بهشت و دوزخ
در قرآن کریم به مسئله معاد و قیامت به دفعات اشاره شده و آیات زیادی در این مورد بیان گردیده است.
چهره بهشت و دوزخ را ترسیم نمایید؟
بهشت و جهنم دو مخلوق الهی هستند که در قرآن و روایات در مورد آن‌ها بحث شده است، که می توان نتیجه گرفت: اوّل: واقعی بوده و اعتباری و مجازی نیست. اوصاف بهشت و نعمت‌های آن و دوزخ و درکات آن حقیقی است. دوّم: این دو در نتیجه اعمال اختیاری انسان است، بدین معنا که هر کاری آدمی در دنیا انجام می دهد، نتیجه آن را در سرای دیگر می بیند. طبق گفته قرآن اعمال هر کس در قیامت، در مقابل دیدگان وی حاضر می گردد و اعضای بدن به نفع یا به ضرر وی شهادت می دهند. "هرکس به اندازه ذره‌ای کار خیر یا شر انجام دهد، آن را می بیند".(1) و "روز قیامت هر کس آنچه را از کار نیک انجام داده، حاضر می بیند و دوست می دارد میان او و آنچه از اعمال بد انجام داده، فاصله زیادی باشد".(2) از آیات برداشت می شود که "تجسم اعمال" حقیقت دارد، هر چند کیفیت آن به طور کامل روشن نیست. سوم: رؤیت بهشت و دوزخ و ورود به این دو؛ مربوط به سرای دیگر است و تحقق آن در این سرا امکان ندارد. اما انسان هایی وجود دارند که می توانند حقیقت بهشت و دوزخ را در همین عالم مشاهده نمایند، یعنی حجاب‌های ظلمانی دنیا را که بر دیده انسان نهاده شده، کنار زنند و حقیقت آن عالم را مشاهده نمایند. سخن شما که "بهشت همان آرامشی است که در وجود انسان است، چه در زمان حیات و چه در زمان مرگ و نیستی" نیاز به توضیح و بررسی دارد. اگر منظور این است که خارج از وجود آدمی، بهشت و جهنمی نیست، بطلان این سخن بر اساس آموزه‌های دینی روشن است. بهشت و جهنمی خارج از وجود انسان و به عنوان آفریده الهی وجود دارد. رسول گرامی اسلام قبل از رحلت و در شب معراج آن دو را مشاهده کرده، حتی افراد بهشتی و جهنمی را در حال شادی و غم مشاهده نموده است. اگر مراد سخن، نیک و ارزشمند بودن آرامش روحی است، عیبی بر این گفته نیست، بدین معنا که آرامش روحی مؤمن (که در پرتو ایمان و اعتقاد حاصل می شود) آن قدر ارزشمند است که بسان بهشت زیبا است که سرای آرامش است. به تعبیر قرآن "همانا به یاد خدا دل‌ها آرام می گیرد". این آرامش مربوط به حیات و مرگ نبوده و هماره قرین انسان با ایمان است. این سخنان در مورد جهنّم نیز صادق است. انسان بی دین و غیر معتقد به خدا هماره دنیایش بسان جهنم است: "کسی که از یاد من روی گردان شود، برای او روزی تنگی خواهد بود" این گونه انسان‌ها هر چند غرق در نعمت‌ها باشند، اما برای آن‌ها بی معنا و رنج آور است و با امید و عشق همنشین نیستند. آیات و احادیث بسیاری در وصف بهشت و دوزخ وارد شده که به برخی از آن‌ها اشاره می کنیم: "(بهشتیان) چون به بهشت برسند، درهایش گشوده شود و خازنان بهشت گویند: سلام بر شما، بهشتیان خوش باد، به درون بیایید!".(3) "پهنای بهشت به اندازه آسمان و زمین است".(4) "در آن جا خانه هایی نیکو برای بهشتیان آماده است".(5) "اما فرمانبرداران را در جوار رحمت خویش جای دهد. خانه‌ای که مسکن گزیدگان آن هرگز کوچ نکنندو حالات زندگی آنان تغییر نپذیرد. در آن جا دچار ترس و وحشت نشوند و بیماری‌ها در آن‌ها نفوذ نخواهد کرد. خطری دامنگیرشان نمی‌شود و سفری در پیش ندارند تا از منزلی به منزل دیگر کوچ کنند".(6) کلمه جهنم 77 بار در قرآن به کار رفته است که به برخی موارد اشاره می کنیم: "نگهبانان جهنم نوزده نفر هستند و آتشبانان جز فرشته نیستند".(7) "مکانی است دارای هفت در یا هفت طبقه".(8) "ملائکه خشن و سختگیر نگهبان جهنمند".(9) برای اطلاع بیشتر در مورد اوصاف بهشت و جهنم مطالعه کتاب‌های ذیل توصیه می گردد: 1. تفسیر نمونه، آیات مربوط به بهشت و جهنم، از جمله جلد دوم، ص 377 به بعد. 2. دانشنامه قرآن، ج 1، ماده بهشت و جهنم. پی نوشت‌ها: 1. زلزال (99) آیه 6 - 8. 2. آل عمران (3) آیه 30. 3. زمر (39) آیه 73. 4. آل عمران (3) آیه 133. 5. توبه (9) آیه 73. 6. نهج البلاغه، خطبه 109، بند 30. 7. مدثر (74) آیه . 8. حجر (15) آیه 44 و نحل (16) آیه 29 و زمر (39) آیه 72 - 71. 9. تحریم (66) آیه 6. www.eporsesh.com
بهشت و جهنم دو مخلوق الهی هستند که در قرآن و روایات در مورد آن‌ها بحث شده است، که می توان نتیجه گرفت: اوّل: واقعی بوده و اعتباری و مجازی نیست. اوصاف بهشت و نعمت‌های آن و دوزخ و درکات آن حقیقی است. دوّم: این دو در نتیجه اعمال اختیاری انسان است، بدین معنا که هر کاری آدمی در دنیا انجام می دهد، نتیجه آن را در سرای دیگر می بیند. طبق گفته قرآن اعمال هر کس در قیامت، در مقابل دیدگان وی حاضر می گردد و اعضای بدن به نفع یا به ضرر وی شهادت می دهند. "هرکس به اندازه ذره‌ای کار خیر یا شر انجام دهد، آن را می بیند".(1) و "روز قیامت هر کس آنچه را از کار نیک انجام داده، حاضر می بیند و دوست می دارد میان او و آنچه از اعمال بد انجام داده، فاصله زیادی باشد".(2) از آیات برداشت می شود که "تجسم اعمال" حقیقت دارد، هر چند کیفیت آن به طور کامل روشن نیست. سوم: رؤیت بهشت و دوزخ و ورود به این دو؛ مربوط به سرای دیگر است و تحقق آن در این سرا امکان ندارد. اما انسان هایی وجود دارند که می توانند حقیقت بهشت و دوزخ را در همین عالم مشاهده نمایند، یعنی حجاب‌های ظلمانی دنیا را که بر دیده انسان نهاده شده، کنار زنند و حقیقت آن عالم را مشاهده نمایند. سخن شما که "بهشت همان آرامشی است که در وجود انسان است، چه در زمان حیات و چه در زمان مرگ و نیستی" نیاز به توضیح و بررسی دارد. اگر منظور این است که خارج از وجود آدمی، بهشت و جهنمی نیست، بطلان این سخن بر اساس آموزه‌های دینی روشن است. بهشت و جهنمی خارج از وجود انسان و به عنوان آفریده الهی وجود دارد. رسول گرامی اسلام قبل از رحلت و در شب معراج آن دو را مشاهده کرده، حتی افراد بهشتی و جهنمی را در حال شادی و غم مشاهده نموده است. اگر مراد سخن، نیک و ارزشمند بودن آرامش روحی است، عیبی بر این گفته نیست، بدین معنا که آرامش روحی مؤمن (که در پرتو ایمان و اعتقاد حاصل می شود) آن قدر ارزشمند است که بسان بهشت زیبا است که سرای آرامش است. به تعبیر قرآن "همانا به یاد خدا دل‌ها آرام می گیرد". این آرامش مربوط به حیات و مرگ نبوده و هماره قرین انسان با ایمان است. این سخنان در مورد جهنّم نیز صادق است. انسان بی دین و غیر معتقد به خدا هماره دنیایش بسان جهنم است: "کسی که از یاد من روی گردان شود، برای او روزی تنگی خواهد بود" این گونه انسان‌ها هر چند غرق در نعمت‌ها باشند، اما برای آن‌ها بی معنا و رنج آور است و با امید و عشق همنشین نیستند. آیات و احادیث بسیاری در وصف بهشت و دوزخ وارد شده که به برخی از آن‌ها اشاره می کنیم: "(بهشتیان) چون به بهشت برسند، درهایش گشوده شود و خازنان بهشت گویند: سلام بر شما، بهشتیان خوش باد، به درون بیایید!".(3) "پهنای بهشت به اندازه آسمان و زمین است".(4) "در آن جا خانه هایی نیکو برای بهشتیان آماده است".(5) "اما فرمانبرداران را در جوار رحمت خویش جای دهد. خانه‌ای که مسکن گزیدگان آن هرگز کوچ نکنندو حالات زندگی آنان تغییر نپذیرد. در آن جا دچار ترس و وحشت نشوند و بیماری‌ها در آن‌ها نفوذ نخواهد کرد. خطری دامنگیرشان نمی‌شود و سفری در پیش ندارند تا از منزلی به منزل دیگر کوچ کنند".(6) کلمه جهنم 77 بار در قرآن به کار رفته است که به برخی موارد اشاره می کنیم: "نگهبانان جهنم نوزده نفر هستند و آتشبانان جز فرشته نیستند".(7) "مکانی است دارای هفت در یا هفت طبقه".(8) "ملائکه خشن و سختگیر نگهبان جهنمند".(9) برای اطلاع بیشتر در مورد اوصاف بهشت و جهنم مطالعه کتاب‌های ذیل توصیه می گردد: 1. تفسیر نمونه، آیات مربوط به بهشت و جهنم، از جمله جلد دوم، ص 377 به بعد. 2. دانشنامه قرآن، ج 1، ماده بهشت و جهنم. پی نوشت‌ها: 1. زلزال (99) آیه 6 - 8. 2. آل عمران (3) آیه 30. 3. زمر (39) آیه 73. 4. آل عمران (3) آیه 133. 5. توبه (9) آیه 73. 6. نهج البلاغه، خطبه 109، بند 30. 7. مدثر (74) آیه . 8. حجر (15) آیه 44 و نحل (16) آیه 29 و زمر (39) آیه 72 - 71. 9. تحریم (66) آیه 6. www.eporsesh.com
پاسخ:
بهشت و جهنم دو مخلوق الهی هستند که در قرآن و روایات در مورد آنها بحث شده است، که می توان نتیجه گرفت:
اوّل: واقعی بوده و اعتباری و مجازی نیست. اوصاف بهشت و نعمت‌های آن و دوزخ و درکات آن حقیقی است.
دوّم: این دو در نتیجه اعمال اختیاری انسان است، بدین معنا که هر کاری آدمی در دنیا انجام می دهد، نتیجه آن را در سرای دیگر می بیند. طبق گفته قرآن اعمال هر کس در قیامت، در مقابل دیدگان وی حاضر می گردد و اعضای بدن به نفع یا به ضرر وی شهادت می دهند. "هرکس به اندازه ذره‌ای کار خیر یا شر انجام دهد، آن را می بیند".(1) و "روز قیامت هر کس آنچه را از کار نیک انجام داده، حاضر می بیند و دوست می دارد میان او و آنچه از اعمال بد انجام داده، فاصله زیادی باشد".(2) از آیات برداشت می شود که "تجسم اعمال" حقیقت دارد، هر چند کیفیت آن به طور کامل روشن نیست.
سوم: رؤیت بهشت و دوزخ و ورود به این دو؛ مربوط به سرای دیگر است و تحقق آن در این سرا امکان ندارد. اما انسان هایی وجود دارند که می توانند حقیقت بهشت و دوزخ را در همین عالم مشاهده نمایند، یعنی حجاب‌های ظلمانی دنیا را که بر دیده انسان نهاده شده، کنار زنند و حقیقت آن عالم را مشاهده نمایند.
سخن شما که "بهشت همان آرامشی است که در وجود انسان است، چه در زمان حیات و چه در زمان مرگ و نیستی" نیاز به توضیح و بررسی دارد.
اگر منظور این است که خارج از وجود آدمی، بهشت و جهنمی نیست، بطلان این سخن بر اساس آموزه‌های دینی روشن است.
بهشت و جهنمی خارج از وجود انسان و به عنوان آفریده الهی وجود دارد. رسول گرامی اسلام قبل از رحلت و در شب معراج آن دو را مشاهده کرده، حتی افراد بهشتی و جهنمی را در حال شادی و غم مشاهده نموده است.
اگر مراد سخن، نیک و ارزشمند بودن آرامش روحی است، عیبی بر این گفته نیست، بدین معنا که آرامش روحی مؤمن (که در پرتو ایمان و اعتقاد حاصل می شود) آن قدر ارزشمند است که بسان بهشت زیبا است که سرای آرامش است. به تعبیر قرآن "همانا به یاد خدا دل‌ها آرام می گیرد". این آرامش مربوط به حیات و مرگ نبوده و هماره قرین انسان با ایمان است.
این سخنان در مورد جهنّم نیز صادق است. انسان بی دین و غیر معتقد به خدا هماره دنیایش بسان جهنم است: "کسی که از یاد من روی گردان شود، برای او روزی تنگی خواهد بود" این گونه انسانها هر چند غرق در نعمت‌ها باشند، اما برای آنها بی معنا و رنج آور است و با امید و عشق همنشین نیستند.
آیات و احادیث بسیاری در وصف بهشت و دوزخ وارد شده که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
"(بهشتیان) چون به بهشت برسند، درهایش گشوده شود و خازنان بهشت گویند: سلام بر شما، بهشتیان خوش باد، به درون بیایید!".(3)
"پهنای بهشت به اندازه آسمان و زمین است".(4)
"در آن جا خانه هایی نیکو برای بهشتیان آماده است".(5)
"اما فرمانبرداران را در جوار رحمت خویش جای دهد. خانه‌ای که مسکن گزیدگان آن هرگز کوچ نکنندو حالات زندگی آنان تغییر نپذیرد. در آن جا دچار ترس و وحشت نشوند و بیماری‌ها در آنها نفوذ نخواهد کرد. خطری دامنگیرشان نمی‌شود و سفری در پیش ندارند تا از منزلی به منزل دیگر کوچ کنند".(6)
کلمه جهنم 77 بار در قرآن به کار رفته است که به برخی موارد اشاره می کنیم:
"نگهبانان جهنم نوزده نفر هستند و آتشبانان جز فرشته نیستند".(7)
"مکانی است دارای هفت در یا هفت طبقه".(8)
"ملائکه خشن و سختگیر نگهبان جهنمند".(9)
برای اطلاع بیشتر در مورد اوصاف بهشت و جهنم مطالعه کتاب‌های ذیل توصیه می گردد:
1. تفسیر نمونه، آیات مربوط به بهشت و جهنم، از جمله جلد دوم، ص 377 به بعد.
2. دانشنامه قرآن، ج 1، ماده بهشت و جهنم.
پی نوشت‌ها:
1. زلزال (99) آیه 6 - 8.
2. آل عمران (3) آیه 30.
3. زمر (39) آیه 73.
4. آل عمران (3) آیه 133.
5. توبه (9) آیه 73.
6. نهج البلاغه، خطبه 109، بند 30.
7. مدثر (74) آیه .
8. حجر (15) آیه 44 و نحل (16) آیه 29 و زمر (39) آیه 72 - 71.
9. تحریم (66) آیه 6.
www.eporsesh.com
- [سایر] چرا امروز از اسلام چهره عبوسی ترسیم می شود؟
- [سایر] چهرۀ اهل جهنم چگونه است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نقاشی کردن و ترسیم چهره اشخاص و حیوانات، آیا حرام است یا حکم دیگری دارد؟
- [سایر] چهره اهل جهنم چگونه است؟
- [سایر] چهره اهل جهنم چگونه است؟
- [سایر] چطور می‌توان به کسی که تازه میخواهد مسلمان شود آدرس بهشت و جهنم را داد؟ جای بهشت و جهنم کجاست؟
- [سایر] بهشت کجاست ؟ آیا بهشت و دوزخ در همین دنیاست ؟
- [سایر] حقیقت بهشت و جهنم چیست؟
- [سایر] بهشت و جهنم چگونه هستند؟
- [سایر] طبقات دوزخ و بهشت را بیان کنید؟
- [آیت الله جوادی آملی] .مستحب است نمازگزار پس از نماز در حالی که رو به قبله و با طهارت است, به ذکر، دعا، تلاوت و مانند آن که وارد شده, اشتغال داشته باشد. کار نیک, مانند تفکّر در عظمت خدا و گریه هراس از دوزخ یا شوق به بهشت یا اشتیاق به لقای الهی, از نمونههای خوبِ تعقیب نماز است. از بهترین ذکر تعقیبی، تسبیح حضرت زهرا(س) است و آن به این ترتیب است: سی و چهار بار (اللّه اکبر), سی و سه بار (الحمد للّه) و سی و سه بار (سبحان اللّه), هرچند تقدیم (سبحان اللّه) بر (الحمد للّه) صحیح است؛ لیکن اَولی تقدیم (الحمد للّه) بر (سبحان اللّه) است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] ربنا آتنا فی الدنْیا حسنةً و فی الاْخرة حسنةً و قنا عذاب النار: خداوندا در دنیا و درسرای دیگر به ما نیکی مرحمت فرما و ما را از عذاب دوزخ نگاه دار!
- [آیت الله مظاهری] از گناهان بزرگ در اسلام نفاق است و در روایات فراوانی فرمودهاند کسی که دارای دو چهره و دو زبان باشد، در روز قیامت با دو زبان که آتش از آنها شعلهور است محشور می‌شود و این نفاق اقسامی دارد: الف) کسانی که ایمان ندارند، ولی با زبان یا عمل ایمان نمایی می‌کنند، و این افراد همان منافقینی هستند که قرآن جایگاه آنان را پستترین جاهای جهنّم قرار داده است. ب) افراد ریاکار که اعمالشان برای خدا نیست، ولی نمایش برای خداست و قرآن علاوه بر اینکه اعمال این افراد را باطل میداند، گناه آنان را در حدّ کفر شمرده است. ج) افرادی که در برخورد با مردم دارای دو چهره و دو زبان هستند؛ مثلاً در حالی که کینه و عداوت دارند و از غیبت و تهمت باک ندارند، ولی در ظاهر اظهار محبّت و ارادت می‌کنند. د) افرادی که خود را وابسته به دین می‌کنند، ولی در حقیقت آن وابستگی را در عمل ندارند، نظیر عالم بی عمل و زاهد بیحقیقت و مقدّس و متّقی نما، و این افراد گرچه در روایات اطلاق نفاق بر آنها شده است و از نظر اخلاقی منافق میباشند، ولی گناه منافق را ندارند و اگر بر طبق وظیفه دینی خود عمل نکنند، در روز قیامت با منافقین محشور می‌شوند.
- [آیت الله اردبیلی] ساختن مجسّمه انسان و حیوانات در صورتی که برای پرستش یا در معرض آن باشد جایز نیست؛ بلکه بنابر احتیاط از ساختن آن در هر حال باید اجتناب شود؛ ولی خرید و فروش مجسّمه و نیز کالایی که روی آن چهره انسان یا حیوان کندهکاری یا نقاشی شده، اشکال ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر عاصی ترک معصیت نمی کند مگر به جمع ما بین مرتبه اولی و ثانیه، واجب است جمع به اینکه هم از او اعراض کند، و ترک معاشرت نماید و با چهره عبوس با او ملاقات کند، و هم او را امر به معروف کند لفظاً و نهی کند لفظاً.
- [آیت الله نوری همدانی] مرتبة اوّل آنکه با شخص معصیت کار طوری عمل شود که بفهمد برای ارتکاب او به معصیت این نحو عمل با او شده است ، مثل اینکه از او رو برگرداند ، یا با چهرة عبوس با او ملاقات کند ، یا ترک مراوده با او کند واز او اعراض کند به نحوی که معلوم شود این امور برای آن است که او ترک معصیت کند .
- [آیت الله نوری همدانی] اگر عاصی ترک معصیت نمی کند مگر به جمع مابین مرتبة اوّلی وثانیه از انکار ، واجب است جمع به اینکه هم از او اعراض کند ، وترک معاشرت نماید وبا چهرة عبوس با او ملاقات کند ، وهم او را امر به معروف کند لفظاً ونهی کند لفظاً .
- [امام خمینی] اگر عاصی ترک معصیت نمیکند مگر به جمع ما بین مرتبه اولی و ثانیه از انکار، واجب است جمع به این که هم از او اعراض کند، و ترک معاشرت نماید و با چهره عبوس با او ملاقات کند، و هم او را امر به معروف کند لفظاً و نهی کند لفظاً.
- [آیت الله اردبیلی] اگر احتمال صحیح داده شود که سکوت موجب میگردد که منکری معروف یا معروفی منکر شود و یا ستمگری تقویت گردد و یا ستمی بر مسلمانان تحمیل گردد یا چهره دین و عالمان دینی نزد مردم مخدوش گردد، اظهار حق و اعلام آن خصوصا بر عالمان و اجب است و سکوت جایز نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] هرگاه کسی پسری را از روی شهوت ببوسد، حاکم شرع از سی تازیانه تا نودونه تازیانه هرقدر صلاح میداند، به او میزند، وروایت شده است که خداوند عالم دهانهای از آتش بدهان او میزند وملائکه آسمان و زمین و ملائکه رحمت و غضب بر او لعنت می‌کنند و جهنّم برای او مهیّا خواهد بود ولی اگر توبه کند، توبه او قبول می‌شود.