طیّب آن است که حواسّ و نفس انسان از آن لذّت می برد و پاک کردن را استطابه گویند؛ زیرا پاک کردن چیزی سبب دلچسبی آن است. وی با بیان آیاتی از قرآن این معنا را توضیح می دهد، از جمله این آیه: "یا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلالًا طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ"؛ ای مردم! از آنچه در روی زمین از حلال و پاکیزه است تناول کنید و از وسوسه‌های شیطان پیروی ننمایید؛ زیرا که او دشمن آشکار شما است.[3] صاحب قاموس می گوید؛ جواز خوردن دو شرط دارد: یکی حلال بودن که حق دیگران در آن نباشد و دیگری دلچسب و طبع پسند بودن که مورد نفرت نباشد؛ مانند قاذورات و ... . اگر حلال را حلال شرعی با جمیع شرایط آن بدانیم، لازم است از آیات دیگر و روایات استفاده کنیم و گرنه ظهور حلال در آن است که حق دیگران در آن نباشد و مزاحمت با حقوق دیگران نداشته باشد و تابع وساوس شیطان بودن ظاهراً تجاوز از حلال و طیّب است. از این آیه استفاده می شود که مطلق آنچه دلچسب است و دیگران را در آن حقی نیست، خوردن آن جایز است. مراد از طیّبات و خبائث در آیه، طیّبات و خبائث واقعی است و ملاک آن تنها نظر مردم نیست؛ از این رو آنچه در شرع حرام شده به علت خبث واقعی آن می باشد، گر چه در عرف از خبائث شمرده نشود؛ مانند زنا و بی عفتی که از نظر ظاهری ممکن است برخی آن را از خبائث ندانند. همچنین ذبیحه‌ای که شرایط اسلامی در آن مراعات نشده و گوشت حشرات و درندگان و ... که به عقیده بسیاری از مردم از خبائث نیست؛ ولی چون همه اینها از لحاظ واقع از خبائث‌اند؛ از این جهت حرام‌اند و محرّماتی که در شرع بیان شده، در واقع مصادیق خبائث واقعی‌اند که بشر به خبث برخی از آنها راه ندارد.[4] پی نوشتها: [1] جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج 1 ص 173، دار العلم، بیروت، 1410 ق. [2]ابن منظور، لسان العرب، ج 1 ص 563، دار صادر، بیروت، 1414 ق. [3] بقره، 168. [4] ر.ک: قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج 4، ص 257- ص 261، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1371 ش. منبع: www.islamquest.net
عنوان سوال:
در قرآن آمده است که رزق و روزی انسان علاوه بر حلال بودن، طیب هم باید باشد. میان حلال و طیب چه فرقی است؟
پاسخ:
واژه "طیب" بنابر نقل صحاح اللغه،[1] به چیزهای پاکیزه گفته می شود. ابن منظور ضمن پذیرش این معنا، معتقد است، طیب در معنای وسیعی کار برد دارد و در موارد گوناگون معنایی متناسب با آن مورد نظر است. وقتی گفته می شود زمین پاک، مراد زمینی است که صلاحیت برای کاشت گیاهان را دارد، و نسیم پاک، مقصود باد ملایمی است که شدت ندارد، طعام طیب یعنی غذای حلال، و زن پاک؛ یعنی پاک دامن و عفیف. در قرآن "الطَّیِّباتُ لِلطَّیِّبینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبات"، به همین معنا آمده است.[2]
نویسنده کتاب قاموس قرآن، کلمه طیب را به معنای دل چسبی و طبع پسندی معنا کرده، و به نقل از راغب اصفهانی می گوید: اصل طیّب آن است که حواسّ و نفس انسان از آن لذّت می برد و پاک کردن را استطابه گویند؛ زیرا پاک کردن چیزی سبب دلچسبی آن است.
وی با بیان آیاتی از قرآن این معنا را توضیح می دهد، از جمله این آیه: "یا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلالًا طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ"؛ ای مردم! از آنچه در روی زمین از حلال و پاکیزه است تناول کنید و از وسوسه‌های شیطان پیروی ننمایید؛ زیرا که او دشمن آشکار شما است.[3]
صاحب قاموس می گوید؛ جواز خوردن دو شرط دارد: یکی حلال بودن که حق دیگران در آن نباشد و دیگری دلچسب و طبع پسند بودن که مورد نفرت نباشد؛ مانند قاذورات و ... .
اگر حلال را حلال شرعی با جمیع شرایط آن بدانیم، لازم است از آیات دیگر و روایات استفاده کنیم و گرنه ظهور حلال در آن است که حق دیگران در آن نباشد و مزاحمت با حقوق دیگران نداشته باشد و تابع وساوس شیطان بودن ظاهراً تجاوز از حلال و طیّب است. از این آیه استفاده می شود که مطلق آنچه دلچسب است و دیگران را در آن حقی نیست، خوردن آن جایز است.
مراد از طیّبات و خبائث در آیه، طیّبات و خبائث واقعی است و ملاک آن تنها نظر مردم نیست؛ از این رو آنچه در شرع حرام شده به علت خبث واقعی آن می باشد، گر چه در عرف از خبائث شمرده نشود؛ مانند زنا و بی عفتی که از نظر ظاهری ممکن است برخی آن را از خبائث ندانند. همچنین ذبیحه‌ای که شرایط اسلامی در آن مراعات نشده و گوشت حشرات و درندگان و ... که به عقیده بسیاری از مردم از خبائث نیست؛ ولی چون همه اینها از لحاظ واقع از خبائث‌اند؛ از این جهت حرام‌اند و محرّماتی که در شرع بیان شده، در واقع مصادیق خبائث واقعی‌اند که بشر به خبث برخی از آنها راه ندارد.[4]
پی نوشتها:
[1] جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج 1 ص 173، دار العلم، بیروت، 1410 ق.
[2]ابن منظور، لسان العرب، ج 1 ص 563، دار صادر، بیروت، 1414 ق.
[3] بقره، 168.
[4] ر.ک: قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج 4، ص 257- ص 261، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1371 ش.
منبع: www.islamquest.net
- [سایر] در قرآن آمده است که رزق و روزی انسان علاوه بر حلال بودن، طیب هم باید باشد. میان حلال و طیب چه فرقی است؟
- [سایر] ارتباط رزق و روزی مقرّر شده با تلاش انسان چیست؟
- [سایر] ارتباط رزق و روزی مقرّر شده و تلاش انسان چیست؟
- [سایر] خداوند چگونه به وسیله رزق و روزی انسان را آزمایش می‌کند؟
- [سایر] چه کاری رزق و روزی را زیاد می کند؟
- [سایر] رزق و روزی اولاد در آیات چگونه بیان شده است؟
- [سایر] مهمانی دادن چه تأثیری در رزق و روزی دارد؟
- [سایر] در قرآن منظور از این که خداوند فرموده است: رزق و روزی شما و هرآنچه وعده دارید در آسمان است چیست؟ لطفاً شرح دهید.
- [سایر] در کدام سوره قرآن کریم آمده است که من رزق و روزی را برای هر کس که بخواهم گسترش میدهم و یا تنگ میگیرم؟
- [سایر] چه روایاتی در زمینه رزق وجود دارد؟ راه های دست یابی به رزق حلال چیست؟ چه دعاهایی برای افزایش رزق وجود دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [آیت الله مظاهری] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [آیت الله سبحانی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان مکروه است.
- [آیت الله بروجردی] روزهی روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان، مکروه است.
- [امام خمینی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان،مکروه است.
- [آیت الله نوری همدانی] روزة روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان مکروه است . روزه های مستحب:
- [آیت الله سیستانی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان مکروه است . روزههای مستحب
- [آیت الله بهجت] جایز نیست انسان در مرگ کسی صورت و بدن را بخراشد و به خود لطمه بزند و بنابر احتیاط فرقی بین مرد و زن نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اب انگوری که معلوم نیست جوش امده یا نه حلال است ولی اگر جوش بیاید تا انسان یقین نکند که دو سوم ان کم شده حلال نمی شود