آیا آیه‌ای در مورد نماز اول وقت نازل شده است؟

دین مبین اسلام، برای نماز اهمیت ویژه‌ای قائل شده است، و این نکته از آیات و روایات بی‌شماری استفاده می‌شود. در آیات بسیاری به مسئله نماز پرداخته شده است. دسته از آیات به تشریع نماز تصریح کرده است؛ مانند: (فاقیمواالصلوْ ان الصلوْ کانت علی المؤمنین کتاباً موقوتاً){1} نماز را به پا دارید، زیرا بر مؤمنان نماز به عنوان وظیفه ثابت شده است.
برخی آیات به تمجید نمازگزاران و تأکید بر رستگاری آنان پرداخته، مانند: (قد افلح المؤمنین الذین هم فی صلوتهم خاشعون){2} مؤمنان همانا رستگار شدند، آنان که در نماز خویش فروتن و خاشع‌اند.
در برخی آیات به فلسفه نماز اشاره شده، مانند: (اقم الصلوْ لذکری){3} نماز را برای یاد کردن من بپا دارید. و نیز آیاتی که برای مزمت کردن کسانی که نسبت به نماز دچار غفلت شده‌اند نازل شده است: (فویل للمصلین الذین هم عن صلاتهم ساهون){4} پس وای بر نمازگزاران آنانکه از نماز خویش غفلت کنند.
دسته‌ای از آیات، به وقت نماز اشاره کرده که در برخی، به وقت یک نماز (ظهر) (حافظوا علی الصلواْ و الصلوْ الوسطی{5}) (بر نمازها و نماز میانه) مواظبت کنید، و در برخی آیات دیگر به وقت سه نماز (صبح، مغرب، عشأ) اشاره نشده است: (و اقم الصلوْ طرفی النهار و زلفاً من الیل ان الحسنات یذهبن السیئات ذلک ذکر للذاکرین){6} در دو طرف روز، و اوایل شب، نماز را برپا دارید، چرا که حسنات، سیئات (و آثار آن را) از بین می‌برد، این تذکری است برای آنان که اهل تذکرند، و در برخی آیات به پنج نماز اشاره شده است: (اقم اصلوْ للولوک الشمس الی غسق اللیل و قرآن الفجر){7} به پای دار نماز را از بازگشتگان خورشید تا تاریکی شب و خواندنی بامداد بپا دار.
از میان آیات وارد درباره وقت نماز، فقیهان از آیه مذکور، دلیل بر اقامه نماز در اول وقت است.{8} ایشان در وجوب نماز اول وقت به نحو موسع، فرموده است: افضل، تقدیم در اول وقت است و در این فتوا به آیه اقم الصلوْ لدلوک الشمس{9} استناد کرده و امر شارع را در این آیه شریفه، مقتضی وجوب نزد شیعه و دلیل بر فوری بودن آن دانسته است.{10}
از امام صادق(ع) در تفسیر آیه (فویل للمصلین، الذین هم عن صلاتهم ساهون){11} آمده می‌فرماید: (تأخیر الصلاْ عن اول وقتها لغیر عذر) مردا از بی‌اعتنایی به نماز، تأخیر از اول وقت بدون عذر است.{12}
پس می‌توان گفت از این دو آیه استفاده اول وقت شده است، گرچه احادیث و سیره پیامبر(ص) و ائمه(ع) بر اقامه نماز در اول وقت به عنوان فضیلت بوده است و این سیره همه عالمان و مؤمنان است.
پی نوشتها:
[1]. سوره نسأ، آیه 103.
[2]. سوره مؤمنون، آیه 2-1.
[3]. سوره طه، آیه 14.
[4]. سوره ماعون، آیه 5و4.
[5]. سوره بقره، آیه 238.
[6]. سوره هود، آیه 114.
[7]. سوره اسرأ، آیه 78.
[8]. کتاب الحلّاف، شیخ طوسی، ج 1، ص 292.
[9]. سوره اسرأ، آیه 78.
[10]. همان.
[11]. سوره ماعون، آیه 5-4.
[12]. بحارالانوار، ج 83، ص 6.
eporsesh.com