صدقات
یکی از انواع عطاهای مستحبه، صدقات مستحبه است و ثواب آن بسیار، و فواید آن بی‌شمار است.
آیا خیرات و صدقات افراد، تأثیری بر وضعیت میّت در قبر دارد؟
بلی، آن چه که مسلم است انسان بعد از مرگ دست خودش از عمل کوتاه می شود و با اعمالی که از پیش فرستاده چه نیک و چه بد مأنوس و همدم است. ولی با توجه به روایات متعدّدی که از معصومین نقل شده است در می یابیم که اعمال نیکی که به نیّت مرده انجام می گیرد سبب نجات و رهایی او از عذابها و فشارهای قبر است و حتی سبب رهایی او از عذاب آخرت. و بالاتر اینکه خود مردگان از فرزندان و خویشان خود انتظار دارند که به فکر آنها بوده و برایشان صدقات و خیراتی بدهند. چنانچه از لبّ اللباب قطب راوندی مروی است که مردگان در هر شب جمعه می آیند و فریاد می کنند ای اهل من، ای فرزندان من، ای خویشان من، به ما مهربانی کنید، ما را به خاطر بیاورید، ما را فراموش نکنید، بر ما و غربت ما رحم کنید، بدرستیکه ما در زندان تنگی و اندوه و زاری و غم و سختی هستیم به ما رحم کنید و بخل نکنید به دعا و صدقه و شاید خدا به ما رحم کند. (1) و در جامع الاخبار نیز از پیامبر اکرم (ص) نقل شده که فرمودند: برای مردگان خود هدیه بفرستید، پس گفتند هدیه مرده ها چیست؟ حضرت فرمود: صدقه و دعا و افزودند: ارواح مؤمنین هر جمعه به آسمان دنیا، مقابل خانه های خود می آیند و با گریه فریاد می کنند این پدر مادر و خویشان و اهل من بر ما مهربانی کنید خدا شما را رحمت کند آن چه در دست ما بود عذاب و حساب آن برای ماست و نفعش برای غیر ما می باشد. پس به یک درهمی یا قرص نانی یا جامه ای به ما مهربانی کنید که خداوند شما را از جامه ی بهشت می پوشاند. آنگاه رسول خدا گریستند. بحدّی که قدرت بر سخن گفتن نداشتند. (2) و روایت دیگری از حضرت فاطمه زهرا (س) که در وصیّت خود به حضرت علی (ع) فرمودند: چون من وفات کردم شما مرا غسل بده و تجهیز کن و بر من نمازگزار و مرا داخل در قبر کن و در لحد بسپار و خاک بر روی من بریز و نزد من بنشین و در مقابل صورتم قرآن و دعای بسیار بخوان، زیرا که آن ساعت، ساعتی است که مرده محتاج به انس گرفتن با زنده است. (3) و سید بن طاووس (ره) از حضرت رسول (ص) روایت کرده که فرمود: بر میّت ساعتی سخت تر از شب اول قبر نمی گذرد پس مردگان خود را بر صدقه رحم کنید و اگر صدقه نیافتید، نماز گذارید. به این نحو: دو رکعت نماز که در رکعت اول حمد و دو مرتبه (توحید) و رکعت دوم حمد و ده مرتبه (تکاثر) و در بعد از نماز بگوید (الّلهم صلّ عَلی مُحمد و آل محمد وابعَث ثَوابَها الی قَبر ذلکَ المیّت فلان بن فلان)، (پس خداوند در همان ساعت هزار ملک به سوی قبر او می فرستد تا او را از تنگی قبر نجات دهند. (4) پی نوشت: 1- سفینة البحار، ج 2، ص 556. 2- جامع الاخبار، ص 197. 3- مستدرک الوسایل، ج1، ص 148- باب 79، حدیث 8. 4- سفینة البحار، ج 2، ص 47. منبع: تصویر برزخ و برزخیان در قرآن کریم، فاطمه کریمی، انتشارات جامعه القرآن الکریم
بلی، آن چه که مسلم است انسان بعد از مرگ دست خودش از عمل کوتاه می شود و با اعمالی که از پیش فرستاده چه نیک و چه بد مأنوس و همدم است. ولی با توجه به روایات متعدّدی که از معصومین نقل شده است در می یابیم که اعمال نیکی که به نیّت مرده انجام می گیرد سبب نجات و رهایی او از عذابها و فشارهای قبر است و حتی سبب رهایی او از عذاب آخرت. و بالاتر اینکه خود مردگان از فرزندان و خویشان خود انتظار دارند که به فکر آنها بوده و برایشان صدقات و خیراتی بدهند. چنانچه از لبّ اللباب قطب راوندی مروی است که مردگان در هر شب جمعه می آیند و فریاد می کنند ای اهل من، ای فرزندان من، ای خویشان من، به ما مهربانی کنید، ما را به خاطر بیاورید، ما را فراموش نکنید، بر ما و غربت ما رحم کنید، بدرستیکه ما در زندان تنگی و اندوه و زاری و غم و سختی هستیم به ما رحم کنید و بخل نکنید به دعا و صدقه و شاید خدا به ما رحم کند. (1) و در جامع الاخبار نیز از پیامبر اکرم (ص) نقل شده که فرمودند: برای مردگان خود هدیه بفرستید، پس گفتند هدیه مرده ها چیست؟ حضرت فرمود: صدقه و دعا و افزودند: ارواح مؤمنین هر جمعه به آسمان دنیا، مقابل خانه های خود می آیند و با گریه فریاد می کنند این پدر مادر و خویشان و اهل من بر ما مهربانی کنید خدا شما را رحمت کند آن چه در دست ما بود عذاب و حساب آن برای ماست و نفعش برای غیر ما می باشد. پس به یک درهمی یا قرص نانی یا جامه ای به ما مهربانی کنید که خداوند شما را از جامه ی بهشت می پوشاند. آنگاه رسول خدا گریستند. بحدّی که قدرت بر سخن گفتن نداشتند. (2) و روایت دیگری از حضرت فاطمه زهرا (س) که در وصیّت خود به حضرت علی (ع) فرمودند: چون من وفات کردم شما مرا غسل بده و تجهیز کن و بر من نمازگزار و مرا داخل در قبر کن و در لحد بسپار و خاک بر روی من بریز و نزد من بنشین و در مقابل صورتم قرآن و دعای بسیار بخوان، زیرا که آن ساعت، ساعتی است که مرده محتاج به انس گرفتن با زنده است. (3) و سید بن طاووس (ره) از حضرت رسول (ص) روایت کرده که فرمود: بر میّت ساعتی سخت تر از شب اول قبر نمی گذرد پس مردگان خود را بر صدقه رحم کنید و اگر صدقه نیافتید، نماز گذارید. به این نحو: دو رکعت نماز که در رکعت اول حمد و دو مرتبه (توحید) و رکعت دوم حمد و ده مرتبه (تکاثر) و در بعد از نماز بگوید (الّلهم صلّ عَلی مُحمد و آل محمد وابعَث ثَوابَها الی قَبر ذلکَ المیّت فلان بن فلان)، (پس خداوند در همان ساعت هزار ملک به سوی قبر او می فرستد تا او را از تنگی قبر نجات دهند. (4) پی نوشت: 1- سفینة البحار، ج 2، ص 556. 2- جامع الاخبار، ص 197. 3- مستدرک الوسایل، ج1، ص 148- باب 79، حدیث 8. 4- سفینة البحار، ج 2، ص 47. منبع: تصویر برزخ و برزخیان در قرآن کریم، فاطمه کریمی، انتشارات جامعه القرآن الکریم
پاسخ:
بلی، آن چه که مسلم است انسان بعد از مرگ دست خودش از عمل کوتاه می شود و با اعمالی که از پیش فرستاده چه نیک و چه بد مأنوس و همدم است. ولی با توجه به روایات متعدّدی که از معصومین نقل شده است در می یابیم که اعمال نیکی که به نیّت مرده انجام می گیرد سبب نجات و رهایی او از عذابها و فشارهای قبر است و حتی سبب رهایی او از عذاب آخرت. و بالاتر اینکه خود مردگان از فرزندان و خویشان خود انتظار دارند که به فکر آنها بوده و برایشان صدقات و خیراتی بدهند. چنانچه از لبّ اللباب قطب راوندی مروی است که مردگان در هر شب جمعه می آیند و فریاد می کنند ای اهل من، ای فرزندان من، ای خویشان من، به ما مهربانی کنید، ما را به خاطر بیاورید، ما را فراموش نکنید، بر ما و غربت ما رحم کنید، بدرستیکه ما در زندان تنگی و اندوه و زاری و غم و سختی هستیم به ما رحم کنید و بخل نکنید به دعا و صدقه و شاید خدا به ما رحم کند. (1)
و در جامع الاخبار نیز از پیامبر اکرم (ص) نقل شده که فرمودند: برای مردگان خود هدیه بفرستید، پس گفتند هدیه مرده ها چیست؟ حضرت فرمود: صدقه و دعا و افزودند: ارواح مؤمنین هر جمعه به آسمان دنیا، مقابل خانه های خود می آیند و با گریه فریاد می کنند این پدر مادر و خویشان و اهل من بر ما مهربانی کنید خدا شما را رحمت کند آن چه در دست ما بود عذاب و حساب آن برای ماست و نفعش برای غیر ما می باشد. پس به یک درهمی یا قرص نانی یا جامه ای به ما مهربانی کنید که خداوند شما را از جامه ی بهشت می پوشاند. آنگاه رسول خدا گریستند. بحدّی که قدرت بر سخن گفتن نداشتند. (2)
و روایت دیگری از حضرت فاطمه زهرا (س) که در وصیّت خود به حضرت علی (ع) فرمودند: چون من وفات کردم شما مرا غسل بده و تجهیز کن و بر من نمازگزار و مرا داخل در قبر کن و در لحد بسپار و خاک بر روی من بریز و نزد من بنشین و در مقابل صورتم قرآن و دعای بسیار بخوان، زیرا که آن ساعت، ساعتی است که مرده محتاج به انس گرفتن با زنده است. (3)
و سید بن طاووس (ره) از حضرت رسول (ص) روایت کرده که فرمود: بر میّت ساعتی سخت تر از شب اول قبر نمی گذرد پس مردگان خود را بر صدقه رحم کنید و اگر صدقه نیافتید، نماز گذارید. به این نحو: دو رکعت نماز که در رکعت اول حمد و دو مرتبه (توحید) و رکعت دوم حمد و ده مرتبه (تکاثر) و در بعد از نماز بگوید (الّلهم صلّ عَلی مُحمد و آل محمد وابعَث ثَوابَها الی قَبر ذلکَ المیّت فلان بن فلان)، (پس خداوند در همان ساعت هزار ملک به سوی قبر او می فرستد تا او را از تنگی قبر نجات دهند. (4)
پی نوشت:
1- سفینة البحار، ج 2، ص 556.
2- جامع الاخبار، ص 197.
3- مستدرک الوسایل، ج1، ص 148- باب 79، حدیث 8.
4- سفینة البحار، ج 2، ص 47.
منبع: تصویر برزخ و برزخیان در قرآن کریم، فاطمه کریمی، انتشارات جامعه القرآن الکریم
- [سایر] آیا خیرات و صدقات افراد، تأثیری بر وضعیت میّت در قبر دارد؟
- [سایر] نماز چه تأثیری در زندگی سیاسی - اجتماعی افراد می گذارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا می‌توان پولهایی را که در صندوق خیرات جمع‌آوری می‌شود به عنوان قرض الحسنه به افراد نیازمند پرداخت نمود؟
- [آیت الله مظاهری] نظر معظم له درباره گرفتن پول در محیط اینترنت و تقسیم آن بین افراد مختلف در ازای خواندن فاتحه و خیرات برای رفتگان چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ملاک در حرمت نبش قبر میت چیست؟
- [سایر] سلام؛ چرا انسان زیبایی را دوست دارد؟ دلیل علمیاش چیست؟ دوست داشتن افراد زیبارو چه تأثیری بر انسان میگذارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی از دنیا رفته یکی از اعضاء او را قطع کردند آیا دیه آن متعلّق بوارث است یا متعلّق به خود میّت که برای او صرف خیرات کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دفن کردن میّت در قبر مرده دیگر چه حکمی دارد؟
- [سایر] اگر حق الناسی بر گردن ماست و واقعا امکان جبران نباشد توبه حقیقی به درگاه خدا و تصمیم قاطع بر ترک معاصی و احسان و صدقات( در حد توان) در حق آن فرد یا افراد کفایت می کند؟
- [سایر] آیا خود قبر هم با شخص میّت سخن می گوید؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است کسی که میت را در قبر میگذارد، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید و غیر از خویشان نسبی میت کسانی که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند: (إِنّا للَّه و إنّا إلیه راجعون) و اگر میت زن است کسی که با او محرم می‌باشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله خوئی] مستحب است کسی که میت را در قبر میگذارد، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد، و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید، و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند:" انا لله و انا الیه راجعون". اگر میت زن است کسی که با او محرم می‌باشد او را در قبر بگذارد، و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [امام خمینی] خوب است به امید اینکه مطلوب پروردگار است کسی که میت را در قبر می گذارد با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد، و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید، و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند: "انا لله و انا الیه راجعون". اگر میت زن است کسی که با او محرم می باشد او را در قبر بگذارد، و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله سیستانی] مستحب است کسی که میّت را در قبر میگذارد ، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد ، و از طرف پای میّت از قبر بیرون بیاید ، و غیر از خویشان میّت کسانی که حاضرند ، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند : (إنّا للّهِ وَاِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ) . اگر میّت زن است کسی که با او محرم می‌باشد او را در قبر بگذارد ، و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مستحب است کسی که میت را در قبر می گذارد، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند "إنَّا للهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ راجِعوُن "و اگر میت زن است کسی که با او محرم می باشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مستحب است کسی که میّت را در قبر می گذارد با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید، و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند: اِنّا لله واِنّا اِلَیْهِ راجِعوُن. اگر میت زن است کسی که با او محرم می باشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله مظاهری] خوب است کسی که میّت را در قبر میگذارد، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میّت از قبر بیرون بیاید و غیر از خویشان میّت کسانی که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند: (اِنَّا للَّهِ وَ اِنَّا اِلَیْهِ راجِعُونَ). اگر میّت زن است کسی که با او محرم می‌باشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مستحب است کسی که میت را در قبر می گذارد؛ با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند؛ با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند انا للّه و انا الیه راجعون اگر میت زن است کسی که با او محرم می باشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله بروجردی] مستحب است کسی که میت را در قبر میگذارد، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند:(اِنّا لِلّهِ و اِنّا اِلَیهِ راجِعوُن). اگر میت زن است کسی که با او محرم می‌باشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است دو چوب تر و تازه در قبر همراه میت بگذارند . احکام نماز میت