الف) هیچ موجودی، معدوم نمی‌شود و هیچ معدومی، موجود؛ اما صورت ظاهری اشیا دگرگون می‌شود. همان طور که خاک تبدیل به نبات و حیوان و انسان می‌شود، اینها نیز دوباره به صورت خاک بر می‌گردند. اگر مراد از عدم این تغییر و تحولات باشد، امر عادی و طبیعی است. اما اگر مراد از عدم، عدم محض (در مقابل وجود) باشد، این امر محال است و قدرت به محال تعلق نمی‌گیرد. ب) ابدی بودن بهشت به این معنا است که انسان در بهشت زندگی جاوید و حیات پایان ناپذیری دارد؛ تا خدا خدایی می‌کند، انسان هم باقی است و نابودنخواهد شد. این بقای ابدی ملال آور نیست و هیچ خواسته‌ای تکرار نبوده و همه مبهوت ذات باری تعالی خواهند بود. البته بهشت مراتبی دارد و مانند این جهان مادی نیست که بخواهیم با خوشی‌ها و باغات و سبزه زارهای اینجا مقایسه کنیم. آیات و روایات فراوانی مبنی بر تکراری و ملال آور نبودن بهشت و نعمت‌های آن وارد شده است از جمله: "حور مقصورات فی الخیام، لم یطمسهن قبلهم و لاجان"؛ حوریان که در خیمه‌های بهشتی مستورند که هیچ انس و جن پیش از ایشان با آنها تماس نگرفته است. (دوشیزه‌اند)(الرحمن، آیه 72 و 74) این حوریان هر بار خلق جدیدی دارند و تمام نعمت‌های بهشتی این گونه‌اند در واقع خود بهشتیان هستند که هر چه را بخواهند ایجاد و خلق می‌کنند. پس کسی که اهل بهشت شد، زندگی و عیش و نوش ابدی دارد و برای حیات جاوید نهایتی نیست. اما اهل جهنم دو گروه هستند: دسته اول: کافری که هدایت خدا به او عرضه شده و ممکن بوده که هدایت شود؛ ولی از روی عناد و کبر و لجاجت قبول نکرده و دنبال فهم حق نرفته و به هر حال کافر از دنیا رفته است و نیز منافق که او هم در صف کفار است. و هم چنین مشرک که با این حالات بمیرد اینها همه در جهنم عذاب ابدی دارند و نجاتی ندارند. دسته دوم: کسانی که معتقد به خدا و پیامبران و قیامت هستند ولی معصیت کرده‌اند و اوامر خدا را در عمل اطاعت نکرده‌اند و بی‌توبه مرده‌اند. اینها به قدر استحقاق و گناه خود در جهنم عقوبت می‌شوند و پس از آن نجات پیدا می‌کنند و جهنم برای آنها ابدی نیست. (البته باید به خدا پناه برد چون یک لحظه جهنم هم قابل تحمل نیست). eporsesh.com
الف) هیچ موجودی، معدوم نمیشود و هیچ معدومی، موجود؛ اما صورت ظاهری اشیا دگرگون میشود. همان طور که خاک تبدیل به نبات و حیوان و انسان میشود، اینها نیز دوباره به صورت خاک بر میگردند. اگر مراد از عدم این تغییر و تحولات باشد، امر عادی و طبیعی است. اما اگر مراد از عدم،
عدم محض (در مقابل وجود) باشد، این امر محال است و قدرت به محال تعلق نمیگیرد.
ب) ابدی بودن بهشت به این معنا است که انسان در بهشت زندگی جاوید و حیات پایان ناپذیری دارد؛ تا خدا خدایی میکند، انسان هم باقی است و نابودنخواهد شد.
این بقای ابدی ملال آور نیست و هیچ خواستهای تکرار نبوده و همه مبهوت ذات باری تعالی خواهند بود. البته بهشت مراتبی دارد و مانند این جهان مادی نیست که بخواهیم با خوشیها و باغات و سبزه زارهای اینجا مقایسه کنیم.
آیات و روایات فراوانی مبنی بر تکراری و ملال آور نبودن بهشت و نعمتهای آن وارد شده است از جمله: "حور مقصورات فی الخیام، لم یطمسهن قبلهم و لاجان"؛ حوریان که در خیمههای بهشتی مستورند که هیچ انس و جن پیش از ایشان با آنها تماس نگرفته است. (دوشیزهاند)(الرحمن، آیه 72 و 74) این حوریان هر بار خلق جدیدی دارند و تمام نعمتهای بهشتی این گونهاند در واقع خود بهشتیان هستند که هر چه را بخواهند ایجاد و خلق میکنند.
پس کسی که اهل بهشت شد، زندگی و عیش و نوش ابدی دارد و برای حیات جاوید نهایتی نیست.
اما اهل جهنم دو گروه هستند: دسته اول: کافری که هدایت خدا به او عرضه شده و ممکن بوده که هدایت شود؛ ولی از روی عناد و کبر و لجاجت قبول نکرده و دنبال فهم حق نرفته و به هر حال کافر از دنیا رفته است و نیز منافق که او هم در صف کفار است. و هم چنین مشرک که با این حالات بمیرد اینها همه در جهنم عذاب ابدی دارند و نجاتی ندارند.
دسته دوم: کسانی که معتقد به خدا و پیامبران و قیامت هستند ولی معصیت کردهاند و اوامر خدا را در عمل اطاعت نکردهاند و بیتوبه مردهاند. اینها به قدر استحقاق و گناه خود در جهنم عقوبت میشوند و پس از آن نجات پیدا میکنند و جهنم برای آنها ابدی نیست. (البته باید به خدا پناه برد چون یک لحظه جهنم هم قابل تحمل نیست).
eporsesh.com
- [سایر] ابدی بودن واجب الوجود، چگونه اثبات می شود؟ آیا واجب الوجود، می تواند خود را معدوم کند؟
- [سایر] در دعای کمیل حضرت امیر(ع) خدا را آخر الآخرین میخواند، با توجه به اینکه انسان موجودی ابدی است و در بهشت یا جهنم جاودانه خواهد بود، چگونه خدا آخر الآخرین است؟
- [سایر] این قانون که هرگز موجود معدوم و معدوم موجود نمیشود قانونی است که صد در صد صحیح است، ولی تفسیر این قانون این نیست که هر موجودی وجودش ازلی و ابدی است و هر معدومی عدمش ازلی و ابدی است.(اصول فلسفه و روش رئالیسم جلد سوم) قانونی که در ابتدا ذکر کردند پذیرفتنی است، اما عدم برابریاش با جمله دوم نامفهوم است. در صورت امکان آنرا توضیح دهید؟
- [سایر] چرا در مقابل 70 سال، بهشت یا جهنم ابدی قرار گرفته است؟
- [سایر] با توجه به آیات قرآنی که درباره بهشت و جهنم آمده، آیا هر دو ابدی و همیشگی هستند؟
- [سایر] ابدی بودن بهشت و جهنم را مشکل می توان باور کرد چون تناسبی با اعمال محدود این دنیا ندارد ؟
- [سایر] شبهه: ابدی بودن بهشت و جهنم را مشکل می توان باور کرد چون تناسبی با اعمال محدود این دنیا ندارد.
- [سایر] من چطور با دلیل عقلی میتوانم ثابت کنم و یقین کنم که خدا ازلی و ابدی است؟ شاید نباشد؟ شما از کجا میدانید خدا ازلی و ابدی است؟
- [سایر] 1. آیا این مطلب صحت دارد که حضرت مریم (س) از بهشت غذا و میوه دریافت می کردند؟ 2. چگونه چنین چیزی ممکن است که چنین چیزهایی از بهشت به سمت زمین بیایند؟ چرا که خداوند در قرآن بیان می کند اشیای بهشتی همیشگی و ابدی هستند؟ حال اگر بپذیریم که چیزهایی از بهشت می توانند به زمین بیایند، سؤال دیگری مطرح می شود و آن این است که آیا ساکنان بهشت هم قادر خواهند بود تا به دنیا برگردند؟
- [سایر] شبهه اعاده معدوم چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] وقف بر معدوم یعنی افرادی که وجود ندارند صحیح نیست، امّا چنانچه وقفِ مال جهت افرادی که به دنیا نیامدهاند و در شکم مادر هستند باشد، اشکالی ندارد؛ همچنین وقف بر معدوم به تبع موجود یعنی برای اشخاصی که بعضی از آنها به دنیا آمدهاند صحیح است، مانند وقف بر اولاد و در این صورت طبقات بعد که به دنیا نیامدهاند، بعد از به دنیا آمدن با دیگران شریک میشوند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر با زنی که در عدّه طلاق است زنا کند باعث حرمت ابدی نمی شود لذا می تواند بعد از گذشت عده با او ازدواج کند هرچند احتیاط در ترک این ازدواج است و اگر با زنی که در عده است عقد کند (چه موقت چه دائم) هر چند این عقد باطل است ولی باعث حرمت ابدی می شود.
- [امام خمینی] - ترجمه سوره قل هو الله احد بسم الله الرحمن الرحیم: (قل هو الله احد)، یعنی بگو ای محمد (ص) که خداوند، خدایی است یگانه. (الله الصمد)، یعنی خدایی که از تمام موجودات بی نیاز است. (لم یلد و لم یولد)، فرزند ندارد و فرزند کسی نیست. (و لم یکن له کفوا احد)، یعنی هیچ کس از مخلوقات مثل او نیست.
- [آیت الله بهجت] ساختن مجسمه موجودات جاندار حرام است، اما نگهداری آن برای مقاصد غیر حرام بنابر اظهر جایز است، و نیز معامله به همین مقصود مانعی ندارد، اگرچه احتیاط مستحب در ترک آن است، و نقاشی موجودات جاندار بنابر اظهر حرام نیست، اگرچه احتیاط در ناقص یا جدا کشیدن آن است.
- [آیت الله اردبیلی] (بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ) یعنی: (آغاز میکنم به نام خداوندی که در دنیا بر مؤمن و کافر و در آخرت بر مؤمن رحم مینماید.) (قُلْ هُوَ اللّهُ أحَدٌ) یعنی: (بگو ای محمد صلیاللهعلیهوآلهوسلم که خداوند، یگانه است.) (اَللّهُ الصَّمَدُ) یعنی: (خدا از تمام موجودات بینیاز است و همه به او نیازمندند.) (لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ) یعنی: (فرزند ندارد و فرزند کسی نیست.) (وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوا أحَدٌ) یعنی: (و هیچ کس مثل او نیست.)
- [آیت الله سیستانی] اگر شوهرِ زنی دختر شیر خواری را برای خود عقد کرده باشد ، چنانچه زن ، آن دختر شیر خوار را شیر دهد ، بنابر احتیاط واجب آن زن بر او حرام ابدی میشود ، و احتیاطاً باید او را طلاق دهد ، و هرگز با او ازدواج نکند ، و اگر شیر مربوط به خود او باشد ، دختر شیر خوار نیز بر او حرام ابدی میشود ، و اگر شیر از شوهر سابق باشد ، بنابر احتیاط عقد او باطل میشود .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زنی که در حال احرام است با مردی ازدواج کند، عقد او باطل است؛ هر چند آن مرد در حال احرام نباشد و چنانچه زن میدانسته که در حال احرام است و ازدواج بر او حرام است، این مرد بر او حرام ابدی میشود؛ هر چند هنوز دخول نکرده باشند والّا حرام ابدی نمیشود؛ هر چند دخول کرده باشند ولی احتیاط مستحبّ آن است که در صورت دخول دیگر با او ازدواج نکند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنای با زن شوهردار موجب حرمت ابدی نمیشود و همچنین اگر با زنی که در عدّه است زنا کند، آن زن بر او حرام ابدی نمیشود - خواه عدّه طلاق رجعی باشد یا طلاق بائن یا عدّه وفات یا عدّه متعه یا غیر آن - لذا بعد از عدّه میتواند با او ازدواج کند، البتّه اگر این کار در عدّه طلاق رجعی رخ داده احتیاط مستحبّ مؤکّد آن است که دیگر با این زن ازدواج ننماید.
- [آیت الله سبحانی] وقف بر معدوم صحیح نیست بنابراین اگر مالی را برای کسانی که به دنیا نیامده اند وقف کند درست نیست ولی وقف برای اولاد که بعضی از آنها به دنیا آمده اند صحیح و آنها که به دنیا نیامده اند بعد از آمدن به دنیا با دیگران شریک می شوند.
- [آیت الله سبحانی] وقف بر معدوم صحیح نیست بنابراین اگر مالی را برای کسانی که به دنیا نیامده اند وقف کند درست نیست ولی وقف برای اولاد که بعضی از آنها به دنیا آمده اند صحیح و آنها که به دنیا نیامده اند بعد از آمدن به دنیا با دیگران شریک می شوند.