یکی از جنبههای اعجاز قرآن، اعجاز ادبی و گفتاری آن است که برجستهترین ادیبان عرب را سخت شگفت زده کرده است. سرسختترین دشمنان پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) با شنیدن چند آیة آن به فرابشری بودن قرآن اعتراف میکردند. نقل شده ابنأبیالعوجأ و أبوشاکر دیصانی و عبدالملک بصری و ابنمقفع که همگی از ملحدان بودند، تصمیم به آوردن آیاتی مانند آیات قرآن گرفتند، تا به این وسیله با قرآن معارضه کنند و یک سال فرصت برای این کار قرار دادند. سال آینده در همان روز، کنار خانة کعبه اجتماع کردند، ابنأبیالعوجأ لب به سخن گشود و گفت: از آن روز که من از شما جدا شدم، در این آیه فکر میکردم: "فلمّا استیئسوُا منه خلصوا نجیّاً..." (یوسف، 80)، دیدم آن قدر فصیح و پر معنی است که نمیتوانم چیزی به آن بیافزایم. و پیوسته این آیه فکر مرا از غیر آن به خود مشغول داشت. عبدالملک گفت: من نیز از آن وقت که جدا شدم، در این آیه میاندیشم: "یأیّها الناس ضرب مثل فاستمعوا له ان الذین تدعون من دون الله لن یخلقوا ذباباً..." (حج، 73)، من خود را عاجز دیدم که همانند آن را بیاورم. ابوشاکر گفت: از آن زمان که از شما جدا شدم در این آیه میاندیشیدم: "لو کان فیهما ءالهة إلاّ الله لفسدنا" (انبیأ، 22) و خود را قادر ندیدم که همانند آن را بیاورم. ابنمقفع افزود: ای قوم این قرآن از جنس کلام بشر نیست، چرا که از آن لحظه که از شما جدا شدم، در این آیه میاندیشیدم: "و قیل یَأرض ابلعی مأک و یَسمأ أقلعی و غیض المأ و قضی الأمر..." (هود، 44)، من خود را از آوردن همانند آن عاجز دیدم. هشامبنحکم میگوید: در این موقع امام صادقاز کنار آنها گذشت و این آیه را تلاوت فرمود: "قل لئن اجتمعت الإنس و الجن علی أن یأتوا بمثل هذا القرءان لایأتون بمثله و لو کان بعضهم لبعض ظهیراً" بگو: اگر انس و جن متفق شوند که مانند این قرآن بیاورند، هرگز نتوانند؛ هر چند همه پشتیبان یکدیگر باشند.( پیام قرآن، جمعی از نویسندگان، ج 8، ص 90، انتشارات نسل جوان. ) پرسشگر محترم، برای ورود به عرصة ادبیات قرآنی و پی بردن به اعجازهای ادبی آن، آشنایی با ادبیات عرب و طی کردن مقدمات آن لازم است. شما میتوانید با آموختن علوم صرف، نحو، بلاغت، فصاحت، معانی، بیان و... به تحقیق و پژوهش دربارة نکات ادبی قرآن کریم بپردازید و قدم به قدم پیشرفت کنید. در اینباره مطالعه کتابهای زیر توصیه میشود: 1. صرف ساده و کتابهایی که دربارة قواعد صرفی زبان عربی نوشته شده است؛ 2. عربی آسان، در سه مجلد؛ 3. ترجمه و شرح کتاب سیوطی، جلال الدین سیوطی؛ 4. الکشاف، زمخشری؛ 5. تفسیر مجمع البیان، مرحوم طبرسی؛ و... بعد از آن که با قواعد و چهارچوب بحث ادبیات عرب آشنا شدید، میتوانید با مطالعات عمیقتری به پژوهش خود بسط بیشتری دهید. eporsesh.com
لطفاً در مورد نکات ادبی و سبک گفتاری قرآن توضیح دهید.
یکی از جنبههای اعجاز قرآن، اعجاز ادبی و گفتاری آن است که برجستهترین ادیبان عرب را سخت شگفت زده کرده است. سرسختترین دشمنان پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) با شنیدن چند آیة آن به فرابشری بودن قرآن اعتراف میکردند. نقل شده ابنأبیالعوجأ و أبوشاکر دیصانی و عبدالملک بصری و ابنمقفع که همگی از ملحدان بودند، تصمیم به آوردن آیاتی مانند آیات قرآن گرفتند، تا به این وسیله با قرآن معارضه کنند و یک سال فرصت برای این کار قرار دادند. سال آینده در همان روز، کنار خانة کعبه اجتماع کردند، ابنأبیالعوجأ لب به سخن گشود و گفت: از آن روز که من از شما جدا شدم، در این آیه فکر میکردم: "فلمّا استیئسوُا منه خلصوا نجیّاً..." (یوسف، 80)، دیدم آن قدر فصیح و پر معنی است که نمیتوانم چیزی به آن بیافزایم. و پیوسته این آیه فکر مرا از غیر آن به خود مشغول داشت. عبدالملک گفت: من نیز از آن وقت که جدا شدم، در این آیه میاندیشم: "یأیّها الناس ضرب مثل فاستمعوا له ان الذین تدعون من دون الله لن یخلقوا ذباباً..." (حج، 73)، من خود را عاجز دیدم که همانند آن را بیاورم. ابوشاکر گفت: از آن زمان که از شما جدا شدم در این آیه میاندیشیدم: "لو کان فیهما ءالهة إلاّ الله لفسدنا" (انبیأ، 22) و خود را قادر ندیدم که همانند آن را بیاورم. ابنمقفع افزود: ای قوم این قرآن از جنس کلام بشر نیست، چرا که از آن لحظه که از شما جدا شدم، در این آیه میاندیشیدم: "و قیل یَأرض ابلعی مأک و یَسمأ أقلعی و غیض المأ و قضی الأمر..." (هود، 44)، من خود را از آوردن همانند آن عاجز دیدم. هشامبنحکم میگوید: در این موقع امام صادقاز کنار آنها گذشت و این آیه را تلاوت فرمود: "قل لئن اجتمعت الإنس و الجن علی أن یأتوا بمثل هذا القرءان لایأتون بمثله و لو کان بعضهم لبعض ظهیراً" بگو: اگر انس و جن متفق شوند که مانند این قرآن بیاورند، هرگز نتوانند؛ هر چند همه پشتیبان یکدیگر باشند.( پیام قرآن، جمعی از نویسندگان، ج 8، ص 90، انتشارات نسل جوان. )
پرسشگر محترم، برای ورود به عرصة ادبیات قرآنی و پی بردن به اعجازهای ادبی آن، آشنایی با ادبیات عرب و طی کردن مقدمات آن لازم است. شما میتوانید با آموختن علوم صرف، نحو، بلاغت، فصاحت، معانی، بیان و... به تحقیق و پژوهش دربارة نکات ادبی قرآن کریم بپردازید و قدم به قدم پیشرفت کنید.
در اینباره مطالعه کتابهای زیر توصیه میشود:
1. صرف ساده و کتابهایی که دربارة قواعد صرفی زبان عربی نوشته شده است؛
2. عربی آسان، در سه مجلد؛
3. ترجمه و شرح کتاب سیوطی، جلال الدین سیوطی؛
4. الکشاف، زمخشری؛
5. تفسیر مجمع البیان، مرحوم طبرسی؛
و...
بعد از آن که با قواعد و چهارچوب بحث ادبیات عرب آشنا شدید، میتوانید با مطالعات عمیقتری به پژوهش خود بسط بیشتری دهید.
eporsesh.com
- [سایر] سبک گفتاری امام خمینی (ره)چگونه بوده است؟
- [سایر] فرق ما و لای نافیه که برسر فعل مضارع میآید را با نکات ادبیاتی و ادبی و بلاغی بیان کنید.
- [سایر] در تفسیر آیات الاحکام چه نکات و قواعدی باید مورد توجه قرار گیرد؟
- [آیت الله بهجت] خواندن قرآن، نوحه و عزاداری به صورت سبک های موسیقی (در دستگاه های موسیقی) جایز است؟
- [سایر] اگر فردی از لحاظ ادبی بسیار قوی باشد آیانمی تواند مثل آیات قرآن شبیه سازی نماید و اصولا اعجاز در قرآن به کدام جنبه آیات نگاه دارد ؟
- [سایر] بودا چگونه فلسفه و گفتاری دارد؟
- [سایر] در تفسیر آیات الاحکام چه نکات و قواعدی باید مورد توجه قرار گیرد؟ با تشکر فراوان و تقدیم احترام
- [سایر] آیا از صحابه گفتاری در مورد شفاعت نقل شده است؟
- [سایر] آیا برای درمان بی ادبی و پر گویی که ناشی از کم عقلی و سبک مغزی است، راهی وجود دارد یا این که بهتر بگویم آیا راهی برای درمان کم عقلی و بی عقلی هست؟ اگر راهی وجود دارد یا منبع و کتابی در این مورد هست لطفاً برای من بفرستید.
- [سایر] برای ارائه نکات مفهومی و تفسیری قرآن به سنین ابتدایی و راهنمایی و متوسطه باید از چه روشهائی و چه جزواتی استفاده شود؟
- [آیت الله اردبیلی] برگزاری مسابقاتی که در بالا بردن شئون دینی، علمی، ادبی، هنری یا فنّی جامعه مؤثّرند، مانند مسابقات حفظ قرآن و احکام، علوم ریاضی و مقاله نویسی، بدون شرط بندی دو طرف جایز و پسندیده است و اگر فرد سوم یا مؤسّسه و یا دولت برگزار کننده، به برندگان، جوایز نقدی یا غیر نقدی اعطا کند، اشکال ندارد و برنده مالک میشود.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی گناه صغیرهای نظیر نگاه شهوتآلود به نامحرم را سبک بشمارد و یا واجبی از واجبات را نظیر کمک به کسی که میبیند در مضیقه است و میتواند به او کمک کند، سبک بشمارد و به او کمک نکند و با بیاعتنایی از او بگذرد، همان گناه کوچک، کبیره میشود، و آن ترک واجب نظیر ترک خمس و زکات از گناهان کبیره میشود، و اگر- العیاذ بالله- آن استخفاف اعتقادی باشد نه عملی، اگر ملتزم به لوازم آن باشد، کفر است.
- [آیت الله مظاهری] دادن قرآن به کافر مانعی ندارد مگر آنکه بیاحترامی به قرآن یا اسلام باشد.
- [آیت الله بروجردی] دادن قرآن به کافر حرام و گرفتن قرآن از او واجب است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] باید از دادن قرآن به کافر خودداری کنند، و اگر قرآن در دست اوست در صورت امکان از او بگیرند ولی چنانچه مقصود از دادن قرآن و یا داشتن قرآن تحقیق و مطالعه در دین باشد و نیز انسان بداند که کافری که محکوم به نجاست است با دست تر قرآن را لمس نمی کند اشکالی ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر جلد قرآن نجس شود در صورتی که بیاحترامی به قرآن باشد، باید آن را آب بکشند.
- [آیت الله مظاهری] اگر جلد قرآن نجس شود در صورتی که بیاحترامی به قرآن باشد باید آن را آب بکشند.
- [آیت الله سبحانی] اگر جلد قرآن نجس شود در صورتی که بی احترامی به قرآن باشد، باید آن را آب بکشند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر جلد قران نجس شود در صورتی که بی احترامی به قران باشد باید ان را اب بکشند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر جلد قرآن نجس شود؛ در صورتی که بی احترامی به قرآن باشد؛ باید آن را آب بکشند.