رجعت یعنی زنده شدن برخی انسان ها بعد از مرگ و پیش از برپایی رستاخیز[1] و هم زمان با ظهور حضرت مهدی موعود[2]. این بازگشت، ویژه ی مؤمنان خالص و ناب و منافقان لجوج و خالص است[3]؛ بنابراین، رجعت یکی از علایم نزدیک شدن قیامت است.[4]
بنابر حدیث مشهور و مورد قبول دانشمندان اهل سنت و شیعه، راه سعادت و حقیقت و نجات، فقط در گرو پیروی از قرآن و اهل بیت(علیهم السلام)است[5]، و از آن جایی که عقیده به رجعت در متن قرآن و روایات مطرح شده و شیعه همواره به این دو ثقل پناهنده است، به امر رجعت عقیده دارد.
این که رجعت شامل چه کسانی می شود، شماری از روایات افرادی را معرفی کرده اند که می توان از جمع بندی آنها به اوصاف و نشانه های کلی افرادی پی برد که ممکن است در رجعت شرکت کنند (یا در صف مؤمنان و دوستان خدا و یا در صف منافقان و دشمنان خدا).
در روایتی از امام صادق (علیه السلام) که چگونگی زیارت قبر شریف پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله)، امیر مؤمنان علی (علیه السلام)، فاطمه ی زهرا(علیها السلام)، امام حسن (علیه السلام)، امام حسین (علیه السلام)، و سایر امامان را بیان می فرماید، چنین آمده است:
... انی من القائلین بفضلکم، مقرِّ برجعتکم، لا انکر للهِ قدرة و لا ازعم الاّ ماشاء الله؛[6] من از معترفین به فضایل شما هستم، به رجعت شما اقرار دارم، قدرت الهی را منکر نیستم. پندارم در مورد خداوند جز آنچه او خواهد نیست.
شیخ صدوق و شیخ طوسی با سند صحیح از امام علی بن محمد (علیه السلام)زیارتی را به این مضمون نقل می کنند:
اشهد الله و اشهد کم انی مؤمن بکم و بما امنتم به... فثبتنی الله ابداً ما بقیت علی موالاتکم و جعلنی ممن یقتص آثارکم... و یحشر فی زمرتکم و یکرّ فی رجعتکم و...؛[7] خداوند و شما را گواه می گیرم که به شما و به آنچه ایمان داشتید ایمان دارم... پس خداوند مرا در دوستی شما پایدار بدارد و از کسانی قرارم دهد که آثار شما را پیروی می کنند... و در زمره ی شما محشور می شوند و در رجعت با شما می آیند.
از امام کاظم (علیه السلام) روایت شده که فرمودند:
در رجعت، ارواح مؤمنین و دشمنان آنان، به سوی ابدانشان باز می گردند، تا حق خود را بازستانند.[8]
از مجموع روایات چنین استفاده می شود که، رجعت کنندگان در صف دوستان خدا، بعضی از پیامبران (پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) حضرت عیسی(علیه السلام)) و امامان معصوم(علیهم السلام) و شماری از مؤمنینی هستند که حقوقشان غصب شده است و در صف دشمنان خدا ظالمین و کسانی هستند که با اولیای الهی و جبهه ی حق جنگیده اند.[9]
پی نوشتها:
[1]. حرّ عاملی، الایقاظ من الهجمة، تحقیق رسولی محلاتی، ص 29.
[2]. حسن طارمی، الرجعة بین العقل والقرآن، معاونیة العلاقات، ص 10، به نقل: از سید مرتضی.
[3]. محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج 53، ص 138؛ هاشم بحرانی حسینی، تفسیر البرهان، ج2، ص 408.
[4]. جعفر سبحانی، الالهیات، ج 2، ص 787.
[5]. به نص حدیث ثقلین که مورد قبول شیعه و سنی است. رک: قوام الدین وشنوه ای، حدیث الثقلین.
[6]. شیخ حر عاملی، الایقاظ من الهجمة، ص 301، باب 10، ح 2، به نقل از: شیخ طوسی، مصباح الکبیر... .
[7]. همان، ص 302.
[8]. نجم الدین طبسی، رجعت از نظر شیعه، ص 107.
[9]. ر.ک: همان و سید محمد صدر، بحث حول الرجعة.
منبع: آخرین سفر، رحیم لطیفی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1385)
