فرق کلمه های (الریف)، (القریة) و (الضیعة) چیست؟
با توجّه به معانی هرکدام از واژه های مزبور، فرقشان روشن می شود: 1. «رَیف» (به فتح)، به معنای روستا است،[1] اما «رِیف» (به کسر)؛ یعنی، زمینی که در آن کشت و گیاه باشد. همچنین زمین نزدیک به آب را رِیف می نامند.[2] 2. «قَریَه» از ریشۀ «قَری»، به معنای «جمع شدن» است،[3] و چون قَریه مرکز اجتماع مردم است، این نام بر آن نهاده شده است. [4] از این جا روشن می‏شود که قریه تنها به معنای روستا نیست، بلکه هر گونه آبادی و مرکز اجتماع انسان ها -چه از روستا و چه از شهر- را شامل می ‏شود. در بسیاری از آیات قرآن کریم، این واژه به «شهر» یا «هر گونه آبادی»  اطلاق شده است.[5] 3. «الضَّیْعَة»، به معنای «ملک» و «زمین حاصل خیز» است.[6]   [1] . بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، ص 416، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1375ش. [2] . همان، ص 449؛ طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، ج 5، ص 64 و 65، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، 1375ش. [3] . ابو الحسین، احمد بن فارس بن زکریا، معجم مقائیس اللغة، محقق و مصحح: هارون، عبد السلام محمد، ج 5، ص 78، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، 1404ق. [4] . راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص 669، دارالعلم‏، الدار الشامیة، دمشق‏، بیروت، چاپ اول، 1412ق. [5] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 6، ص 83، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش؛ و ر.ک: داور پناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص 112 و 113، انتشارات صدر، تهران، چاپ اول، 1375ش. [6] . فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، ص 572؛ واسطی زبیدی، محب الدین، حسینی، سید محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق و مصحح: شیری، علی، ج 11، ص 315، ‌دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت، چاپ اول، 1414ق.  
عنوان سوال:

فرق کلمه های (الریف)، (القریة) و (الضیعة) چیست؟


پاسخ:

با توجّه به معانی هرکدام از واژه های مزبور، فرقشان روشن می شود: 1. «رَیف» (به فتح)، به معنای روستا است،[1] اما «رِیف» (به کسر)؛ یعنی، زمینی که در آن کشت و گیاه باشد. همچنین زمین نزدیک به آب را رِیف می نامند.[2] 2. «قَریَه» از ریشۀ «قَری»، به معنای «جمع شدن» است،[3] و چون قَریه مرکز اجتماع مردم است، این نام بر آن نهاده شده است. [4] از این جا روشن می‏شود که قریه تنها به معنای روستا نیست، بلکه هر گونه آبادی و مرکز اجتماع انسان ها -چه از روستا و چه از شهر- را شامل می ‏شود. در بسیاری از آیات قرآن کریم، این واژه به «شهر» یا «هر گونه آبادی»  اطلاق شده است.[5] 3. «الضَّیْعَة»، به معنای «ملک» و «زمین حاصل خیز» است.[6]   [1] . بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، ص 416، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1375ش. [2] . همان، ص 449؛ طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، ج 5، ص 64 و 65، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، 1375ش. [3] . ابو الحسین، احمد بن فارس بن زکریا، معجم مقائیس اللغة، محقق و مصحح: هارون، عبد السلام محمد، ج 5، ص 78، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول، 1404ق. [4] . راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص 669، دارالعلم‏، الدار الشامیة، دمشق‏، بیروت، چاپ اول، 1412ق. [5] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 6، ص 83، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش؛ و ر.ک: داور پناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص 112 و 113، انتشارات صدر، تهران، چاپ اول، 1375ش. [6] . فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، ص 572؛ واسطی زبیدی، محب الدین، حسینی، سید محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق و مصحح: شیری، علی، ج 11، ص 315، ‌دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت، چاپ اول، 1414ق.  





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین