مردمی که دافعه دارند، ولی جاذبه ندارند، دشمن سازند و دوست ساز نیستند. این ها افراد ناقصی هستند و این دلیل بر این است که فاقد خصایل مثبت انسانی؛ زیرا اگر از خصایل انسانی بهره مند بودند، گروهی ولو عده قلیلی طرفدار و علاقه مند داشتند. در میان مردم، همواره آدم خوب وجود دارد، هر چند عددشان کم باشد. اگر همه مردم باطل و ستم پیشه بودند، این دشمنی ها دلیل حقیقت و عدالت بود، ولی هیچ وقت همه مردم بد نیستند هم چنان که در هیچ زمانی همه مردم خوب نیستند. قهراً کسی که همه دشمن او هستند، خرابی از ناحیه خود اوست وگرنه چگونه ممکن است در روح انسان خوبی ها وجود داشته و هیچ دوستی نداشته باشد.
این گونه اشخاص در وجودشان جهات مثبت وجود ندارد. وجود این ها سرتاسر تلخ است و برای همه تلخ است. چیزی که [دست کم] برای بعضی ها شیرین باشد، [در این ها] وجود ندارد. علی علیه السلام می فرماید:
اَعْجَزُ النّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسابِ الاِْخْوانِ، وَ اَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ ظَفَرَ بِهِ مِنْهُمْ.1
ناتوان ترین مردم کسی است که از دوست یافتن ناتوان باشد و از آن ناتوان تر آن که دوستان را از دست بدهد و تنها بماند.2
پی نوشتها:
1 . نهج البلاغه، حکمت 11 .
2 . جاذبه و دافعه علی علیه السلام،علامه شهید مطهری(ره)، صص 27 28 .
www.irc.ir
