منظور از کلمه «طیّبه» چیست؟

مفسران در معنا و تفسیر (کلمه طیّبه) بحث و گفتگو دارند که به برخی از نظریات آنها اشاره می‌شود
1 برخی معتقدند که مراد از (کلمه طیّبه)، کلمه طیّبه (لا اله الا الله) است. (مجمع البیان 6/312)
این کلمه مبارک بسان شجره طیّبه‌ای است که ریشه‌هایش مستحکم و استوار، و شاخه‌هایش سر به آسمان کشیده است، و در واقع درخت سعادت انسان محسوب می‌گردد. این درخت که همان حقیقت توحید است قلب انسان را زنده می‌کند و همه بت‌ها را می‌شکند. در مقابل بت پول، رشوه، ربا، دزدی و تجاوز سجده نمی‌کند، برای حفظ مقام هزاران دروغ نمی‌گوید، و برای حفظ مال دنیا دست به جنایت نمی‌زند؛ زیرا این گونه اعمال شرک و بت‌پرستی است و بدین جهت است که انسان ریاکار را در آخرت به اسم منافق و فاجر می‌خوانند. ( میزان الحکمه، باب 1409 ، حدیث 6784 )
وقتی توحید در دل انسان زنده شد، هوا پرستی که عامل اصلی تمام انحرافات است نابود می‌شود.
از این رو، در روایت زیبایی آمده است (اَبْغَضُ اِلهٍ عُبِدَ عَلی وَجْهِ الْأرْضِ الْهوی) [بدترین بت‌ها که در روی زمین همیشه مورد پرستش قرار می‌گرفته است، بت هوی و هوس است.] (المحجة البیضاء 8/44)
مادرِ بت‌ها بت نفس شماست
زانکه آن بت مار و این بت اژدهاست
اگر شجره طیّبه توحید در قلب انسان کاشته شد این بت‌ها کنار می‌رود.
2 برخی از مفسران بر این اعتقادند که مراد از کلمه طیّبه (شخص مؤمن) است. در قرآن مجید، بر موجودات ( کلمة الله ) اطلاق شده است؛ مؤمن هم کلام الهی است. خورشید، ماه، ستارگان، زمین و آسمان همه کلمة الله هستند؛ یعنی اینها در کتاب آفرینش و تکوین جزء کلمات الله به شمار می‌آیند؛ همانگونه که در مورد حضرت مسیح (ع) کلمة‌الله استعمال شده است. آل عمران/39
درخت وجود مؤمن مانند شجره طیّبه دارای میوه‌های مختلف تمام فصل از قبیل سخاوت، شجاعت، جود، مهر، محبت، احسان،‌ ایمان، و مانند آن است. (التبیان 6/292)
3 برخی نیز ( کلمه طیّبه ) را به امامان معصوم (ع) تفسیر کرده‌اند. این بزرگواران شجره طیّبه‌ای هستند که شاخسار وجودی آنها سرشار از میوه‌هاست که هر کس به تاریخ زندگی‌شان، به مزار و حرمشان و به کلمات و سخنانشان، نزدیک شود و دست نیاز بسوی آنها دراز کند، بی‌بهره نخواهد ماند. (تفسیر نمونه 10/340)
4 ( علماء ) تفسیر دیگری برای کلمه طیبه هستند؛ زیرا مردم از میوه‌های وجود آنها بهره می‌برند.
5 ( فکر پاک ) پنجمین تفسیری است که برای کلمه طیّبه بیان شده است. افکار پاک، شجره‌ طیّبه‌ای هستند که در طول تاریخ ثابت و برقرار می‌مانند.
6 ششمین تفسیری که برای کلمه طیّبه گفته‌اند، (سخن خوب) است. گاهی یک سخن خوب ماندگار می‌شود و افراد زیادی در جامعه از آن استفاده می‌کنند. ( تفسیر المیزان 23 (فارسی)، صفحه 78 و 79 و تفسیر نمونه 10/331)
از این رو، از پیامبر گرامی اسلام (ص) در کتاب ارشاد دیلمی روایت معروفی نقل شده است که آن حضرت فرمودند (ما اَهْدَیَ اَلْمَرْءُ الْمُسْلِمُ عَلی اَخیهِ الْمُسْلِمٍ هَدِیَّةِ اَفْضِلَ مِنْ کَلِمَةِ حِکْمَةٍ یَزیدُهُ اللّهُ بِها هُدیَ وَ یَرُدُّهُ عَنْ رِدیَ) [هیچ مسلمانی برای مسلمان دیگر هدیه‌ای بهتر از کلمه حکمت‌آمیزی که نور هدایت را در قلب او زیاد و ظلمت و تاریکی را کم کند، هدیه نکرده است.] (میزان الحکمه، باب 4011، حدیث 21208)
در داستان حضرت خضر و موسی (ع) آمده است که وقتی آنها به شهر إنطاکیّه رسیدند. و با بی‌مهری شدید مردم مواجه شدند، به ناچار به سوی خارج شهر حرکت کردند. در خارج شهر به دیوار خرابه‌ای برمی‌خورند. حضرت خضر (ع) به حضرت موسی (ع) گفت ( این دیوار خراب را باید بسازیم ). سخن خضر برای موسی ناخوشایند آمد. حضرت خضر فرمود ( این دیوار از آنِ دو بچّه یتیم است و گنجی در اینجا پنهان گشته، پدر آنها انسان خوبی بوده است، امید می‌رود بچه‌هایش از آن استفاده کنند.)
در روایات آمده است که آن گنج پول و طلا نبوده است، بلکه کلمات حکمت‌آمیزی بوده که پدر برای فرزندان خود به یادگار گذاشته بود. (مجمع البیان 6/488) همانگونه که سخنان گهربار امیرالمؤمنین (ع) ارزشمندتر از هر گنجی است که برای همه عصرها و نسل‌ها به یادگار مانده است.
eporsesh.com