تفسیر آیه 11 سورة رعد را بنویسید.
(ان الله لایغیرمابقوم حتی یغیروامابانفسهم واذاارادالله بقوم سوئ فلامردله ومالهم من دونه من وال) ترجمه:خداوندحال هیچ قومی را دگرگون نخواهدکرد تازمانی که خود آن قوم حالشان راتغییردهند وهرگاه خدااراده کندکه قومی را عقاب کند هیچ راه دفاعی نداشته وهیچ کس راجز خدایاریگرنیست. پاسخ: برای این آیه دو نوع تفسیر شده است‌; یک تفسیر خاص و یک تفسیر عام‌. در تفسیر خاص‌، نعمت‌های پروردگار از لطف او سرچشمه می‌گیرد و نه از حرکت مردم و در تفسیر عام‌، نزول نعمت و یا نغمت بسته به حرکت و تلاش مردم است و این تفسیر به ظاهر نادرست می‌نماید. البته تفسیر خاص‌، همة نعمت‌های الهی را شامل نمی‌شود و اجمالاً نعمت‌ها را از سوی خدا و بدون دخالت رفتار مردم می‌داند و این تخصیص از آیات و روایات استفاده می‌شود و نکته مهم این که محل تفسیر عام بر تفکر اومانیستی و مادی بدین جهت است که حرکت مردم در نعمت‌ها دخالت دارد، ولی باید توجه داشت که این دخالت به ارادة الهی است‌; بنابراین‌، براساس تفسیر عام نیز به سوی تفکرهای غیر دینی سوق نمی‌یابد. علاّمة طباطبائی‌; در تفسیر این آیه می‌نویسد: "و این جمله‌، یعنی جملة "إِن‌َّ اللَّه‌َ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْم‌..."، چکیده‌اش این است که خداوند چنین حکم کرده و آن را حتمی نموده که نعمت‌ها و موهبت‌هایی که به انسان می‌دهد، مربوط به حالات نفسانی خود انسان باشد که اگر آن حالات موافق با فطرتش جریان یافت‌، آن نعمت‌ها و موهبت‌ها هم جریان داشته باشد; مثلاً اگر مردمی به خاطر استقامت فطرتشان به خدا ایمان آورده و عمل صالح کردند، به دنبال آن نعمت‌های دنیا و آخرت به سویشان سرازیر شود; هم چنان که فرمود: "وَلَوْ أَن‌َّ أَهْل‌َ الْقُرَی‌ََّ ءَامَنُواْ وَاتَّقَوْاْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکََت‌ٍ مِّن‌َ السَّمَآءِ وَالأَْ رْض‌ِ وَلََکِن کَذَّبُوا"(اعراف‌،96)، و مادام که آن حالت در دل‌های ایشان دوام داشته باشد، این وضع هم از ناحیة خدا دوام یابد، و هر وقت که ایشان حال خود را تغییر دادند، خداوند هم وضع رفتار خود را عوض کند و نعمت را به نغمت مبدّل سازد.(این بیان را آقای خرمشاهی به اختصار (صفحة 125) بیان کرده است‌.) ممکن هم هست که از آیه‌، عمومیّت هم استفاده شود; یعنی نعمت را هم شامل شده‌، چنین افاده کند که‌: میان تمامی حالات انسان و اوضاع خارجی چه در جانب خیر و چه در جانب شر نوعی تلازم است‌; پس اگر مردمی دارای ایمان و اطاعت و شکر باشند، خداوند هم نعمت‌های ظاهری و باطنیش را به ایشان ارزانی بدارد و همین که ایشان وضع خود را تغییر دادند و کفر و فسق ورزیدند، خدا هم نعمت خود را به نغمت مبدل کند و همین طور دچار نغمت باشند تا باز خود را تغییر دهند. همین که تغییر دادند و به اطاعت و شکر بازگشتند، باز هم نغمتشان به نعمت مبدل شود و نیز... ولیکن سیاق با این عمومیّت مساعد نیست‌، مخصوصاً دنبالة آن دارد که‌: "وَ إِذَآ أَرَادَ اللَّه‌ُ بِقَوْم‌ٍ سُوَّءًا فَلاَ مَرَدَّ لَه‌" زیرا این دنباله بهترین شاهد است بر این که مقصود از "ما بقوم‌ٍ" قبلی ایشان است نه اعم از نعمت و نغمت‌، چون جملة مذکور را توصیف می‌کند و از این که در توصیف معنای آن می‌فرماید: وضعشان را به عذاب و بدبختی تغییر می‌دهیم‌، فهمیده می‌شود که مقصود از وضع قبلیشان نعمت و خوشی ایشان است‌."(ترجمة تفسیر المیزان‌، علامه طباطبائی‌; ترجمة محمد باقر موسوی همدانی‌، ج 11، ص 423424، دفتر انتشارات اسلامی‌.) ایشان در ادامه در توضیحات دیگری می‌فرماید: "از قضایای حتمی و سنّت جاری الهی‌، یکی این است که همواره میان احسان و تقوا و شکر خدا و میان توارد نعمت‌ها و تضاعف برکات ظاهری و باطنی و نزول و ریزش آن از ناحیة خدا ملازمه بوده و هر قومی که احسان‌، تقوا و شکر داشته‌اند، خداوند نعمت را بر ایشان باقی داشته‌، و تا مردم وضع خود را تغییر نداده‌اند، روز به روز بیشتر کرده است‌... و اما این که اگر فساد در قومی شایع شود و یا از بعضی از ایشان سر بزند، نغمت و عذاب هم بر ایشان نازل می‌شود، آیة شریفه از تلازم میان آن‌ها ساکت است‌...."(برای آگاهی بیشتر ر.ک‌: همان‌، ص 426427.) eporsesh.com
عنوان سوال:

تفسیر آیه 11 سورة رعد را بنویسید.


پاسخ:

(ان الله لایغیرمابقوم حتی یغیروامابانفسهم واذاارادالله بقوم سوئ فلامردله ومالهم من دونه من وال)
ترجمه:خداوندحال هیچ قومی را دگرگون نخواهدکرد تازمانی که خود آن قوم حالشان راتغییردهند وهرگاه خدااراده کندکه قومی را عقاب کند هیچ راه دفاعی نداشته وهیچ کس راجز خدایاریگرنیست.
پاسخ:
برای این آیه دو نوع تفسیر شده است‌; یک تفسیر خاص و یک تفسیر عام‌. در تفسیر خاص‌، نعمت‌های پروردگار از لطف او سرچشمه می‌گیرد و نه از حرکت مردم و در تفسیر عام‌، نزول نعمت و یا نغمت بسته به حرکت و تلاش مردم است و این تفسیر به ظاهر نادرست می‌نماید. البته تفسیر خاص‌، همة نعمت‌های الهی را شامل نمی‌شود و اجمالاً نعمت‌ها را از سوی خدا و بدون دخالت رفتار مردم می‌داند و این تخصیص از آیات و روایات استفاده می‌شود و نکته مهم این که محل تفسیر عام بر تفکر اومانیستی و مادی بدین جهت است که حرکت مردم در نعمت‌ها دخالت دارد، ولی باید توجه داشت که این دخالت به ارادة الهی است‌; بنابراین‌، براساس تفسیر عام نیز به سوی تفکرهای غیر دینی سوق نمی‌یابد.
علاّمة طباطبائی‌; در تفسیر این آیه می‌نویسد: "و این جمله‌، یعنی جملة "إِن‌َّ اللَّه‌َ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْم‌..."، چکیده‌اش این است که خداوند چنین حکم کرده و آن را حتمی نموده که نعمت‌ها و موهبت‌هایی که به انسان می‌دهد، مربوط به حالات نفسانی خود انسان باشد که اگر آن حالات موافق با فطرتش جریان یافت‌، آن نعمت‌ها و موهبت‌ها هم جریان داشته باشد; مثلاً اگر مردمی به خاطر استقامت فطرتشان به خدا ایمان آورده و عمل صالح کردند، به دنبال آن نعمت‌های دنیا و آخرت به سویشان سرازیر شود; هم چنان که فرمود: "وَلَوْ أَن‌َّ أَهْل‌َ الْقُرَی‌ََّ ءَامَنُواْ وَاتَّقَوْاْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکََت‌ٍ مِّن‌َ السَّمَآءِ وَالأَْ رْض‌ِ وَلََکِن کَذَّبُوا"(اعراف‌،96)، و مادام که آن حالت در دل‌های ایشان دوام داشته باشد، این وضع هم از ناحیة خدا دوام یابد، و هر وقت که ایشان حال خود را تغییر دادند، خداوند هم وضع رفتار خود را عوض کند و نعمت را به نغمت مبدّل سازد.(این بیان را آقای خرمشاهی به اختصار (صفحة 125) بیان کرده است‌.)
ممکن هم هست که از آیه‌، عمومیّت هم استفاده شود; یعنی نعمت را هم شامل شده‌، چنین افاده کند که‌: میان تمامی حالات انسان و اوضاع خارجی چه در جانب خیر و چه در جانب شر نوعی تلازم است‌; پس اگر مردمی دارای ایمان و اطاعت و شکر باشند، خداوند هم نعمت‌های ظاهری و باطنیش را به ایشان ارزانی بدارد و همین که ایشان وضع خود را تغییر دادند و کفر و فسق ورزیدند، خدا هم نعمت خود را به نغمت مبدل کند و همین طور دچار نغمت باشند تا باز خود را تغییر دهند. همین که تغییر دادند و به اطاعت و شکر بازگشتند، باز هم نغمتشان به نعمت مبدل شود و نیز...
ولیکن سیاق با این عمومیّت مساعد نیست‌، مخصوصاً دنبالة آن دارد که‌: "وَ إِذَآ أَرَادَ اللَّه‌ُ بِقَوْم‌ٍ سُوَّءًا فَلاَ مَرَدَّ لَه‌" زیرا این دنباله بهترین شاهد است بر این که مقصود از "ما بقوم‌ٍ" قبلی ایشان است نه اعم از نعمت و نغمت‌، چون جملة مذکور را توصیف می‌کند و از این که در توصیف معنای آن می‌فرماید: وضعشان را به عذاب و بدبختی تغییر می‌دهیم‌، فهمیده می‌شود که مقصود از وضع قبلیشان نعمت و خوشی ایشان است‌."(ترجمة تفسیر المیزان‌، علامه طباطبائی‌; ترجمة محمد باقر موسوی همدانی‌، ج 11، ص 423424، دفتر انتشارات اسلامی‌.)
ایشان در ادامه در توضیحات دیگری می‌فرماید: "از قضایای حتمی و سنّت جاری الهی‌، یکی این است که همواره میان احسان و تقوا و شکر خدا و میان توارد نعمت‌ها و تضاعف برکات ظاهری و باطنی و نزول و ریزش آن از ناحیة خدا ملازمه بوده و هر قومی که احسان‌، تقوا و شکر داشته‌اند، خداوند نعمت را بر ایشان باقی داشته‌، و تا مردم وضع خود را تغییر نداده‌اند، روز به روز بیشتر کرده است‌... و اما این که اگر فساد در قومی شایع شود و یا از بعضی از ایشان سر بزند، نغمت و عذاب هم بر ایشان نازل می‌شود، آیة شریفه از تلازم میان آن‌ها ساکت است‌...."(برای آگاهی بیشتر ر.ک‌: همان‌، ص 426427.)
eporsesh.com





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین