یکی از آداب اسلامی در معاشرت، این است که در مجالس عمومی، که دیگران هم نشسته اند و ما را می بینند، از سخن گفتن در گوشی و به اصطلاح پچ پچ کردن، بپرهیزیم. در این جا آیات نجوا را گروه بندی کرده و سپس مطالب لازم را یادآوری می کنیم: الف) بعضی آیات حاکی از آنند که خداوند از راز نجوا کنندگان آگاه است و به حساب آنان می رسد. این آیات، بیش تر جنبه تهدید دارند؛ مانند: (الم تر ان الله یعلم ما فی السموات و ما فی الارض ما یکون من نجوی ثلاثة الا هو رابعهم و لا خمسة الا هو سادسهم و لا ادنی من ذلک و لا اکثر الا هو معهم این ما کانوا ثم ینبئهم بما عملوا یوم القیامة ان الله بکل شئ علیم) (1) ((آیا نمی بینی که خدا از آن چه در آسمان و زمین است، آگاهی دارد؟ هیچ رازی را سه کس با هم زیر گوشی نگویند مگر آن که خدا چهارم آن ها باشد و پنج کس نگویند جز آن که خدا ششمین آن ها باشد و نه کم تر و نه بیش تر از این نگویند مگر آن که خدا هر کجا که باشند، با آنان است و سپس در قیامت، آن ها را به اعمال و کردار خود خبر خواهد داد که او به همه چیز دانا است.)) ب) برخی آیات ظهور در مذمت یا نهی از هر نجوایی به طور مطلق دارند؛ مانند: (الم تر الی الذین نهوا عن النجوی ثم یعودون لما نهوا عنه)(2) ((آیا آنان را ندیدی که از نجوا و راز گفتن منع شدند سپس باز گشتند به آن چه که از آن منع شده بودند؟)) ج) بعضی از آیات، نجوا را بر دو بخش کلی تقسیم کرده اند: یکی از دو بخش را نهی و به دیگری فرمان می دهند؛ مانند: (یا ایها الذین آمنوا اذا تناجیتم فلاتتناجوا بالاثم و العدوان و معصیت الرسول و تناجوا بالبر و التقوی و اتقوا الله الذی الیه تحشرون)(3) ای کسانی که ایمان آورده اید! هر گاه سخنی به راز می گویید (مواظب باشید که) هرگز بر بزهکاری و دشمنی و مخالفت با رسول مگویید و بر اساس نیکی و خدا ترسی نجوا کنید. د) بعضی آیات، حکمت نهی از نجوا را بیان می کنند. بعضی از آن ها به انگیزه نجوا کننده و بعضی دیگر به بدی خود به خودی و مطلق نجوا اشاره دارند. آیه های 8 و 9 از سوره مجادله به انگیزه نجوا کننده اشاره دارند و نجواهایی را که بر اساس انگیزه های سوء باشند (گناه و دشمنی و مخالفت با خدا و پیامبر باشند) نهی می کنند؛ اما آیه 10 همان سوره مطلق نجوا را که باعث سوء ظن و نگرانی و حزن و اندوه مؤمنان می شود، بد و شیطانی دانسته است. ه) بعضی از آیات نیز مواردی از نجوا را استثناء کرده اند و آنها را نه تنها بی اشکال دانسته، بلکه ستوده اند؛ زیرا، مصلحت موردی آن ها در حدی است که مفسده نجوا را تحت الشعاع قرار می دهد؛ مانند: (لا خیر فی کثیر من نجواهم الا من امر بصدقه او معروف او اصلاح بین الناس و من یفعل ذلک ابتغاء مرضات الله فسوف نؤتیه اجراً عظیماً) (4) ((در بسیاری از نجواهاشان خیر و صلاحی نیست مگر آن که پنهانی مردم را به دادن صدقه یا انجام کارهای نیک یا اصلاح میان مردم فرمان دهند و کسی که برای خدا و در طلب رضای او چنین کند، پاداش بزرگی به او می دهیم.)) پی نوشتها: 1: مجادله/7 و همچنین آیات: اسراء/47، توبه/78، زخرف/80 2: مجادله/8 و همچنین آیات: مجادله/10، نساء/114 3: مجادله/9 4: نساء/114 eporsesh.com
تأکیدات قرآن بر منع نجوا را بیان کنید.
یکی از آداب اسلامی در معاشرت، این است که در مجالس عمومی، که دیگران هم نشسته اند و ما را می بینند، از سخن گفتن در گوشی و به اصطلاح پچ پچ کردن، بپرهیزیم.
در این جا آیات نجوا را گروه بندی کرده و سپس مطالب لازم را یادآوری می کنیم:
الف) بعضی آیات حاکی از آنند که خداوند از راز نجوا کنندگان آگاه است و به حساب آنان می رسد. این آیات، بیش تر جنبه تهدید دارند؛ مانند:
(الم تر ان الله یعلم ما فی السموات و ما فی الارض ما یکون من نجوی ثلاثة الا هو رابعهم و لا خمسة الا هو سادسهم و لا ادنی من ذلک و لا اکثر الا هو معهم این ما کانوا ثم ینبئهم بما عملوا یوم القیامة ان الله بکل شئ علیم) (1)
((آیا نمی بینی که خدا از آن چه در آسمان و زمین است، آگاهی دارد؟ هیچ رازی را سه کس با هم زیر گوشی نگویند مگر آن که خدا چهارم آن ها باشد و پنج کس نگویند جز آن که خدا ششمین آن ها باشد و نه کم تر و نه بیش تر از این نگویند مگر آن که خدا هر کجا که باشند، با آنان است و سپس در قیامت، آن ها را به اعمال و کردار خود خبر خواهد داد که او به همه چیز دانا است.))
ب) برخی آیات ظهور در مذمت یا نهی از هر نجوایی به طور مطلق دارند؛ مانند:
(الم تر الی الذین نهوا عن النجوی ثم یعودون لما نهوا عنه)(2)
((آیا آنان را ندیدی که از نجوا و راز گفتن منع شدند سپس باز گشتند به آن چه که از آن منع شده بودند؟))
ج) بعضی از آیات، نجوا را بر دو بخش کلی تقسیم کرده اند: یکی از دو بخش را نهی و به دیگری فرمان می دهند؛ مانند:
(یا ایها الذین آمنوا اذا تناجیتم فلاتتناجوا بالاثم و العدوان و معصیت الرسول و تناجوا بالبر و التقوی و اتقوا الله الذی الیه تحشرون)(3)
ای کسانی که ایمان آورده اید! هر گاه سخنی به راز می گویید (مواظب باشید که) هرگز بر بزهکاری و دشمنی و مخالفت با رسول مگویید و بر اساس نیکی و خدا ترسی نجوا کنید.
د) بعضی آیات، حکمت نهی از نجوا را بیان می کنند. بعضی از آن ها به انگیزه نجوا کننده و بعضی دیگر به بدی خود به خودی و مطلق نجوا اشاره دارند. آیه های 8 و 9 از سوره مجادله به انگیزه نجوا کننده اشاره دارند و نجواهایی را که بر اساس انگیزه های سوء باشند (گناه و دشمنی و مخالفت با خدا و پیامبر باشند) نهی می کنند؛ اما آیه 10 همان سوره مطلق نجوا را که باعث سوء ظن و نگرانی و حزن و اندوه مؤمنان می شود، بد و شیطانی دانسته است.
ه) بعضی از آیات نیز مواردی از نجوا را استثناء کرده اند و آنها را نه تنها بی اشکال دانسته، بلکه ستوده اند؛ زیرا، مصلحت موردی آن ها در حدی است که مفسده نجوا را تحت الشعاع قرار می دهد؛ مانند:
(لا خیر فی کثیر من نجواهم الا من امر بصدقه او معروف او اصلاح بین الناس و من یفعل ذلک ابتغاء مرضات الله فسوف نؤتیه اجراً عظیماً) (4)
((در بسیاری از نجواهاشان خیر و صلاحی نیست مگر آن که پنهانی مردم را به دادن صدقه یا انجام کارهای نیک یا اصلاح میان مردم فرمان دهند و کسی که برای خدا و در طلب رضای او چنین کند، پاداش بزرگی به او می دهیم.))
پی نوشتها:
1: مجادله/7 و همچنین آیات: اسراء/47، توبه/78، زخرف/80
2: مجادله/8 و همچنین آیات: مجادله/10، نساء/114
3: مجادله/9
4: نساء/114
eporsesh.com
- [سایر] چگونه می توانیم با امام زمان(علیه السلام) نجوا کنیم؟
- [سایر] خداوند متعال در نجوا با حضرت موسی علیه السلام درباره ی فقر و ثروت چه فرمود؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا درج عنوان (یادمان....) در نخستین صفحه قرآن برای اهداء به دوستان منع شرعی دارد؟
- [سایر] آیا عدم شرکت در فعالیتهای سیاسی با توجه به تاکیدات مقام رهبری دراین زمینه تخلف محسوب میشود؟
- [سایر] اعمال مشترکی که در سه کتاب بزرگ پروردگار قرآن، انجیل و تورات به کرات انسان از آن منع و یا به انجام آن توصیه شده است، چیست؟
- [سایر] چرا با این که قرآن صراحتا ما را از غم و اندوه منع کرده ، باز عده ای اشاعه دهنده غم و اندوهند؟
- [سایر] ملاک منع کودکان و نوجوانان از رفتارهای نابهنجار چیست و از چه زمانی باید آنان را منع کرد؟
- [سایر] کنوانسیون منع شکنجه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجه به تأکیدات دولت محترم جمهوری اسلامی ایران در روزهای اخیر بفرمایید که آیا دریافت یارانه نقدی برای کسانی که دارای تمکن مالی بوده و نیازمند به استفاده از این مبلغ نیستند، جایز است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا میتوان بچه را در حالت تخلّی، رو به قبله یا پشت به قبله نگه داشت؟ و اگر بچه بدون طهارت، دست به قرآن یا اسامی خدا و پیغمبر صلیاللهعلیهوآله و مقدّسات بزند، واجب است او را منع کنند؟
- [آیت الله بهجت] استعمال بادگیر قلیان و غلاف شمشیر و کارد و قاب قرآن و عطردان و سرمه دان اگر از طلا و نقره باشد خالی از اشکال نیست بلکه اظهر در عطردان و سرمه دان منع است.
- [آیت الله نوری همدانی] مالک و کسی که تربیت درختها را به عهده میگیرد ، باید مکلّف و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و نیز باید حاکم شرع آنان را از تصّرف در مال خودشان منع نکرده باشد ، بلکه اگر در حال بالغ شدن سفیه باشد ، اگر چه حاکم شرع منع نکرده باشد معامله ایشان صحیح نیست .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر فرزند با اجازه پدر نذر کند، باید به آن نذر عمل نماید، بلکه اگر بدون اجازه او هم نذر کند، عمل کردن به آن نذر واجب است. ولی اگر پدر از کاری منع کرده باشد، و یا بعد از نذر از آن کار منع کند، آن نذر صحیح نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه عامل مدّعی شود که از طرف مالک در انجام بعضی از معاملات مجاز بوده و مالک منکر شود و بینه ای نداشته باشند قول مالک با قسم مقدم است و اگر مالک ادّعا کند که عامل را از انجام بعضی معاملات که بدون منع بر عامل جائز است منع کرده و عامل منکر باشد، قول عامل با قسم مقدم است.
- [آیت الله بهجت] مالک و کسی که مراقبت از درختها را به عهده میگیرد، باید بالغ و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد، و نیز باید حاکم شرع آنان را از تصرف در مال خودشان منع نکرده باشد، بلکه اگر سفیه باشند، اگرچه حاکم شرع از تصرف در مال خودشان منع نکرده باشد، معامله آنان صحیح نیست.
- [آیت الله اردبیلی] دو نفری که چیزی را به یکدیگر صلح میکنند، باید بالغ و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و نیز قصد صلح داشته باشند و حاکم شرع نیز آنان را از تصرّف در اموالشان منع نکرده باشد و سفیه نیز نباشند، اگرچه حاکم شرع هم آنها را منع نکرده باشد.
- [آیت الله اردبیلی] باغدار و کسی که تربیت درختان را به عهده میگیرد، باید مکلّف و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و نیز باید حاکم شرع آنان را از تصرّف در اموالشان منع نکرده باشد، امّا مساقات سفیه اگرچه حاکم شرع هم او را منع نکرده باشد نافذ نیست.
- [امام خمینی] مالک و کسی که تربیت درختها را به عهده میگیرد، باید مکلف و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد، و نیز باید حاکم شرع آنان را از تصرف در مال خودشان منع نکرده باشد، بلکه اگر در حال بالغ شدن سفیه باشند اگر چه حاکم شرع منع نکرده باشد معامله ایشان صحیح نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] لازم نیست پسر بزرگتر وارث میّت باشد، بنابراین حتی اگر از ارث به یکی از اسباب منع مانند قتل یا کفر، ممنوع باشد، قضا واجب است.
- [آیت الله مظاهری] استفاده متعارف از جنگلها مانند استفاده از چوبها برای ساختمان شخصی یا تهیه زغال برای مصرف یا هیزم اشکال ندارد مگر آن که دولت اسلامی منع کند.