در چه آیاتی از قرآن کریم گفته شده که، انسان از نعمت‌های دنیوی استفاده کند؟
در مورد استفاده از انواع نعمت‌ها و زینت‌های دنیوی، دین اسلام مانند تمام موارد، حدّ اعتدال را انتخاب کرده است، نه مانند بعضی که می‌پندارند استفاده از زینت‌ها و تجملات هر چند به صورت معتدل باشد، مخالف زهد و پارسایی است و نه مانند تجمل پرستانی که غرق در زینت و تجمل می‌شوند، و دست به هرگونه عمل نادرستی برای رسیدن به آن می‌زنند. اما باید دانست امکانات و نعمت‌های داده شده به انسان، وسیله آزمون و امتحان او از جانب خداوند است. پس اگر استفاده از نعمت‌های دنیایی، سبب غفلت از خدا و آخرت نشود و مانع رشد و کمال انسانی نباشد و در جهت تقرّب به خدای متعال باشد، اشکالی ندارد. در این صورت؛ همین نعمت دنیوی، نعمت‌های اخروی را برای او به دنبال خواهد داشت. و در امتحان الهی پیروز و سربلند شده است، ولی اگر همین نعمت‌ها برای او هدف قرار گیرد، جز شکست و پشیمانی چیزی به همراه نخواهد داشت. در این‌جا به ذکر چند نمونه از آیات مربوط به استفاده انسان از زینت‌ها و نعمت‌های خداوندی بسنده می‌شود: 1. (از روزی‌های الهی بخورید و بیاشامید! و در زمین فساد نکنید!).[1] یعنی بهره‌گیری از نعمت‌های الهی، نباید زمینه‌ساز فساد باشد. 2. (ای مردم! از آنچه در زمین است، حلال و پاکیزه بخورید! و از گام‌های شیطان، پیروی نکنید! چه این‌که او، دشمن آشکار شماست!).[2] این آیه شریفه، همه مردم را مورد خطاب قرار داده و آنان‌ را به امری فطری رهبری نموده است بدین معنا که آنچه در صحنه پهناور جهان در دسترس شما قرار گرفته پاک و حلال است مشروط بر این‌که جانب میانه‌روی را حفظ کنید و هرگز از طریقه عقل و فطرت تخطی ننمایید و در این مورد هرگز نباید از وسوسه‌های شیطان پیروی کرد؛ زیرا نیرنگ‌های شیطانی معمولاً از طریق تمایلات خودنمایی می‌کند و از این راه انسان را از پیروی عقل به دور می‌دارد.[3] 3. (بگو: چه کسی زینت‌های الهی را که برای بندگان خود آفریده، و روزی‌های پاکیزه را حرام کرده است؟! بگو: اینها در زندگی دنیا، برای کسانی است که ایمان آورده‌اند (اگر چه دیگران نیز با آنها مشارکت دارند ولی) در قیامت، خالص (برای مؤمنان) خواهد بود. این گونه آیات (خود) را برای کسانی که آگاهند، شرح می‌دهیم!).[4] 4. (مال و فرزند، زینت زندگی دنیاست و باقیات صالحات [ارزش‌های پایدار و شایسته‌] ثوابش نزد پروردگارت بهتر و امیدبخش‌تر است).[5] 5. (ما آنچه را روی زمین است زینت آن قرار دادیم، تا آنها را بیازماییم که کدامینشان بهتر عمل می‌کنند).[6] 6. (او کسی است که زمین را برای شما رام کرد، بر شانه‌های آن راه بروید و از روزی‌های خداوند بخورید و بازگشت و اجتماع همه به سوی اوست).[7] خلاصه؛ جهانی که پر از زرق و برق است که هر گوشه‌ای از آن دل می‌برد، دیدگان را به خود مشغول می‌دارد، و انگیزه‌های مختلف را در درون آدمی بیدار می‌کند، تا در کشاکش این انگیزه‌ها و درخشش این زرق و برق‌ها و چهره‌های دل‌انگیز و دلربا، انسان بر کرسی آزمایش قرار گیرد و میزان قدرت ایمان و نیروی اراده و معنویت و فضیلت خود را به نمایش بگذارد. این هشداری است به همه انسان‌ها و همه مسلمان‌ها که در این میدان آزمایش الهی فریب زرق و برق‌ها را نخورند. و به جای آن‌که به این مظاهر فریبنده دلبستگی پیدا کنند به حسن عمل بیندیشند.[8] پی نوشت: [1]. بقره، 60. [2]. بقره، 168. [3]. حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج 2، ص 80، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، 1404ق. [4]. اعراف، 32. [5]. کهف، 46. [6]. کهف، 7. [7]. ملک، 15. [8]. مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، ج 12، ص 349 – 350، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش. منبع: islamquest.net
عنوان سوال:

در چه آیاتی از قرآن کریم گفته شده که، انسان از نعمت‌های دنیوی استفاده کند؟


پاسخ:

در مورد استفاده از انواع نعمت‌ها و زینت‌های دنیوی، دین اسلام مانند تمام موارد، حدّ اعتدال را انتخاب کرده است، نه مانند بعضی که می‌پندارند استفاده از زینت‌ها و تجملات هر چند به صورت معتدل باشد، مخالف زهد و پارسایی است و نه مانند تجمل پرستانی که غرق در زینت و تجمل می‌شوند، و دست به هرگونه عمل نادرستی برای رسیدن به آن می‌زنند. اما باید دانست امکانات و نعمت‌های داده شده به انسان، وسیله آزمون و امتحان او از جانب خداوند است. پس اگر استفاده از نعمت‌های دنیایی، سبب غفلت از خدا و آخرت نشود و مانع رشد و کمال انسانی نباشد و در جهت تقرّب به خدای متعال باشد، اشکالی ندارد. در این صورت؛ همین نعمت دنیوی، نعمت‌های اخروی را برای او به دنبال خواهد داشت. و در امتحان الهی پیروز و سربلند شده است، ولی اگر همین نعمت‌ها برای او هدف قرار گیرد، جز شکست و پشیمانی چیزی به همراه نخواهد داشت.
در این‌جا به ذکر چند نمونه از آیات مربوط به استفاده انسان از زینت‌ها و نعمت‌های خداوندی بسنده می‌شود:
1. (از روزی‌های الهی بخورید و بیاشامید! و در زمین فساد نکنید!).[1] یعنی بهره‌گیری از نعمت‌های الهی، نباید زمینه‌ساز فساد باشد.
2. (ای مردم! از آنچه در زمین است، حلال و پاکیزه بخورید! و از گام‌های شیطان، پیروی نکنید! چه این‌که او، دشمن آشکار شماست!).[2] این آیه شریفه، همه مردم را مورد خطاب قرار داده و آنان‌ را به امری فطری رهبری نموده است بدین معنا که آنچه در صحنه پهناور جهان در دسترس شما قرار گرفته پاک و حلال است مشروط بر این‌که جانب میانه‌روی را حفظ کنید و هرگز از طریقه عقل و فطرت تخطی ننمایید و در این مورد هرگز نباید از وسوسه‌های شیطان پیروی کرد؛ زیرا نیرنگ‌های شیطانی معمولاً از طریق تمایلات خودنمایی می‌کند و از این راه انسان را از پیروی عقل به دور می‌دارد.[3]
3. (بگو: چه کسی زینت‌های الهی را که برای بندگان خود آفریده، و روزی‌های پاکیزه را حرام کرده است؟! بگو: اینها در زندگی دنیا، برای کسانی است که ایمان آورده‌اند (اگر چه دیگران نیز با آنها مشارکت دارند ولی) در قیامت، خالص (برای مؤمنان) خواهد بود. این گونه آیات (خود) را برای کسانی که آگاهند، شرح می‌دهیم!).[4]
4. (مال و فرزند، زینت زندگی دنیاست و باقیات صالحات [ارزش‌های پایدار و شایسته‌] ثوابش نزد پروردگارت بهتر و امیدبخش‌تر است).[5]
5. (ما آنچه را روی زمین است زینت آن قرار دادیم، تا آنها را بیازماییم که کدامینشان بهتر عمل می‌کنند).[6]
6. (او کسی است که زمین را برای شما رام کرد، بر شانه‌های آن راه بروید و از روزی‌های خداوند بخورید و بازگشت و اجتماع همه به سوی اوست).[7]
خلاصه؛ جهانی که پر از زرق و برق است که هر گوشه‌ای از آن دل می‌برد، دیدگان را به خود مشغول می‌دارد، و انگیزه‌های مختلف را در درون آدمی بیدار می‌کند، تا در کشاکش این انگیزه‌ها و درخشش این زرق و برق‌ها و چهره‌های دل‌انگیز و دلربا، انسان بر کرسی آزمایش قرار گیرد و میزان قدرت ایمان و نیروی اراده و معنویت و فضیلت خود را به نمایش بگذارد. این هشداری است به همه انسان‌ها و همه مسلمان‌ها که در این میدان آزمایش الهی فریب زرق و برق‌ها را نخورند. و به جای آن‌که به این مظاهر فریبنده دلبستگی پیدا کنند به حسن عمل بیندیشند.[8]
پی نوشت:
[1]. بقره، 60.
[2]. بقره، 168.
[3]. حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج 2، ص 80، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، 1404ق.
[4]. اعراف، 32.
[5]. کهف، 46.
[6]. کهف، 7.
[7]. ملک، 15.
[8]. مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، ج 12، ص 349 – 350، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش.
منبع:
islamquest.net





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین