آیا تورات و انجیل مانند قرآن از طرف خدا نازل شده یا صرفاً نتیجه جمع آوری چند نفر از یاران بوده است؟ اصلاً قصد خدا نزول کتابی درباره تورات و انجیل بود؟
بنابر تصریح آیات قرآن؛ حضرت عیسی(ع) پیامبر الهی بود و کتابی با نام انجیل بر او نازل شده است: «و از پی آنها عیسی پسر مریم را فرستادیم که تصدیق کننده توراتی بود که پیش از او فرستاده بودیم و انجیل را به او دادیم که در آن هدایت و روشنایی بود و برای پرهیزگاران هدایت و موعظه‌ای»؛[1] «و عیسی پسر مریم را در پی [آنان‏] آوردیم و به او انجیل عطا کردیم، و در دل‌های کسانی که از او پیروی کردند رأفت و رحمت نهادیم...».[2] بنابراین، طبق آموزه‌های قرآن، انجیل کتابی آسمانی و بر عیسی(ع) نازل شده بود. اما این دیدگاه با آنچه در مسیحیت وجود دارد، تقابل جدّی دارد؛ مسیحیان معتقدند که حضرت عیسی(ع) کتابی به نام انجیل نیاورده و تا سال 60 میلادی انجیل مکتوبی وجود نداشته، بلکه تا این زمان سخنان و کارهای عیسی(ع) به صورت شفاهی نقل می‌شد و به تدریج نوشته‌ها و یادداشت‌هایی به‌وجود آمد و پس از چند قرن، کلیسا به‌طور رسمی روشن ساخت که چه کتابی را باید مقدس شمرد،[3] و بقیه از حیطه حجیت خارج شدند. در میان کتاب‌های مورد اطمینان آنها، چهار کتاب تحت عنوان انجیل نگارش یافت که هر یک به اسم مؤلف آن شناخته می‌شود. این اناجیل عبارت‌اند از انجیل متی، انجیل مرقس، انجیل لوقا و انجیل یوحنا که مطالب مشترک بسیاری میان آنها وجود دارد. البته این بدان معنا نیست که تمام انجیل‌های موجود نادرست و دروغ هستند، بلکه بسیاری از آنها بر اساس واقعیت نگارش یافته‌اند، هرچند با تحریفاتی نیز همراه بوده‌اند. بنابراین، اعتقاد مسیحیان بر این است که اناجیل توسط افرادی غیر از عیسی(ع) نوشته شد که این افراد تنها واسطه بوده‌اند و روح القدس بر آنها نظارت داشته است. پس به نظر آنان، این کتاب‌ها معتبر بوده و حجیت دارند، هر چند توسط عیسی(ع) نبوده باشند. در نتیجه، پیرامون اناجیل، اختلاف اساسی میان دیدگاه ما مسلمانان و مسیحیان وجود دارد. اما امام رضا(ع) در مناظره‌ای که با جاثلیق داشته به این موضوع اشاره فرمود است: امام رضا(ع): «ای جاثلیق! آیا مرا خبر نمی‌دهی‏ از انجیل اول؛ هنگامی که آن‌را در نزد کسانی که بود، نیافتید و گم کردید و چه کسی این انجیل را برای شما وضع کرد؟» جاثلیق به آن‌حضرت گفت: ما انجیل را گم نکردیم مگر یک روز تا این‌که آن‌را نو و تازه یافتیم پس یوحَنّا و متّی آن‌را برای ما بیرون آوردند. امام رضا(ع): «چقدر شناخت تو بر انجیل و علمای آن ناچیز است. اگر این امر چنان باشد که تو گمان داری پس چرا در انجیل اختلاف کرده‌اید و اختلاف شما تنها در این انجیلی که امروز در دست‌های شما است، می‌باشد و اگر انجیل امروزی، همان انجیل اول (نازل شده بر عیسی(ع)) بود، شما در آن اختلاف نمی‌کردید ولی من علم این را به تو می‌رسانم و بدان که چون انجیل اول ناپدید شد مسیحیان جمع شده و به سوی علمای خویش رفتند و به ایشان گفتند که عیسی بن مریم کشته شد و ما انجیل را نمی‌یابیم، شما علماء نزد خود چه چیزی دارید؟ ألوقا (لوقا) و مرقابوس(مرقس) به ایشان گفتند که انجیل در سینه‌های ما است و ما آن‌را در هر یک‌شنبه سِفر به سِفر و کتاب به کتاب به سوی شما بیرون می‌آوریم. پس بر این امر، اندوهناک نباشید و کنیسه‌ها را خالی نگذارید که ما به زودی در هر یک‌شنبه آن‌را بر شما می‌خوانیم تا آن‌که همه انجیل را از برای شما جمع کنیم پس الوقا و مرقابوس و یوحنّا و متّی نشستند و این انجیل را برای شما وضع کردند بعد از آن‌که شما انجیل اول را نیافتید».[4]   [1] . مائده، 46. [2] . حدید، 27. [3] . توماس، میشل، کلام مسیحی، ترجمه توفیقی، حسین، ص 158، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب. [4] . شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، محقق، مصحح، لاجوردی، مهدی، ج 1، ص 162 – 163، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 2، ص 420، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق.
عنوان سوال:

آیا تورات و انجیل مانند قرآن از طرف خدا نازل شده یا صرفاً نتیجه جمع آوری چند نفر از یاران بوده است؟ اصلاً قصد خدا نزول کتابی درباره تورات و انجیل بود؟


پاسخ:

بنابر تصریح آیات قرآن؛ حضرت عیسی(ع) پیامبر الهی بود و کتابی با نام انجیل بر او نازل شده است: «و از پی آنها عیسی پسر مریم را فرستادیم که تصدیق کننده توراتی بود که پیش از او فرستاده بودیم و انجیل را به او دادیم که در آن هدایت و روشنایی بود و برای پرهیزگاران هدایت و موعظه‌ای»؛[1] «و عیسی پسر مریم را در پی [آنان‏] آوردیم و به او انجیل عطا کردیم، و در دل‌های کسانی که از او پیروی کردند رأفت و رحمت نهادیم...».[2]
بنابراین، طبق آموزه‌های قرآن، انجیل کتابی آسمانی و بر عیسی(ع) نازل شده بود. اما این دیدگاه با آنچه در مسیحیت وجود دارد، تقابل جدّی دارد؛ مسیحیان معتقدند که حضرت عیسی(ع) کتابی به نام انجیل نیاورده و تا سال 60 میلادی انجیل مکتوبی وجود نداشته، بلکه تا این زمان سخنان و کارهای عیسی(ع) به صورت شفاهی نقل می‌شد و به تدریج نوشته‌ها و یادداشت‌هایی به‌وجود آمد و پس از چند قرن، کلیسا به‌طور رسمی روشن ساخت که چه کتابی را باید مقدس شمرد،[3] و بقیه از حیطه حجیت خارج شدند. در میان کتاب‌های مورد اطمینان آنها، چهار کتاب تحت عنوان انجیل نگارش یافت که هر یک به اسم مؤلف آن شناخته می‌شود. این اناجیل عبارت‌اند از انجیل متی، انجیل مرقس، انجیل لوقا و انجیل یوحنا که مطالب مشترک بسیاری میان آنها وجود دارد. البته این بدان معنا نیست که تمام انجیل‌های موجود نادرست و دروغ هستند، بلکه بسیاری از آنها بر اساس واقعیت نگارش یافته‌اند، هرچند با تحریفاتی نیز همراه بوده‌اند.
بنابراین، اعتقاد مسیحیان بر این است که اناجیل توسط افرادی غیر از عیسی(ع) نوشته شد که این افراد تنها واسطه بوده‌اند و روح القدس بر آنها نظارت داشته است. پس به نظر آنان، این کتاب‌ها معتبر بوده و حجیت دارند، هر چند توسط عیسی(ع) نبوده باشند.
در نتیجه، پیرامون اناجیل، اختلاف اساسی میان دیدگاه ما مسلمانان و مسیحیان وجود دارد. اما امام رضا(ع) در مناظره‌ای که با جاثلیق داشته به این موضوع اشاره فرمود است:
امام رضا(ع): «ای جاثلیق! آیا مرا خبر نمی‌دهی‏ از انجیل اول؛ هنگامی که آن‌را در نزد کسانی که بود، نیافتید و گم کردید و چه کسی این انجیل را برای شما وضع کرد؟»
جاثلیق به آن‌حضرت گفت: ما انجیل را گم نکردیم مگر یک روز تا این‌که آن‌را نو و تازه یافتیم پس یوحَنّا و متّی آن‌را برای ما بیرون آوردند.
امام رضا(ع): «چقدر شناخت تو بر انجیل و علمای آن ناچیز است. اگر این امر چنان باشد که تو گمان داری پس چرا در انجیل اختلاف کرده‌اید و اختلاف شما تنها در این انجیلی که امروز در دست‌های شما است، می‌باشد و اگر انجیل امروزی، همان انجیل اول (نازل شده بر عیسی(ع)) بود، شما در آن اختلاف نمی‌کردید ولی من علم این را به تو می‌رسانم و بدان که چون انجیل اول ناپدید شد مسیحیان جمع شده و به سوی علمای خویش رفتند و به ایشان گفتند که عیسی بن مریم کشته شد و ما انجیل را نمی‌یابیم، شما علماء نزد خود چه چیزی دارید؟ ألوقا (لوقا) و مرقابوس(مرقس) به ایشان گفتند که انجیل در سینه‌های ما است و ما آن‌را در هر یک‌شنبه سِفر به سِفر و کتاب به کتاب به سوی شما بیرون می‌آوریم. پس بر این امر، اندوهناک نباشید و کنیسه‌ها را خالی نگذارید که ما به زودی در هر یک‌شنبه آن‌را بر شما می‌خوانیم تا آن‌که همه انجیل را از برای شما جمع کنیم پس الوقا و مرقابوس و یوحنّا و متّی نشستند و این انجیل را برای شما وضع کردند بعد از آن‌که شما انجیل اول را نیافتید».[4]   [1] . مائده، 46. [2] . حدید، 27. [3] . توماس، میشل، کلام مسیحی، ترجمه توفیقی، حسین، ص 158، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب. [4] . شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، محقق، مصحح، لاجوردی، مهدی، ج 1، ص 162 – 163، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 2، ص 420، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین