آیا کتاب های تورات و انجیل دو نوع نزول داشته اند؟ زبان این دو چه بوده است؟

قرآن کریم، کتاب هدایت است که از طرف خداوند متعال، به توسط جبرئیل، بر پیامبر نازل گشت. همان گونه که می دانید دو نوع نزول داشته است: 1. نزول تدریجی 2. نزول دفعی؛ که نزول تدریجی قرآن در مدت 23 سال بوده است. حال (آیا کتاب های تورات و انجیل نیز دو نوع نزول داشته اند؟)
یعنی آیا مانند قرآن یک نزول تدریجی و دیگر بار نزول دفعی و یکباره داشته اند یا خیر؟
بین علمای اسلام چه شیعه و چه عامه مشهور است قائلند که تورات و انجیل فقط یک نزول داشته اند و آن هم نزول یکباره و دفعی.
در این نوشتار ادلة این قول و نقل آراء اندیشمندان اسلامی را بیان می نمائیم:
1. مهمترین دلیل در این مسئله که مفسرین بر آن تکیه می نمایند، آیة 32 سورة فرقان می باشد: (و قال الذین کفروا لولا نزل علیه القران جملة واحدة کذلک لنبثت به فوادک و رتلناه ترتیلا؛)[1] و (کافران گفتند: (چرا قرآن یکجا بر او نازل نمی شود؟ این به خاطر آن است که قلب تو را به وسیلة آن محکم داریم و (از این رو) آن را بتدریج بر تو خواندیم.)
عموم مفسرین در این رابطه می نویسند: منظور از سؤال در آیة شریفه این است که چرا قرآن مانند کتاب های تورات و انجیل یکباره نازل نگردید؟ در پاسخ به این اعتراض، قرآن آن را رد نمی کند، بلکه در این مورد سکوت نموده و صرفاً به بیان نزول تدریجی قرآن می پردازد.
مرحوم طبرسی در تفسیر گرانسنگ جوامع الجامع در تفسیر این آیه می فرماید: تورات و انجیل و زبور یکباره نازل شده بود.[2]
شیخ مفید در کتاب الاختصاص حدیثی بدین مضمون نقل می نماید که حضرت رسول _ صلّی الله علیه و آله _ می فرماید: تورات و انجیل و زبور جملگی در الواح و اوراق نازل شدند.[3] که این معنا، همان بیان نزول دفعی این کتب می باشد.
و مرحوم علامه در تفسیر آیة ذکر شده جهت تأیید مطلب ذکر شدة بیانی دارند که ترجمة آن این است:
آن دو کتاب به صورت لوحی نوشته شده نازل شدند، بر خلاف قرآن که اصلاً از مقوله کاغذ و خط نبوده بلکه از مقوله صدا و مسموعات بوده است و معلوم است که کتابی که به این طریق وحی می شود، تدریجی بودن را لازم دارد چون باید کلمه کلمه خوانده و شنیده شود.
و اما از منابع اهل سنّت:
ابن کثیر در تفسیر خود، این گونه می نویسد که: کتاب تورات و انجیل نزول دفعی داشتند.[4]
اما بخش دوم سؤال این است که: زبان این دو (تورات و انجیل) چه بوده است؟
برای روشن شدن جواب، بیان مقدمه ای لازم است و آن این که:
کتاب مقدس، عنوان کتابی است که در آن تورات و انجیل را گرد آورده اند و به دو قسمت تقسیم می شود: عهد قدیم و عهد جدید. عهد قدیم شامل تورات و چند کتاب دیگر است و امّا عهد جدید، مخصوص مسیحیان است که همان انجیل می باشد.
نکته بعدی که حائز اهمیت است، این است که کتاب های آسمانی به زبان همان قوم بر آنها نازل می شود مثل قرآن که به زبان عربی نازل شد و لذا زبان تورات و انجیل نیز به زبان قوم خود می باشد؛ که عبری می باشد.
با این مقدمه، یادآور می شویم که فلیسین شاله در کتاب خود، این طور ذکر می کند که:
کتب عهد قدیم بعضی از بخش های آن به زبان آرامی و بقیه به زبان عبری می باشد.[5]
ایشان در مورد کتاب عهد جدید که همان انجیل می باشد این طور نوشته که:
کتاب عهد جدید به زبان یونانی معمولی نوشته شده است و دارای عبارات و کلماتی به زبان آرامی است.[6]
و ویل دورانت، در کتاب خود یعنی تاریخ تمدن، آنجا که در مورد اناجیل صحبت به میان آورده است بدین گونه ذکر کرده است که:
اصل آنها (اناجیل) به زبان یونانی عامیانه (کونیه) نوشته شده است و از لحاظ دستور زبان یا از جهت ادبی نمونه های کامل نیستند.[7]
و دلیل بعدی لفظ کلمه تورات و انجیل می باشد زیرا اولاً کلمه تورات، عبری و به معنای هدایت است.
چنانکه فلیسین شاله می نویسد: تورات کلمه عبری و به معنی هدایت می باشد.[8]
و ثانیاً انجیل کلمه ای یونانی و به معنای بشارت می باشد.
معرفی منابع جهت مطالعة بیشتر:
1. تاریخ تمدن، ویل دورانت.
2. تاریخ مختصر ادیان بزرگ، فلیسین شاله.
3. تاریخ مردم اسرائیل، ارنست رنان.
4. مبانی مسیحیت، ارنست رنان.
5. مقدمه در بررسی کتاب عهد جدید، ماری ژوزف لاگرانژ.
6. تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ذیل آیة 32 سورة فرقان.
7. مجمع البیان و جوامع الجامع، علامه طبرسی، ذیل آیة 32 سورة فرقان.
8. فتح القدیر، الشوکانی، ج 1، ص 312، ناشر: عالم الکتاب.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . فرقان/ 32.
[2] . طبرسی، کتاب جوامع الجامع، چاپ سنگی، ص 323.
[3] . مفید، الاختصاص، تحقیق علی اکبر غفاری، نشر جامعه مدرسین، ص 44.
[4] . ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، ج 3.
[5] . فلیسین شاله، تاریخ مختصر ادیان بزرگ، ترجمة دکتر منوچهر خدایار محبی، چاپ تهران، ص 268.
[6] . همان، ص 403.
[7] . ویل دورانت، ترجمة تاریخ تمدن، چاپ صفا و سهند، ج 3، ص 654.
[8] . فلیسین شاله، همان، ص 272.