فرق کلمه های «الریف»، «القریة» و «الضیعة» چیست؟
با توجّه به معانی هرکدام از واژه های مزبور، فرقشان روشن می شود: 1. (رَیف) (به فتح)، به معنای روستا است،[1] اما (رِیف) (به کسر)؛ یعنی، زمینی که در آن کشت و گیاه باشد. همچنین زمین نزدیک به آب را رِیف می نامند.[2] 2. (قَریَه) از ریشۀ (قَری)، به معنای (جمع شدن) است،[3] و چون قَریه مرکز اجتماع مردم است، این نام بر آن نهاده شده است. [4] از این جا روشن می‌شود که قریه تنها به معنای روستا نیست، بلکه هر گونه آبادی و مرکز اجتماع انسان ها -چه از روستا و چه از شهر- را شامل می ‌شود. در بسیاری از آیات قرآن کریم، این واژه به (شهر) یا (هر گونه آبادی) اطلاق شده است.[5] 3. (الضَّیْعَة)، به معنای (ملک) و (زمین حاصل خیز) است.[6] پی نوشت: [1]. بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، ص 416، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1375ش. [2]. همان، ص 449؛ طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، ج 5، ص 64 و 65، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، 1375ش. [3]. ابو الحسین، احمد بن فارس بن زکریا، معجم مقائیس اللغة، محقق و مصحح: هارون، عبد السلام محمد، ج 5، ص 78، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، 1404ق. [4]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص 669، دارالعلم‌، الدار الشامیة، دمشق‌، بیروت، چاپ اول، 1412ق. [5]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 6، ص 83، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش؛ و ر.ک: داور پناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص 112 و 113، انتشارات صدر، تهران، چاپ اول، 1375ش. [6]. فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، ص 572؛ واسطی زبیدی، محب الدین، حسینی، سید محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق و مصحح: شیری، علی، ج 11، ص 315، ‌دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت، چاپ اول، 1414ق. منبع:islamquest.net
عنوان سوال:

فرق کلمه های «الریف»، «القریة» و «الضیعة» چیست؟


پاسخ:

با توجّه به معانی هرکدام از واژه های مزبور، فرقشان روشن می شود:
1. (رَیف) (به فتح)، به معنای روستا است،[1] اما (رِیف) (به کسر)؛ یعنی، زمینی که در آن کشت و گیاه باشد. همچنین زمین نزدیک به آب را رِیف می نامند.[2]
2. (قَریَه) از ریشۀ (قَری)، به معنای (جمع شدن) است،[3] و چون قَریه مرکز اجتماع مردم است، این نام بر آن نهاده شده است. [4] از این جا روشن می‌شود که قریه تنها به معنای روستا نیست، بلکه هر گونه آبادی و مرکز اجتماع انسان ها -چه از روستا و چه از شهر- را شامل می ‌شود. در بسیاری از آیات قرآن کریم، این واژه به (شهر) یا (هر گونه آبادی) اطلاق شده است.[5]
3. (الضَّیْعَة)، به معنای (ملک) و (زمین حاصل خیز) است.[6]
پی نوشت:
[1]. بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، ص 416، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1375ش.
[2]. همان، ص 449؛ طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، ج 5، ص 64 و 65، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، 1375ش.
[3]. ابو الحسین، احمد بن فارس بن زکریا، معجم مقائیس اللغة، محقق و مصحح: هارون، عبد السلام محمد، ج 5، ص 78، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، 1404ق.
[4]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص 669، دارالعلم‌، الدار الشامیة، دمشق‌، بیروت، چاپ اول، 1412ق.
[5]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 6، ص 83، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش؛ و ر.ک: داور پناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص 112 و 113، انتشارات صدر، تهران، چاپ اول، 1375ش.
[6]. فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، ص 572؛ واسطی زبیدی، محب الدین، حسینی، سید محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق و مصحح: شیری، علی، ج 11، ص 315، ‌دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت، چاپ اول، 1414ق.
منبع:islamquest.net





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین