در نخستین آیه خبر از شکست رومیان می دهد، می گوید (رومیان مغلوب شدند) (غُلِبَتِ الرُّومُ)
سپس از محل این حادثه سخن به میان می آورد، می گوید (این شکست در سرزمین نزدیکی واقع است) (فی اَدْنَی الْاَرْضیِ) و منظور از آن همان اراضی شام است (منطقه ای میان بُصْری و اَذْرُعات) که قلمرو روم شرقی بود، و منطقه نزدیکی نسبت به ساکنان جزیره عربستان محسوب می شد.
این جنگ به گفته مورخان امروز، در دوران (خسرو پرویز) واقع شد و یک دوران جنگ طولانی میان ایرانیان و رومیان بود که در حدود سنه 617 میلادی دو سردار معروف ایرانی به نام (شهر بُراز) و (شاهین)، به قلمرو روم شرقی حمله کردند و به آنها شکست سختی دادند و منطقه شامات و مصر و آسیای صغیر را مورد تاخت و تاز قرار دادند، امپراطوری روم شرقی را که گرفتار شکست سختی شده بود تا آستانه انقراض پیش بردند و به این ترتیب ایرانیان تمام متصرفات آسیایی او را به ضمیمه مصر تسخیر کردند، و این واقعه در حدود سال هفتم بعثت پیامبر (ص) در مکه اتفاق افتاد.
مشرکان مکه و دشمنان اسلام، از این ماجرا خوشحال شدند. مشرکان مکه این حادثه را به فال نیک گرفتند و دلیل بر حقانیت آیین شرک شمردند و گفتند ایرانیان مجوسیند و مشرک (دوگانه پرست) اما رومیان مسیحی اند و اهل کتاب، همان گونه که ایرانیان بر رومیان غلبه کردند، پیروزی نهایی نیز از آن ما مشرکان است. طومار زندگی محمد (ص) به زودی پیچیده خواهد شد و آیین ما پیروز می شود.
گرچه این گونه نتیجه گیریها و فال زدنها هیچ پایه منطقی نداشت، ولی در جو آن محیط، برای تبلیغ در میان مردم نادان بی اثر نبود، لذا امر بر مسلمانان گران آمد.
قرآن در تعقیب آیه فوق می افزاید ولی بدانید این غلبه، زمان زیادی به طول نمی انجامد (و آنها بعد از مغلوب شدن به زودی غلبه خواهند کرد) (وَهُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ
سپس انگشت روی جزئیات گذاشته می افزاید چند سالی بیشتر به طول نخواهد انجامید، همه کارها از آن خدا است، چه قبل و چه بعد (چه قبل از این شکست و چه بعد از آن پیروزی) و در آن روز مؤمنان خوشحال خواهند شد (فی بِضْعِ سِنینَ لِلّهِ الْاَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَمُنْ بَعْدُ وَیَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُون
اما این خوشحالی تنها بر اساس فال نیک، نسبت به غلبه اسلام بر شرک نیست بلکه شادی آنها (به سبب یاری پروردگار (و پیروزی بر گروهی از دشمنان در محیط خود) خداوند هر کس را بخواهد پیروز می کند و او قدرتمند و مهربان است (بِنَصْرِ اللهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ وَهُوَ الْعَزیزُ الرَّحیمْ)
سپس برای تأکید بیشتر و برطرف ساختن هر گوه شک و تردید می فرماید این وعده الهی است و خداوند هرگز از وعده اش تخلف نمی کند هر چند بیشتر مردم نمی دانند (وَعَدَ اللهِ لا یَخْلِفُ وَعْدَهُ وَلکنَّ أَکثَرَ النّاس لا یعْلَمُونَ)
این پیشگویی عجیب که با ذکر جزئیات همراه است، آن هم یک پیشگویی در یک مسأله مهم نظامی و سیاسی چگونه ممکن است بدون آگاهی از اسرار غیب انجام گیرد.
از یک سو خبر از اصل پیروزی می دهد، آن هم درباره رومیان شکست خورده ای که تا سر حد انقراض پیش رفته اند و بخش مهمی از کشور خویش را از دست داده اند و امیدی نیست که به این آسانی قد علم کنند، از سوی دیگر تصریح می کند این امر در چند سال به وقوع خواهد پیوست.
و اضافه می‌کند مقارن پیروزی دیگری برای مسلمانان بر کفار است.
و از همه اینها گذشته تأکید مؤکد دارد که این وعده الهی قطعی است و خدا از وعده خود تخلف نمی کند.
eporsesh.com
