چرا در مقابل 70 سال، بهشت یا جهنم ابدی قرار گرفته است؟

قبل از هر سخنی لازم است بدانیم مطابق متون دینی، عده محدودی برای ابد در جهنم باقی می مانند و اکثر گناهکاران بعد از مدتی (با توجه به گناهان آن اشخاص) از جهنم خارج شده و وارد مراتب نازل بهشت می شوند. هر چند اگر فقط عذاب برزخ را نیز در نظر بگیریم، هیچ عاقلی مرتکب گناه نخواهد شد. علاوه بر اینکه هیچ گناهکاری در روز اول ارتکاب گناه، نمی تواند تضمین کند که در آینده از شقی ترین افراد نخواهد شد.

امیر المومنین (ع) می فرمایند: (انسانی که دوستدار و مطیع ما باشد، به نعمتهای جاودان نوید داده شده، و دشمنانی که با ما سر ستیز دارند، عذاب ابدی در پیش خواهند داشت و اما آن کس که وضعش معلوم نیست و نمی‌داند سرانجامش چه خواهد شد، مؤمنی است که به زیان خود زیاده روی نموده و مشخص نیست سرانجامش به کجا خواهد کشید، خبر مبهم و ترسناکی به او می‌رسد، ولی خداوند هرگز او را با دشمنان ما برابرنخواهد کرد، و به شفاعت ما او را از جهنّم بیرون می‌آورد، پس کار نیک انجام دهید و از خدا اطاعت کنید. مطمئن نباشید و سزای گناه را از طرف خدا ناچیز مشمارید! زیرا شفاعت شامل حال (مسرفین) نخواهد شد، مگر بعد از سیصد هزار سال.)[1]

درباره عذاب یا نعمت جهان آخرت نیز باید درک صحیحی نسبت به آن داشته باشیم. جزای اعمال ما، با قرار داد و امری اعتباری به ما نمی رسد. بلکه اعمال ما، نوعی از علیت را برای آن دارند. بنابراین هر عملی در دنیا و عالم طبیعت اثر خود را در قیامت بجای خواهد گذارد، مثلا اگر فردی چاقویی را در چشم خود فرو کند، فرو بردن چاقو در چشم موجب خواهد شد این فرد تا ابد نابینا بماند و هیچ راهی برای رهایی از کوری وجود ندارد. پس اعمال ما، نتیجه خود را به دنبال خواهند داشت و ما باید مراقب باشیم که یک عمل می تواند، امتدادی به اندازه ابد ایجاد کند.
و مساله دیگر اینکه، اعمال ما سازنده شخصیت ما هستند. و جزا به حاصلی که در انتها به دست آورده ایم، و شخصیتی که ساخته ایم، تعلق می گیرد. به همین دلیل، خدای متعال روزه را اصل معرفی نمی کند؛ بلکه روزه ای که منجر به تقوا شود، را ارزشمند می شمارد:
(یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ؛[بقره/183] ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد تا پرهیزکار شوید.)

با توجه به مطالب مذکور در نوع رابطه بین عمل و جزای اخروی روشن می شود که چرا در مقابل عمل 70 ساله، جزای ابدی قرار می گیرد. گناهکار برای خود شخصیتی ساخته است که از هر فرصتی برای گناه استفاده می کند:
(حَتیَّ إِذَا جَاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبّ‌ِ ارْجِعُونِ * لَعَلیّ‌ِ أَعْمَلُ صَالِحًا فِیمَا تَرَکْتُ  کلاَّ  إِنَّهَا کلَمَةٌ هُوَ قَائلُهَا؛[مومنون، آیات 99 و 100] (آنها هم چنان به راه غلط خود ادامه می‌دهند) تا زمانی که مرگ یکی از آنان فرارسد، می‌گوید: (پروردگار من! مرا بازگردانید! * شاید در آنچه ترک کردم (و کوتاهی نمودم) عمل صالحی انجام دهم!) (ولی به او می‌ گویند چنین نیست! این سخنی است که او به زبان می‌ گوید (و اگر بازگردد، کارش همچون گذشته است.)

ابو هاشم گوید: (از امام صادق علیه السّلام سؤال کردم چرا مردم در بهشت و دوزخ مخلّد می‌ باشند فرمود: برای اینکه گناهکاران نیت داشتند اگر در دنیا بطور جاودانی زندگی کنند دست از معصیت باز ندارند و همواره نافرمانی کنند و لذا همیشه در دوزخ خواهند ماند. اما اهل بهشت از این رو همیشه در بهشت می‌مانند که آنها نیت کرده بودند مادامی که زنده هستند از خداوند اطاعت کنند، پس بنا بر این آنها با نیت خود عذاب جاودانی دارند و اینان هم طبق نیت خویش در نعمت‌ها و لذت‌ها جاودان می‌ باشند.)[2]

[1]. معانی الأخبار، ص: 288.
[2]. الکافی، ج‌2، ص: 85.