چگونه مهدی منتظر مردگان را زنده، مؤمنین را عزیز و فاسقین را عذاب می نماید؟

شرح پرسش:
چگونه مهدی منتظر علیه السلام در آخرالزمان می تواند مردگان را زنده کند، مؤمنین را عزیز بدارد و فاسقین را عذاب نماید؟ و اصولا آیا اعتقاد به رجعت پشتوانه علمی دارد در حالی که جزء اعتقادات مسلمین نمی باشد، چرا که عقلا ممکن نیست و دلیل بر آن نداریم.

پاسخ اجمالی:
زنده کردن مردگان، در حقیقت کار خداوند است، که گاهی به بعضی از بندگان صالحش همچون حضرت عیسی علیه السلام و امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف این اذن را می دهد که بعضی از انسانها را بتوانند زنده کنند و این زنده کردن فقط با اذن الهی امکان پذیر است.
و رجعت هم به معنای زنده شدن بعضی انسانها در دنیا، در موقع ظهور امام زمان علیه السلام، از روایات و بعضی آیات استفاده می شود، و طبق سخنان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله این امر در امت اسلامی نیز همانند امتهای گذشته به وقوع خواهد پیوست.
مساله رجعت ارتباطی با زنده کردن مردگان توسط امام زمان علیه السلام ندارد و شیعیان زنده کردن اموات را به خداوند نسبت می دهند نه به امام زمان علیه السلام.

پاسخ تفصیلی:
قبل از پاسخ به شبهه مذکور لازم است نکاتی ذکر شود و آن این که: مساله رجعت هیچ ارتباطی با زنده کردن مردگان و یا عزیز نمودن مؤمنین و عذاب کردن فاسقین، توسط امام زمان علیه السلام ندارد و شیعیان هیچ موقع زنده نمودن مردگان را به امام زمان علیه السلام ربط نمی دهند، بلکه همواره اعتقادشان این است که زنده کردن و یا میراندن مخصوص ذات مقدس خداوند است. با توجه به این مطلب بحث از احیاء مردگان توسط غیر خدا، بحث حاشیه ای خواهد بود. در قرآن کریم خداوند صفاتی را برای خودش مطرح می کند که مخصوص ذات مقدس او می باشد و غیر از خداوند کسی از انبیاء و ائمه و ملائکه آن صفات را ندارند. مانند:
لااله الا هو یحیی و یمیت1؛
معبودی جز او نیست، زنده می کند و می میراند.
الله یتوفی الانفس حین موتها2؛
خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض می کنند.
هنگامی که خداوند به عیسی بن مریم گفت:
یاد کن نعمتی را که به تو و مادرت بخشیدیم، زمانی که تو را با (روح القدس) تقویت کردم که در گهواره و به هنگام بزرگی، با مردم سخن می گفتی و هنگامی که کتاب و حکمت و تورات و انجیل را به تو آموختم، و هنگامی که به فرمان من، از گل، چیزی به صورت پرنده می ساختی، و در آن می دمیدی، و به فرمان من پرنده می شد، و کور مادر زاد، و مبتلا به بیماری پیسی را به فرمان من، شفا می دادی، و مردگان را (نیز) به فرمان من زنده می کردی و هنگامی که بنی اسرائیل را از آسیب رساندن به تو، بازداشتم؛ در آن موقع که دلایل روشن برای آنها آوردی، ولی جمعی از کافران آنها گفتند: اینها جز سحر آشکار نیست.3

با توجه به مقدمه فوق، می گوئیم: در همه ادیان به ظهور مصلح جهانی بشارت داده شده است و این مصلح جهانی که وارث همه علوم و معجزات انبیاء گذشته می باشد و عدل و داد را برقرار کرده و زمین را از لوث ستمگران و خیانتکاران پاک می کند.
قرآن کریم می فرماید: و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون4؛
در "زبور" بعد از ذکر (تورات) نوشتیم بندگان شایسته ام وارث(حکومت) زمین خواهند شد)،
و امام زمان علیه السلام که همان مصلح موعود است همه معجزات پیامبران را خواهد داشت.5 بنابراین زنده کردن مردگان نیز می تواند از معجزات آن حضرت باشد اما باید توجه داشت که هرگونه معجزه ای تنها باذن الهی خواهد بود و بدون اذن خداوند انجام معجزه ممکن نیست.

رجعت و عقیده مسلم شیعه
رجعت، به معنی بازگشتن است، و مراد از آن زنده شدن و بازگشتن گروهی، (از نیکان بسیار نیک و انسان های بسیار بد) بعد از حضرت قائم عجّل الله تعالی فرجه الشریف می باشد، تا نیکان با مشاهده دولت آن بزرگوار شادمان بشوند و به فیض نصرتش مفتخر گردند و انسان های بد نیز با مشاهده دولتی که هرگز نمی خواستند، غمگین گردند و به ذلت و خواری برسند، و عقوبت و عذاب ببینند و به دست دوستان آن حضرت کشته شوند و اما دیگر مردمان در قبرها می مانند تا در قیامت حاضر گردند.6

اما این که گفتید عقلا ممکن نیست و دلیلی بر آن نداریم؟!
می گوئیم بهترین دلیل بر امکان چیزی وقوع آن است و در امتهای گذشته نظیر آن واقع شده است و قرآن کریم موارد مختلفی از رجعت را بیان نموده است از جمله به داستان قومی اشاره می کند که از ترس طاعون از وطن خود فرار کردند و خداوند آنها را مدتی طولانی میراند و سپس به سبب دعای یکی از پیامبران بنام (حزقیل) همه آنها را زنده کرد بعد از آن پس از مدتی به اجل طبیعی از دنیا رفتند.7

برای روشن شدن مطلب دو آیه و دو روایت نقل می شود:

الف) آیات :

1. قرآن کریم می فرماید: الم تر الی الذین خرجوا من دیارهم و هم الوف حذر الموت، فقال لهم الله موتوا، ثم احیاهم ان الله لذو فضل علی الناس و لکن اکثر الناس لایشکرون8؛
آیا ندیدی آنان را که از بیم مرگ از خانه های خود بیرون رفتند و آنها هزاران تن بودند، پس خداوند به آنها گفت: بمیرید. سپس آنان را زنده کرد، بی گمان خدا بر مردم صاحب فضل است. و لکن بسیاری از مردم سپاسگزاری نمی کنند.
و طبق قاعده معروف: حکم الامثال فیما یجوز و ما لا یجوز واحد احتمال امتناع آن از بین می رود و ثابت می شود که رجعت یک کار ممکنی است و نمی تواند در این امت(پیامبر اسلام) ممکن نباشد، و روایات ما آن را اثبات کرده اند و پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله در این مورد می فرمایند:
یکون فی هذه الامه کل ما کان فی بنی اسرائیل حذو النعل بالنعل و القزة بالقزة9؛
هر اتفاقی که در بنی اسرائیل رخ داده بدون ذره ای کم و زیاد در این امت هم رخ می دهد.

2. آیه ی دیگری که بر رجعت دلالت دارد این است که خداوند می فرماید:
و یوم نحشر من کل امة فوجاً 10؛
(به خاطر آور) روزی را که ما از هر امتی، گروهی را از کسانی که آیات ما را تکذیب می کردند محشور می کنیم، و آنها را نگه می داریم تا به یکدیگر ملحق شوند.
این آیه شریفه مربوط به قیامت نمی تواند باشد چون در قیامت همه محشور می شوند نه از هر گروهی فوجی، لذا این آیه مربوط به رجعت می شود.

ب) روایات:

1. مأمون خدمت امام رضا علیه السلام عرض کرد یا ابا الحسن درباره رجعت چه می گویی؟ حضرت فرمودند: رجعت حق است در امت های پیشین بوده است و قرآن هم ازآن سخن گفته است و پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله هم فرمودند: پس می آید، برای این امت هر آنچه برای امت های گذشته پیش آمد، بدون کم و زیاد، و فرمودند: هنگامی که مهدی علیه السلام از فرندان من ظهور نماید، عیسی از آسمان پایین آمده پشت سر آن حضرت نماز می گذارد.
… مأمون عرض کرد سرانجام چه می شود؟ حضرت امام رضا علیه السلام فرمودند: حق به اهل خودش بر می گردد. این روایت به خوبی دلالت بر وجود رجعت و صحت آن دارد که نیازی به توضیح نیست.

2. سلمان می گوید: پیامبر اسلام صلّی الله علیه و آله دوازده امام بعد از خود را معرفی نمودند و اسامی هر یک را بیان نمود، من گریستم و عرض کردم آیا من آنها را درک می کنم؟ حضرت فرمودند:
تو ای سلمان و امثال تو آنها را دوست می دارند و با معرفت آنها را درک می کنند، سلمان گوید خدا را شکر کردم سپس عرض کردم یا رسول الله آیا من تا زمان آنها زنده خواهم بود؟
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند: ای سلمان این آیه را بخوان ( هنگامی که نخستین وعده فرا رسد گروهی از بندگان نیرومند و جنگجوی خود را بر ضد شما می انگیزم، خانه ها را جستجو کنند و این وعده ای است قطعی پس شما را بر آنها چیره می کنیم و شما را بوسیله داریی ها و فرزندان کمک خواهیم کرد و نفرات شما را بیشتر قرار می دهیم11).
سلمان می گوید من از روی شوق گریه نمودم و گفتم یا رسول الله این حادثه در زمان شما (و با حضور شما) خواهد بود؟
حضرت فرمودند: آری و الله در آن زمان من و علی و فاطمه و حسن و حسین و نه امام از فرزندان حسین (علیهم اسلام) و هر کسی که در مسیر اهل بیت مظلوم واقع شده اند همه یکجا گردهم می آییم، آنگاه ابلیس و لشکریان او و مؤمنین واقعی و کافران حقیقی حاضر می شوند، و فرمودند: ماییم تأویل این آیه: (ما چنین اراده نموده ایم، که بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان وارثان روی زمین قرار دهیم).
سلمان می گوید از نزد پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله برخواستم از آن به بعد، هیچ باکی نداشتم که من مرگ را ملاقات کنم و یا او به سراغم آید.12

پی نوشت ها :
1. اعراف/158.
2. رم/42.
3. مائده/110.
4. انبیاء/105.
5. محمد باقر مجلسی، بحارالانوار(مترجم علی دوانی، انتشارات دار الکتاب،1373 ه ش، تهران)، ج26، ص476.
6. سید ابوالحسن مولانا، مهدی و مساله رجعت، (انتشارات نور ولایت، اول، تبریز، 1375 ه ش) ص21.
7. محمد حسین طباطبائی، تفسیر المیزان، (جامعه مدرسین حوزه علمیّه قم، قم) ج2، ص282.
8. بقره/243.
9. شیخ حر عاملی، الایقاظ من الهجعه... (مترجم سید هاشم رسولی محلاتی) دار الکتب، قم) ص29.
10. نمل/83.
11. اسراء/56.
12. بحار الانوار(پیشین)، ج53، ص143.