شرح پرسش:
لطفا این حدیث را شرح دهید. امام زمان (علیه السلام) می‌فرمایند: (أَحْیی بِهِمْ دینَهُ، وَأَتَمَّ بِهِمْ نُورَهُ، وَجَعَلَ بَیْنَهُمْ وَبَیْنَ إِخْوانِهِمْ وَبَنی عَمِّهِمْ وَالاَْدْنَیْنَ فَالاَْدْنَیْنَ مِنْ ذَوی أَرْحامِهِمْ فُرْقاناً بَیِّناً یُعْرَفُ بِهِ الْحُجَّةُ مِنَ الْمَحْجُوجِ، وَالاِْمامُ مِنَ الْمَأْمُومِ، بِأَنْ عَصَمَهُمْ مِنَ الذُّنُوبِ، وَبَرَّأَهُمْ مِنَ الْعُیُوبِ، وَطَهَّرَهُمْ مِنَ الدَّنَسِ، وَنَزَّهَهُمْ مِنَ اللَّبْسِ، وَجَعَلَهُمْ خُزّانَ عِلْمِهِ، وَمُسْتَوْدَعَ حِکْمَتِهِ، وَمَوْضِعَ سِرِّهِ، وَأَیَّدَهُمْ بِالدَّلائِلِ، وَلَوْلا ذلِکَ لَکانَ النّاسُ عَلی سَواء، وَلاَِدَّعی أَمْرَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ کُلُّ أَحَد، وَلَما عُرِفَ الْحَقُّ مِنَ الْباطِلِ، وَلا الْعالِمُ مِنَ الْجاهِلِ؛ اوصیا کسانی هستند که خداوند متعال، دینش را با آنان زنده میکند، و نورش را با آنان کاملاً می‌گسترد و سیطره می‌دهد. خداوند میان آنان و برادران و عموزادگان و دیگر خویشاوندان‌شان تفاوت آشکاری گذاشته است که به سبب آن، حجّت از غیر حجّت، و امام از مأموم، شناخته می شود. آن تفاوت آشکار این است که آنان را از گناهان محفوظ و مصون داشته، از عیوب مبرّا کرده، از پلیدی پاک گردانیده، از اشتباه منزه‌شان داشته، آنان را خزانه داران علم و حکمت و پرده داران سرّ خود قرار داده و آنان را با دلیل‌ها تأیید کرده است. اگر این گونه نبود، همه‌ی مردم با هم یکسان بودند و هر کس می‌توانست ادعای امامت کند که در این حال، حقّ از باطل و عالم از جاهل، تشخیص داده نمی‌شد.)[1]
شرح حدیث:
این کلمات، از جمله مطالبی است که امام زمان (علیه السلام) در جواب نامه‌ی احمد بن اسحاق مرقوم داشته است. آن حضرت بعد از اشاره به نکاتی چند، به حقیقت، شأن و مقام امامت و امام پرداخته و خصوصیاتی را برای امام بیان فرموده است، تا سبب تمایز امام حق از مدعی دروغین امامت باشد:
1. امام کسی است که به سبب او دین خدا زنده خواهد ماند؛ زیرا او است که در هنگام اختلافات و وقوع فتنه‌ها و شبهه‌ها، حقّ را از باطل تشخیص می‌دهد و مردم را به دین واقعی هدایت میکند.
2. نور خدا که با رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شروع شد، با امام تمام و کامل می‌شود.
3. خداوند متعال، در ذریه‌ی پیامبر، برای تمیز امام از بقیه‌ی افراد، اوصافی اختصاصی برای امام قرار داده است، تا مردم، در امر امامت، دچار شبهه نشوند، خصوصاً هنگامی که بعضی از ذریه ی پیامبر، ادعای دروغین امامت می‌کنند. برخی از این ویژگی‌ها، عصمت از گناهان، دوری از عیوب، طهارت از پلیدی، نزاهت و پرهیز از اشتباه و ... است. اگر این ویژگی‌ها نبود، هر کس می توانست ادعای امامت کند و بدین سان، حق و باطل جدا شدنی نبودند و در نتیجه، دین الهی بر جهانیان حاکم نمی‌شد.
پی نوشت:
[1]. الغیبة، طوسی، ص 288، ح 246 ؛ احتجاج، ج 2، ص 280 ؛ بحارالأنوار، ج 53، ص 194 و 195، ح 21.
منبع: شرح چهل حدیث از حضرت مهدی (علیه السلام)، علی اصغر رضوانی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1382).
