آیا شیطان و فرشتگان می‌توانند به افکار ما آگاهی داشته باشند؟ یا فقط خداوند به آن آگاه است؟
علم به غیب ذاتاً از آن خدا است و غیر او کسی مستقلاً علم به غیب ندارد، امّا هر موجودی که خداوند به او اجازه داده باشد، می‌تواند علم غیب داشته باشد و افکار ما را بخواند. به عبارت دیگر، فقط خدا علم غیب دارد. هر گاه که بخواهد و صلاح بداند باب آن‌را برای پیامبران و فرشتگان خود می‌گشاید، و هر گاه بخواهد آن‌را بروی آنان می‌بندد و ایشان را از فهمیدن آن ممنوع می‌نماید.[1] مطمئناً برخی از فرشتگان نگهبان، به پاره‌ای از افکار ما آگاهی دارند،[2] اگرچه بر اساس برخی روایات، برخی افکار نیز از نگاه آنان مخفی بوده و تنها خدا است که آن‌را می‌داند. امام علی(ع) در مناجات با خداوند می‌گوید: (... وَ جَعَلْتَهُمْ شُهُوداً عَلَیَّ مَعَ جَوَارِحِی وَ کُنْتَ أَنْتَ الرَّقِیبَ عَلَیَّ مِنْ وَرَائِهِمْ وَ الشَّاهِدَ لِمَا خَفِیَ عَنْهُم‌...)[3] و تو آن فرشتگان را شاهدانی بر من قرار دادی که (فردای قیامت) همراه با اعضا و جوارحم اقامه شهادت کنند و تو خود نیز شاهد اموری هستی که از دید آنان مخفی مانده! شیاطین نیز تا حدودی بر افکار ما احاطه دارند و به همین دلیل تلاش می‌کنند تا نیت‌های ما را در جهت شر ساماندهی کنند. مطابق آیه شریفه (وَ حِفْظاً مِنْ کُلِّ شَیْطانٍ مارِدٍ)،[4] شیاطین با شیطنتشان به بالا می‌رفتند تا کلام فرشتگان را بشنوند وقتی به زمین می‌رسیدند ادعا می‌کردند ما علم غیب می‌دانیم؛ لذا پروردگار، آسمان را از شر شیاطین محفوظ داشت و هر وقت بخواهند بالا بروند آنان را با شهاب ثاقب دفع می‌کنند.[5] پی نوشتها: [1]. نجفی خمینی، محمد جواد، تفسیر آسان، ج ‌4، ص 386، تهران، اسلامیه، چاپ اول، 1398ق. [2]. انسان هیچ سخنی را بر زبان نمی‌‌آورد، مگر این‌که همان دم، فرشته‌‌ای مراقب و آماده برای انجام مأموریت (و ضبط آن) است، ق، 18. [3]. طوسی، محمد بن الحسن، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، ج ‌2، ص 849، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة، چاپ اول، 1411ق‌.‌ [4]. صافات، 7. [5]. صافات، 10، (و از شر شیطان سرکش و گمراه حفظ نموده‌‌ایم آسمان را). منبع: www.islamquest.net
عنوان سوال:

آیا شیطان و فرشتگان می‌توانند به افکار ما آگاهی داشته باشند؟ یا فقط خداوند به آن آگاه است؟


پاسخ:

علم به غیب ذاتاً از آن خدا است و غیر او کسی مستقلاً علم به غیب ندارد، امّا هر موجودی که خداوند به او اجازه داده باشد، می‌تواند علم غیب داشته باشد و افکار ما را بخواند.
به عبارت دیگر، فقط خدا علم غیب دارد. هر گاه که بخواهد و صلاح بداند باب آن‌را برای پیامبران و فرشتگان خود می‌گشاید، و هر گاه بخواهد آن‌را بروی آنان می‌بندد و ایشان را از فهمیدن آن ممنوع می‌نماید.[1]
مطمئناً برخی از فرشتگان نگهبان، به پاره‌ای از افکار ما آگاهی دارند،[2] اگرچه بر اساس برخی روایات، برخی افکار نیز از نگاه آنان مخفی بوده و تنها خدا است که آن‌را می‌داند.
امام علی(ع) در مناجات با خداوند می‌گوید: (... وَ جَعَلْتَهُمْ شُهُوداً عَلَیَّ مَعَ جَوَارِحِی وَ کُنْتَ أَنْتَ الرَّقِیبَ عَلَیَّ مِنْ وَرَائِهِمْ وَ الشَّاهِدَ لِمَا خَفِیَ عَنْهُم‌...)[3] و تو آن فرشتگان را شاهدانی بر من قرار دادی که (فردای قیامت) همراه با اعضا و جوارحم اقامه شهادت کنند و تو خود نیز شاهد اموری هستی که از دید آنان مخفی مانده!
شیاطین نیز تا حدودی بر افکار ما احاطه دارند و به همین دلیل تلاش می‌کنند تا نیت‌های ما را در جهت شر ساماندهی کنند.
مطابق آیه شریفه (وَ حِفْظاً مِنْ کُلِّ شَیْطانٍ مارِدٍ)،[4] شیاطین با شیطنتشان به بالا می‌رفتند تا کلام فرشتگان را بشنوند وقتی به زمین می‌رسیدند ادعا می‌کردند ما علم غیب می‌دانیم؛ لذا پروردگار، آسمان را از شر شیاطین محفوظ داشت و هر وقت بخواهند بالا بروند آنان را با شهاب ثاقب دفع می‌کنند.[5]

پی نوشتها:
[1]. نجفی خمینی، محمد جواد، تفسیر آسان، ج ‌4، ص 386، تهران، اسلامیه، چاپ اول، 1398ق.
[2]. انسان هیچ سخنی را بر زبان نمی‌‌آورد، مگر این‌که همان دم، فرشته‌‌ای مراقب و آماده برای انجام مأموریت (و ضبط آن) است، ق، 18.
[3]. طوسی، محمد بن الحسن، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، ج ‌2، ص 849، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة، چاپ اول، 1411ق‌.‌
[4]. صافات، 7.
[5]. صافات، 10، (و از شر شیطان سرکش و گمراه حفظ نموده‌‌ایم آسمان را).
منبع: www.islamquest.net





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین