ثابت
ثابِت، اصطلاحی است در کلام معتزله که بحث‌های مختلفی را در فلسفه و کلام به همراه داشته، و در شکل‌گیری نظریات عرفانی مؤثر بوده است.
شبهه: مطالب علمی ثابت می‌کند که قرآن از طرف خدا نازل شده است؛ امّا معجزه‌ی قرآن را ثابت نمی‌کند.
پاسخ دکتر محمد علی رضایی: قرآن کریم با تورات و انجیل فرق دارد؛ تورات، انجیل و قرآن از طرف خدا نازل شده‌اند؛ لکن قرآن معجزه است، ولی تورات وانجیل معجزه نیستند؛ به عبارت دیگر، قرآن دو چیز را اثبات می‌کند: 1. قرآن کلامی الهی است؛ 2. قرآن معجزه‌ی پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) است؛ یعنی اگر کسانی می‌توانستند مثل تورات و انجیل، بیان و آیه‌ای بیاورند. لکن همانند قرآن نمی‌توانند بیاورند. پس قرآن رازگویی‌هایِ علمی دارد که کسی نمی‌تواند در طول زمان مثل آن را بیاورد. منبع: آشنایی با تفسیر علمی قرآن، گفتگو با دکتر ناصر رفیعی و دکتر محمد علی رضایی، مرکز مطالعات و پژوهش‌‌های فرهنگی‌‌حوزه علمیه (1381 ).
پاسخ دکتر محمد علی رضایی: قرآن کریم با تورات و انجیل فرق دارد؛ تورات، انجیل و قرآن از طرف خدا نازل شده‌اند؛ لکن قرآن معجزه است، ولی تورات وانجیل معجزه نیستند؛ به عبارت دیگر، قرآن دو چیز را اثبات می‌کند: 1. قرآن کلامی الهی است؛ 2. قرآن معجزه‌ی پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) است؛ یعنی اگر کسانی می‌توانستند مثل تورات و انجیل، بیان و آیه‌ای بیاورند. لکن همانند قرآن نمی‌توانند بیاورند. پس قرآن رازگویی‌هایِ علمی دارد که کسی نمی‌تواند در طول زمان مثل آن را بیاورد. منبع: آشنایی با تفسیر علمی قرآن، گفتگو با دکتر ناصر رفیعی و دکتر محمد علی رضایی، مرکز مطالعات و پژوهش‌‌های فرهنگی‌‌حوزه علمیه (1381 ).
عنوان سوال:
شبهه: مطالب علمی ثابت می‌کند که قرآن از طرف خدا نازل شده است؛ امّا معجزه‌ی قرآن را ثابت نمی‌کند.
پاسخ:
پاسخ دکتر محمد علی رضایی:
قرآن کریم با تورات و انجیل فرق دارد؛ تورات، انجیل و قرآن از طرف خدا نازل شده‌اند؛ لکن قرآن معجزه است، ولی تورات وانجیل معجزه نیستند؛ به عبارت دیگر، قرآن دو چیز را اثبات می‌کند: 1. قرآن کلامی الهی است؛ 2. قرآن معجزه‌ی پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) است؛ یعنی اگر کسانی می‌توانستند مثل تورات و انجیل، بیان و آیه‌ای بیاورند. لکن همانند قرآن نمی‌توانند بیاورند. پس قرآن رازگویی‌هایِ علمی دارد که کسی نمی‌تواند در طول زمان مثل آن را بیاورد.
منبع: آشنایی با تفسیر علمی قرآن، گفتگو با دکتر ناصر رفیعی و دکتر محمد علی رضایی، مرکز مطالعات و پژوهش‌‌های فرهنگی‌‌حوزه علمیه (1381 ).
- [سایر] شبهه: به نظر می رسد که هیچ دلیلی وجود ندارد که قرآن موجود همان قرآن نازل شده بر پیامبراست.
- [سایر] شبهه: ما در دین خود اعتقاد داریم که فرشتگان و جنها وجود دارند، امّا علم چنین چیزی را ثابت نمی‌کند.
- [سایر] چرا خداوند متعال قرآن را نازل کرد؟
- [سایر] چطور می توان حقانیت و صحت تمام مطالب قرآن را ثابت کرد؟
- [سایر] آیا قرآن ازطرف خدا نازل شده یا نوشته انسان است؟
- [سایر] آیا قرآن واقعا از جانب خدا نازل شده است؟
- [سایر] شبههای که در روزه وجود دارد این است که گرسنگی باعث مرگ سلولهای مغزی می‌شود و این موضوع از نظر علمی ثابت شده است. یکی از مضرات مصرف مشروب نیز همین است. پاسخ علمی به این شبهه چیست؟
- [سایر] آیا مطالب علمی موجود در قرآن کریم، بازتابی از عقاید زمان جاهلیت است و آیا ستارگان و افلاک در قرآن، ناظر به هیأت بطلمیوسی می باشد؟
- [سایر] چرا ثابت بودن خورشید بر خلاف قوانین علمی در قران نقض شده است؟
- [سایر] شبهه: سوگندهای خداوند در قرآن حکیمانه نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر در عقد شرکت شرط کنند کسی که کار می‌کند یا بیشتر از شریک دیگر کار می‌کند بیشتر منفعت ببرد، باید آنچه را شرط کردهاند به او بدهند ولی اگر شرط کنند کسی که کار نمی‌کند، یا بیشتر کار نمی‌کند بیشتر منفعت ببرد، شرط باطل است اگرچه اظهر این است که شرکت آنان صحیح است و به نسبت مال منفعت بین آنها تقسیم می‌شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کر بودن آب به دو راه ثابت می‌شود: اوّل: آن که خود انسان یا نوع مردم یقین یا اطمینان کنند و چنانچه در موردی، نوع مردم اطمینان ندارند و انسان برخلاف متعارف، اطمینان داشته باشد کفایت نمی‌کند. دوّم: آن که دو مرد عادل به آن خبر دهند و بنا بر احتیاط واجب قول یک نفر عادل کفایت نمی‌کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که زیاد مسافرت نمی‌کند، اگر اتفاقاً در شهری یا دهی جنسی دارد که برای حمل آن مسافرتهای پی در پی می‌کند، باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله سیستانی] اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید ، یا کس دیگری شوهر دهد ، نذر آنان نسبت به دختر اعتبار ندارد و تکلیفی بر او ثابت نمی‌کند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان با غسلهایی که مشروعیت آنها با دلیل معتبر ثابت شده همچون غسلهای واجب و غسلهایی که در مسأله 651 گفته شد میتواند کاری مانند نماز را که وضو لازم دارد انجام دهد و اما غسلهایی که استحباب آنها ثابت نیست و رجاءً به جا آورده می‌شود و نیز غسل دادن دیگری همچون غسل دادن میت کفایت از وضو نمی‌کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] سرفه کردن و آروغ زدن و آه کشیدن در صورتی که صدق تکلّم نکند در نماز اشکال ندارد ولی گفتن آخ وآه ومانند اینها که دو حرف است، اگر عمدی باشد، نماز را باطل می‌کند مگر آن که گفتن آه شکایت نزد خدا باشد، نمازش را باطل نمی‌کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در عقد شرط کنند کسی که کار می‌کند، یا بیشتر از شریک دیگر کار می‌کند بیشتر منفعت ببرد، باید آنچه را شرط کردهاند به او بدهند و همچنین است اگر شرط کنند کسی که کار نمی‌کند، یا کمتر کار می‌کند بیشتر منفعت ببرد، شرکت آنان اشکالی ندارد و تا زمانی که عقد شرکت باقی است باید بشرط عمل کنند.
- [آیت الله سبحانی] اول ماه با محاسبات نجومی ثابت نمی شود. ولی اگر انسان از گفته آنان یقین پیدا کند، باید به آن عمل نماید و اگر با محاسبات علمی امکان رؤیت هلال را نفی کنند ثبوت هلال با شهادت دو نفر عادل مشکل می باشد. و احادیث مربوط به عدم حجیت قول منجم و... مربوط به محاسبات ظنی آن روز بوده و ارتباطی به محاسبات علمی امروز ندارد.
- [آیت الله سیستانی] آفتاب حصیر نجس را پاک می‌کند ، ولی اگر با نخ بافته شده باشد نخها را پاک نمی‌کند ، و همچنین پاک شدن درخت ، گیاه ، و در و پنجره بواسطه آفتاب محلّ اشکال است .
- [آیت الله سیستانی] اگر خون استحاضه در اول ظهورش در باطن باشد و بیرون نیاید ، وضو یا غسل را که زن داشته باطل نمی‌کند ، و اگر بیرون بیاید هر چند کم باشد وضو و غسل را باطل می‌کند .