آیا فشار قبر و شب اول قبر در همه‌ی انواع مرگ‌ها )سوختن، غرق شدن و...( و برای همه‌ی انسان‌ها هست؟

با مرگ و انقطاع روح از بدن، انسان به عالم برزخ که یکی از عوالم وجودی و نظامی است و احکام خاصی دارد، وارد می‌شود و با نظام جدید، معیارها و احکام جدید و ناشناخته مواجه می‌شود. از طرف دیگر، انسان معمولی و متوسط؛ یعنی کسی که در زندگی دنیوی موفق به تجرید خود و انقطاع از مادیات نشده است، انس و ارتباط با نظام مادی، موجودات آن، ارزش‌ها و معیارهای آن، هنوز در قلب و روح او هست و اسیر دنیا و تعلقات آن می‌باشد. با ورود به برزخ و نظام جدید و از دست مأنوسات دنیوی، به وحشت می‌افتد. با فقدان آنچه با آن‌ها مأنوس و خوش بود، موجودیت و بقای خود را با آن‌ها و در آن‌ها می‌دید و خلأ وجودی خود را با آن‌ها پر می‌کرد، در فشار قرار می‌گیرد. وضع خاصی در اول برزخ برایش پیش می‌آید که توأم با فشارها و ترس‌های فراوان است. البته تفاوت مراتب به جای خود محفوظ می‌باشد. هر چه انس و تعلق به دنیا بیش تر باشد، این فشارها بیش‌تر و هر چه تعلق به دنیا کم‌تر و به آخرت‌ بیش‌تر باشد، این فشارها و وحشت‌ها کم‌تر خواهد بود. تنها ارباب معنی و مهذبین واقعی از این مسأله مستثنی هستند. علت آن هم انقطاع از دنیا، مأنوسات آن و انس با عالم بالاتر و حضرت حق است که به مجرد انتقال از دنیا به نظامی که با تمام وجود مشتاق آن بوده‌اند، به شهود جمال وجه حق نائل می‌شوند. (محمد شجاعی، بازگشت به سوی خدا، ص 270 - 272)
پس این سختی‌ها و فشارها در تمام انواع مرگ‌ها )سوختن، غرق شدن، مرگ طبیعی و...( وجود دارد؛ زیرا فشار به بدن مادی نیست، بلکه به بدنی مثالی و برزخی می‌باشد که تابع روح است. البته چنان که قبلا (در سؤال دوم از آخرین فصل بخش قبل) اشاره کردیم، خدا برای مؤمنان خاص کاری می‌کند که آن تعلقاتشان به سادگی از آن‌ها جدا شود، اما حقیقت این است که مطابق روایات متعدد، اکثر مؤمنان به خاطر برخی گناهانی که انجام داده‌اند، دچار فشار قبر می‌شوند. به عنوان مثال، رسول اکرم )ص( فرموده است: )ضغطة القبر للمؤمن کفارة لما کان منه من تضییع النعم.( (علل الشرائع، باب 262، ص 309: فشار قبر مؤمن، کفاره‌ی نعمت‌های از بین رفته است)
یا هنگامی که ابوبصیر از امام صادق )ع( پرسید: )آیا کسی از فشار قبر رهایی می‌یابد؟(
فرمود: )نعوذ بالله منها، ما أقل من یفلت من ضغطة القبر.( (فروع کافی، ج 3، ص 236. بحارالأنوار، ج 6، ص 261: پناه بر خدا از فشار قبر، چه قدر کم هستند افرادی که از آن نجات می‌یابند)