زاهد ار زندی حافظ نکند فهم چه باک
دیو بگریزد از آن قوم که قرآن خوانند
(دیوان حافظ دکتر انجوی شیرازی)
مضمون مصراع دوم، ترجمه‌ی روایتی است از حضرت علی(ع) که می‌فرمایند: (البیت الذّی یقرء فیه القرآن و یذکرُالله عزّ و جلّ فیه تکثر برکته و تحضره الملائکه و تَهجُره الشیطان) با خانه‌ای که در آن تلاوت قران شود و از خداوند یاد شود، برکت آن خانه افزون گردد، ملائکه در آن خانه حاضر می‌شوند و در نتیجه شیطان از آن خانه رانده می‌گردد (روایتی نزدیک همین مضمون از امام صادق(ع) در بحارالانوار، ج 93، ص 161 نقل شده است.)
بعضی آثار و خاصیت‌های قرائت قرآن را در شعر استاد نصرالله مردانی ملاحظه نمائید:
جان مؤمن شادمان از خواندن قرآن بود
خواندن قرآن به معنی جان را جانان بود
عزّت از قرآن بود تا زنده باشی در جهان
چون بمیری مونست در قبر هم قرآن بود
شرع چون سبزی است، قرآن قطره‌ی
باران بدان قوه‌ی هر سبزه از قطره باران بود
هر که بر فرزند خود از بهر قرآن رنج برد
رفتنش روز جزا اندر بهشت آسان بود
سرچشمه حقایق و معارف اسلامی قرآن کریم است که کتاب آسمانی و سند نبوّت پیامبر اکرم(ص) و سخن خدای تعالی است. قرآن کریم در مدت 23 سال زمان دعوت پیغمبر اکرم(ص) تدریجاً نازل شده و نیازمندی‌های جامعه بشری را پاسخ گفته است.
قرآن کتابی است که در سخنان خود هدفی جز راهنمایی مردم به سوی سعادت ندارد. به عبارتی قرآن کریم (اعتقاد درست)، (خلق پسندیده) و (عمل شایسته) را که پایه‌های سعادت فرد و جامعه انسانی است با کلامی رسا تعلیم می‌کند.
(و نزلنا علیک الکتاب تبیاناً لکلِّ شی‌ءٍ و هُدیً و رحمه و بُشری للمُسلمین) (سوره‌ی نحل، آیه‌ی 89).
خلاصه‌ی ترجمه: کتابی را که هر چیز را روشن می‌کند به سوی تو (ای پیامبر) فرتسادیم، و آن را مایه‌ی هدایت و رحمت و بشارت برای مسلمانان قرار دادیم.
قرآن معارف اسلامی را که به اختصار بیان فرموده برای تفصیلات آن معارف مخصوصاً برای توضیحات مسائل فقهی مردم را به درِ خانه اهل بیت(ع) هدایت می‌کند. چنان که می‌فرماید: (و انزلنا الیک الذکر لتبین للنّاس ما نُزّلَ الیهم) قرآن را فرستادیم تا آن چه را که از جانب خدا برای مردم فرستاده شده است برای آنان روشن سازی (سوره نحل، آیه‌ی 44) این‌جا تفسیر قرآن مطرح می‌شود. تفسیر با کلماتی مانند تبیین، تفصیل، ایضاح و کشف، مترادف است.
در زمان زندگی پیامبر اکرم مسلمانان آیات قرآن را از زبان ایشان فرا می‌گرفتند و تا آن جا که ظرفیّت علمی و فکری آنان اجازه می‌داد، در فهم معانی و مقاصد آن می‌کوشیدند. اگر مشکلاتی در فهم آیات پیش می‌آمد به آن حضرت مراجعه می‌کردند و آن حضرت در کمال سهولت مشکل را حل و فصل می‌نمودند. پیامبر اکرم در تفسیر کتاب خدا و توضیح معارف دین، گفتار اهل بیت خود را مانند سخن خود دانسته و فرموده است که (قرآن و اهل بیت من تا دامنه‌ی قیامت از یکدیگر جدا نمی‌شوند و هر کس بخواهد از قرآن استفاده کند باید دست به دامن اهل بیت من بزند)(حدیث معروف ثقلین).
پس از مهمترین خاصیت‌های تفسیر قرآن کریم می‌توانیم به بهره‌گیری بیشتر از معارف و معانی آن اشاره کنیم. و نیز بیان شد که پیامبر(ص) مبیّن حقیقی قرآن، و ما شیعیان معتقدیم بعد از ایشان اهل بیت آن حضرت(ص) مفسّران واقعی قرآن و به عبارتی قرآن مجسّم و مجسّد و ناطق می‌باشند.
مطلب بعد این است: روایت شریفی درباره فضیلت سوره حمد وارد شده است که امام رضا(ع) از امیرمؤمنان و ایشان از پیامبر و پیامبر از ذات اقدس اله نقل می‌نمایند که خداوند می‌فرماید: من سوره حمد را میان خود و بنده‌ام تقسیم کردم، نیمی از آن برای من و نیمی از آن برای بنده‌ی من است و بنده من حق دارد هر چه را می‌خواهد از من بخواهد... (تفسیر المیزان، ج 1، ص 37)
یا از امیرمؤمنان(ع) روایت شده که فرمود: آن چه در همه قرآن هست در سوره فاتحه (یا حمد) هست، و هر آن چه که در سوره فاتحه هست در (بسم‌الله الرحمن الرحیم( هست و آن چه در (بسم‌الله الرحمن الرحیم( هست در باء (بسم‌الله) هست و آن چه که در (باء) هست در نقطه باء هست و من نقطه زیر باء (بسم‌الله) هستم. و در خبر دیگر آمده (باء) بهاء و روشنی خداوند، (سین) والایی اوست (اسرار الصلوه، میرزا جوادآقا ملکی تبریزی، ص 340)
قرآنی که به صورت اجمال بیان شده است، نیاز به مبین و مفسر دارد و اهل بیت عصمت و طهارت مفسّران حقیقی قرآن هستند. و نیز دریافتیم که تفسیر قرآن برای پی بردن به معارف و معانی قرآن است. ولی این بدان معنی نیست که حق مطلب کاملاً ادا شده و تفسیر قرآن به صورت تمام و کمال صورت گرفته است.
مطلب بعد درباره قرائت قرآن و نظم در امور است. در کلام امیرمؤمنان حضرت علی(ع) در توصیف قرآن می‌خوانیم (فی صفه القرآن: اَلا انِّ فیه علم مایأتی و الحدیث عن الماضی و دواء دائکم، و نظم ما بینکم) بدانید در قرآن علم گذشته‌ها و آیندگان آمده است. قرآن دواء بیماری‌های شما و سبب نظم و ساماندهی میان شماست (نهج‌البلاغه، خ 158).
درباره امام رضا(ع) نقل شده است که حضرت هر سه روز یک ختم قرآن انجام می‌دادند و می‌فرمودند: اگر بخواهم کمتر از سه روز هم می‌توانم یک قرآن ختم کنم. ولی هنگام خواندن به آیات توجه می‌دهم و تفکر و تدبر می‌کنم... (اعلام الوری، ص 438).
امام صادق(ع) فرمود: قرآن عهدنامه‌ای بر خلق خداست، شایسته است که انسان به عهدنامه‌ی خدا نگاه کند و شبانه روز - لااقل - پنجاه آیه بخواند (چون نگاه به کلمات قرآن عبادت است (کافی، ج 2، ص 609)
یا عظمت ماه رمضان به این است که در این ماه قرآن نازل شده است. پیامبر اکرم (ص) فرمود، تلاوت یک آیه از قرآن در این ماه برابری می‌کند با تلاوت همه‌ی قرآن در سایر ماه‌ها (بحار، ج 93، ص 341، ح 5)
تلاوت قرآن با شرایطی که ائمه معصومین(ع) بیان می‌کنند موجب نظم و برنامه‌ریزی در همه شئون زندگی می‌شود. نماز که از بارزترین نمودهای قرآن مجید است در پنج نوبت خوانده می‌شود. این طرز انجام دادن یک تکلیف الهی به طور حتم موجب نظم و برنامه‌ریزی در امور می‌شود.
eporsesh.com
