نظام حاکم بر جهان بر اساس بینش توحید آن است که یک حقیقت نامتناهی که هستی محض و عین علم و حیات و اراده است و آن خداست، خود به جهان، هستی بخشیده و با نظم و تدبیر آنها را اداره نموده است.
قرآن کریم از این نظم عمومی حاکم بر جهان چنین یاد کرده است ”وَهُوَ الّذی فِی السّماءِ اِلهٌ وَفِی الاَرْضِ اِله“(1) خدا آن حقیقت نامتناهی است که بر آسمان‌ها و زمین حاکم است و باز فرمود: ”اَیْنَما تُوَلّوا فَثَمّ وَجْهَ اللّه“(2) به هر سمت که رو کنید آثار وجود خدا را می‌یابید، به هر موجودی که بنگرید شما را به خدا راهنمایی می‌کند. برای این که هر چه را شما بنگرید چه زمینی باشد چه آسمانی، چه انسانی چه غیر انسانی، به خودش قائم نیست، وجودش به وجود خدا وابسته است.
بیان نورانی امیرالمؤمنین(سلام‌اللّه‌علیه) که در نهج البلاغه آمده اشاره به همین موضوع است. آن حضرت فرمود: (کُلّ قائمٍ فی سِواهُ مَعْلولٌ)(3) یعنی هر موجودی که به غیر خود متکی است، معلول است و علت دارد. شما به هر سمتی که بنگرید چیزی که به ذات خود قائم باشد نمی‌بینید، به دلیل این که در یک مرحله هست و در مرحله دیگر نیست، در جایی هست و در جای دیگر نیست. پس هرچه به غیر خود متکی است غیر خداست، لذا قرآن کریم فرمود: ”اَیْنَما تُوَلوا فَثَم وَجْهُ اللّه“ بنابراین نظام حاکم بر جهان همان نظم الهی است که ذات اقدس اله ناظم آن است
(1) سوره زخرف، آیه 84.
(2) سوره بقره، آیه 115.
(3) نهج البلاغه، خطبه 186.
( آیةالله جوادی آملی )
