لطفاً در مورد نکات ادبی و سبک گفتاری قرآن توضیح دهید.
یکی از جنبه‌های اعجاز قرآن‌، اعجاز ادبی و گفتاری آن است که برجسته‌ترین ادیبان عرب را سخت شگفت زده کرده است‌. سرسخت‌ترین دشمنان پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) با شنیدن چند آیة آن به فرابشری بودن قرآن اعتراف می‌کردند. نقل شده ابن‌أبی‌العوجأ و أبوشاکر دیصانی و عبدالملک بصری و ابن‌مقفع که همگی از ملحدان بودند، تصمیم به آوردن آیاتی مانند آیات قرآن گرفتند، تا به این وسیله با قرآن معارضه کنند و یک سال فرصت برای این کار قرار دادند. سال آینده در همان روز، کنار خانة کعبه اجتماع کردند، ابن‌أبی‌العوجأ لب به سخن گشود و گفت‌: از آن روز که من از شما جدا شدم‌، در این آیه فکر می‌کردم‌: "فلمّا استیئسوُا منه خلصوا نجیّاً..." (یوسف‌، 80)، دیدم آن قدر فصیح و پر معنی است که نمی‌توانم چیزی به آن بیافزایم‌. و پیوسته این آیه فکر مرا از غیر آن به خود مشغول داشت‌. عبدالملک گفت‌: من نیز از آن وقت که جدا شدم‌، در این آیه می‌اندیشم‌: "یأیّها الناس ضرب مثل فاستمعوا له ان الذین تدعون من دون الله لن یخلقوا ذباباً..." (حج‌، 73)، من خود را عاجز دیدم که همانند آن را بیاورم‌. ابوشاکر گفت‌: از آن زمان که از شما جدا شدم در این آیه می‌اندیشیدم‌: "لو کان فیهما ءالهة إلاّ الله لفسدنا" (انبیأ، 22) و خود را قادر ندیدم که همانند آن را بیاورم‌. ابن‌مقفع افزود: ای قوم این قرآن از جنس کلام بشر نیست‌، چرا که از آن لحظه که از شما جدا شدم‌، در این آیه می‌اندیشیدم‌: "و قیل یَأرض ابلعی مأک و یَسمأ أقلعی و غیض المأ و قضی الأمر..." (هود، 44)، من خود را از آوردن همانند آن عاجز دیدم‌. هشام‌بن‌حکم می‌گوید: در این موقع امام صادق‌از کنار آنها گذشت و این آیه را تلاوت فرمود: "قل لئن اجتمعت الإنس و الجن علی أن یأتوا بمثل هذا القرءان لایأتون بمثله و لو کان بعضهم لبعض ظهیراً" بگو: اگر انس و جن متفق شوند که مانند این قرآن بیاورند، هرگز نتوانند؛ هر چند همه پشتیبان یکدیگر باشند.( پیام قرآن‌، جمعی از نویسندگان‌، ج 8، ص 90، انتشارات نسل جوان‌. ) پرسشگر محترم‌، برای ورود به عرصة ادبیات قرآنی و پی بردن به اعجازهای ادبی آن‌، آشنایی با ادبیات عرب و طی کردن مقدمات آن لازم است‌. شما می‌توانید با آموختن علوم صرف‌، نحو، بلاغت‌، فصاحت‌، معانی‌، بیان و... به تحقیق و پژوهش دربارة نکات ادبی قرآن کریم بپردازید و قدم به قدم پیشرفت کنید. در این‌باره مطالعه کتاب‌های زیر توصیه می‌شود: 1. صرف ساده و کتاب‌هایی که دربارة قواعد صرفی زبان عربی نوشته شده است‌؛ 2. عربی آسان‌، در سه مجلد؛ 3. ترجمه و شرح کتاب سیوطی‌، جلال الدین سیوطی‌؛ 4. الکشاف‌، زمخشری‌؛ 5. تفسیر مجمع البیان‌، مرحوم طبرسی‌؛ و... بعد از آن که با قواعد و چهارچوب بحث ادبیات عرب آشنا شدید، می‌توانید با مطالعات عمیق‌تری به پژوهش خود بسط بیشتری دهید. eporsesh.com
عنوان سوال:

لطفاً در مورد نکات ادبی و سبک گفتاری قرآن توضیح دهید.


پاسخ:

یکی از جنبه‌های اعجاز قرآن‌، اعجاز ادبی و گفتاری آن است که برجسته‌ترین ادیبان عرب را سخت شگفت زده کرده است‌. سرسخت‌ترین دشمنان پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) با شنیدن چند آیة آن به فرابشری بودن قرآن اعتراف می‌کردند. نقل شده ابن‌أبی‌العوجأ و أبوشاکر دیصانی و عبدالملک بصری و ابن‌مقفع که همگی از ملحدان بودند، تصمیم به آوردن آیاتی مانند آیات قرآن گرفتند، تا به این وسیله با قرآن معارضه کنند و یک سال فرصت برای این کار قرار دادند. سال آینده در همان روز، کنار خانة کعبه اجتماع کردند، ابن‌أبی‌العوجأ لب به سخن گشود و گفت‌: از آن روز که من از شما جدا شدم‌، در این آیه فکر می‌کردم‌: "فلمّا استیئسوُا منه خلصوا نجیّاً..." (یوسف‌، 80)، دیدم آن قدر فصیح و پر معنی است که نمی‌توانم چیزی به آن بیافزایم‌. و پیوسته این آیه فکر مرا از غیر آن به خود مشغول داشت‌. عبدالملک گفت‌: من نیز از آن وقت که جدا شدم‌، در این آیه می‌اندیشم‌: "یأیّها الناس ضرب مثل فاستمعوا له ان الذین تدعون من دون الله لن یخلقوا ذباباً..." (حج‌، 73)، من خود را عاجز دیدم که همانند آن را بیاورم‌. ابوشاکر گفت‌: از آن زمان که از شما جدا شدم در این آیه می‌اندیشیدم‌: "لو کان فیهما ءالهة إلاّ الله لفسدنا" (انبیأ، 22) و خود را قادر ندیدم که همانند آن را بیاورم‌. ابن‌مقفع افزود: ای قوم این قرآن از جنس کلام بشر نیست‌، چرا که از آن لحظه که از شما جدا شدم‌، در این آیه می‌اندیشیدم‌: "و قیل یَأرض ابلعی مأک و یَسمأ أقلعی و غیض المأ و قضی الأمر..." (هود، 44)، من خود را از آوردن همانند آن عاجز دیدم‌. هشام‌بن‌حکم می‌گوید: در این موقع امام صادق‌از کنار آنها گذشت و این آیه را تلاوت فرمود: "قل لئن اجتمعت الإنس و الجن علی أن یأتوا بمثل هذا القرءان لایأتون بمثله و لو کان بعضهم لبعض ظهیراً" بگو: اگر انس و جن متفق شوند که مانند این قرآن بیاورند، هرگز نتوانند؛ هر چند همه پشتیبان یکدیگر باشند.( پیام قرآن‌، جمعی از نویسندگان‌، ج 8، ص 90، انتشارات نسل جوان‌. )
پرسشگر محترم‌، برای ورود به عرصة ادبیات قرآنی و پی بردن به اعجازهای ادبی آن‌، آشنایی با ادبیات عرب و طی کردن مقدمات آن لازم است‌. شما می‌توانید با آموختن علوم صرف‌، نحو، بلاغت‌، فصاحت‌، معانی‌، بیان و... به تحقیق و پژوهش دربارة نکات ادبی قرآن کریم بپردازید و قدم به قدم پیشرفت کنید.
در این‌باره مطالعه کتاب‌های زیر توصیه می‌شود:
1. صرف ساده و کتاب‌هایی که دربارة قواعد صرفی زبان عربی نوشته شده است‌؛
2. عربی آسان‌، در سه مجلد؛
3. ترجمه و شرح کتاب سیوطی‌، جلال الدین سیوطی‌؛
4. الکشاف‌، زمخشری‌؛
5. تفسیر مجمع البیان‌، مرحوم طبرسی‌؛
و...
بعد از آن که با قواعد و چهارچوب بحث ادبیات عرب آشنا شدید، می‌توانید با مطالعات عمیق‌تری به پژوهش خود بسط بیشتری دهید.
eporsesh.com





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین